Yeni virüslerin ve bakterilerin ortaya çıkmasının tüm tehdit olduğu konusunda kuşku yok. İçinde bulunduğumuz bu salgın günlerinde, güçlü bir bağışıklık sistemini muhafazanın kıymetini her zamankinden daha fazla anladık.
Bir enfeksiyona yahut hastalığa yakalanmanın zorluğu yahut kolaylığı, direkt bağışıklık sistemimizin durumuna bağlıdır. Pekala, bağışıklık artırılabilir mi? Karşılık: Evet!
Bağışıklık, bedenimizin sahip olduğu makul bir savunma sistemidir. Beden bir şeyi kendisine ilişkin olarak tanımadığında, diyabet, multipl skleroz, alerjiler üzere otoimmün hastalıklar ortaya çıkar. Sorun, hem dış etkenlerle (güneş, kirlilik, virüsler, bakteriler ve başka antijenler) hem de iç etkenlerle tetiklenebilir.
BAĞIŞIKLIK TİPLERİ
Bedenimizin, bizi enfeksiyonlardan ve başka tehditlerden korumak için artırılabilecek çeşitli bağışıklık tipleri vardır. Bağışıklık sistemimiz bizi hem dış hem de iç her türlü tehdide karşı koruyan farklı savunma çizgilerine sahiptir.
Pasif Bağışıklık
Pasif bağışıklık, fetal basamaktan ömrün birinci aylarına kadar her birimizde bulunan bağışıklıktır. Plasentayı geçen tek şey olan IGG İmmünoglobulinleri aracılığıyla bize annemizden geçer. Ve hayatın birinci aylarında korunur. Emzirme periyodunda kendi savunmamızı oluşturmaya başlayana kadar bu cins bağışıklık devam eder.
Etkin Bağışıklık
Bu tıp bağışıklık, her türlü dış saldırganlığı ortadan kaldırmak için iki çeşit pürüzle devreye girer: Doğuştan gelen ve adaptif.
Bedenimiz bir cins bağışıklığın patojenlere saldırmak için kâfi olmadığını algılarsa, otomatik olarak bir oburunu aktifleştirir. Evvel bir bağışıklık çeşidi reaksiyon verir ve bu yetmezse başkası devreye girer. Maksat, yabancı maddeyi mümkün olan en az uğraşla ortadan kaldırmaktır.
Doğuştan Etkin Bağışıklık (Doğal Bağışıklık)
Birinci devreye giren, örneğin deri, mukus, öksürük ve gözyaşından oluşan doğuştan gelen bağışıklıktır. Bu savunma hücreleri, savaşa daha fazla ‘asker’ göndermek için öteki hücrelere sinyalleri göndermekten sorumludur. Bu savaşta, bölgede bir iltihap olduğunu fark edebilirsiniz.
Adaptif Faal Bağışıklık
Bu birinci tabur kâfi olmazsa, ikinci savunma sınırı devreye girecektir: Adaptif yahut kazanılmış bağışıklık.
Bu savunma sistemi, hayatımız boyunca patojenlere maruz kalmamız sonucunda gelişir ve kendi kendini düzenler. Enfeksiyona karşı hareket eden hücreler, tekrar enfekte olursak patojeni acilen tanır ve ortadan kaldırıldığında, savunma üretmeyi durdurur. Bağışıklığı artırmak için ne kadar çok çalışırsak, bedenimiz virüslere ve bakterilere karşı savaşta o kadar iyi performans gösterecektir.
BAĞIŞIKLIK NASIL DEVREYE GİRİYOR?
Virüs, bakteri, mantar, toksin yahut rastgele bir patojen bedenimize girdiğinde birinci olarak deri ve mukoz membranlar devreye girer ve doğuştan gelen bağışıklık sayesinde reaksiyon verir.
Şayet patojen bu birinci bariyeri geçmeyi başarırsa, adaptif bağışıklığımız, büyük ölçüde IGM antikoru, İmmünoglobulin G, İmmünoglobulin A, İmmünoglobulin E İmmünoglobulinler D ve B lenfositlerinin (bir tıp beyaz kan hücresi) üretimi yoluyla müdahale eder.
Bunlar, patojene yapışarak onu engellemek ve onu yok etmek için kana salınır. Ve ayrıyeten hafıza üretirler. Enfeksiyonun olduğu dokularda kalırlar, böylelikle bu antijenle tekrar temas edersek, bağışıklık reaksiyonu çok daha süratli olur.
Bize bulaşan şey kendi hücrelerimizde yaşayan bir patojen olduğunda (bazıları hücreler içinde çok süratli bir biçimde bulunur ve çoğalır, hücre içi virüsler olarak bilinirler ve uçuk üzere hafif enfeksiyonlardan, grip, AIDS yahut hepatit üzere önemli enfeksiyonlara kadar her şeye neden olabilirler) öbür lenfosit tiplerinin üretimi devreye girer: T lenfositleri, sitotoksik T lenfositleri ve T Helper lenfositleri.
Kimileri bağışıklık hücrelerini aktive etmek için haberci sitokinleri salgılamaktan sorumludur ve başkaları patojeni yok etmeye çalışır.
Tüm bu karmaşık savunma sistemi, bedenimiz garip bir şeyin bizi istila ettiğini yahut bunu yapmaya niyetlendiğini algıladığı anda devreye girer. Hasılı, harika bir savunma sistemine sahip olmaktan daha fazlasıyız.
BAĞIŞIKLIK NASIL KAZANILIR?
Bağışıklığı doğal yollarla elde etmenin iki yolu vardır: Aşılar yoluyla yahut hastalığı geçirerek.
Aşılar
Bellek B hücresi (B lenfositleri) aşılar yoluyla üretilir. Bunlar, kelam konusu patojenle temas edersek, bedenin antikorlar ve uygun savunmalar üretmesini, böylelikle hastalığı tekrar geçirmememizi yahut önemli sonuçları olmamasını sağlar.
Hastalık
Halihazırda bir hastalığımız olduğunda (grip, koronavirüs), üstte açıklandığı üzere hareket eden bellek lenfositleri üretiriz.
Sürü bağışıklığı nasıl elde edilir?
Şu anda sürü bağışıklığı oluşturma niyetiyle bir koronavirüs aşı kampanyasının ortasındayız. Sürü bağışıklığı, bulaşıcı bir hastalığa karşı bağışık olan birçok beşerden oluşur. Bu da lakin aşılama ile sağlanabilir. 10 kişilik bir topluluk içinde 7 ila 9 kişi enfeksiyona karşı bağışıklık kazandıysa, tüm toplum korunur.
Sürü bağışıklığının en büyük avantajı, bir güvenlik duvarı vazifesi görmesi, hastalığın öbür insanlara yayılmasını yavaşlatması yahut engellemesidir.
BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRMENİN 7 YOLU
Bağışıklığımızı güçlendirmek ve bedenimizi etkileyebilecek tüm bu dış ve iç etkenlere karşı daha güçlü bir halde çaba etmek mümkündür.
İşte bağışıklığı güçlendirmenin 7 yolu:
İyi Beslenin
Hipokrat, “Yedikleriniz ilacınız olsun” demiş. Bu manada bağışıklık sistemimiz için en iyi ilaç bol ölçüde meyve, zerzevat tüketmektir. Bilhassa kırmızı biber, sarımsak, soğan, pırasa, zencefil, kırmızı meyveler, turunçgiller (limon, portakal, greyfurt, mandalina, kivi), nar, karpuz, papaya, brokoli ve tüm koyu yeşil yapraklı sebzeler ve mantar tüketilmelidir.
Ayrıyeten omega 3 yağ asitleri açısından varlıklı yağlı balıklar (somon, ton balığı, uskumru), kabuklu deniz eserleri, kepekli tahıllar, susam, keten, ayçiçeği ve kabak çekirdeği üzere tohumlar ve kuru yemişler ve tavuk yahut hindi üzere beyaz etler de tüketilmelidir.
Diyet bağışıklığı artırmada temel bir rol oynar. İltihaplanmayı tetikleyebilecek kırmızı et, işlenmiş besinler ve kızarmış besinlerin tüketimini sınırlamak gerekir. Alkol, tütün, şeker, çok işlenmiş besinler ve trans yağlardan kaçının.
Kâfi Su İçin
Özel Vitamin ve Minerallerin Farkında Olun
Sağlıklı ve istikrarlı bir diyet ile besin desteklerine gerek kalmadan tüm vitamin ve mineralleri alabilirsiniz. Bunlar bağışıklığı artırmaya en uygun olanlardır:
A Vitamini: Mukoza zarlarını korur ve bağışıklık sisteminin uyarılmasına yardımcı olur.
B Kümesi Vitaminleri: Bilhassa B3, B6 ve B9 antikor üretmek, bağışıklık sisteminin yaşlanmasını yavaşlatmak ve mukoza zarlarını güçlendirmek için gereklidir.
C Vitamini: Anti-inflamatuar (iltihap önleyici) tesiri de olan, bağışıklık sistemini geliştiren ve kolajen sentezlemek ve cilt bariyerini güçlendirmek için gerekli olan bir antioksidan vitamindir. Ayrıyeten, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan doğal bir antiviral husus olan interferon üretimini arttırır.
D Vitamini: Enfeksiyonlarla savaşan T lenfosit aktivasyonu üretir. İltihabı azaltır ve doğuştan gelen bağışıklığın aktivasyonunu takviyeler.
E Vitamini: Hücre duvarlarını güçlendiren ve iltihabı azaltan bir antioksidan vitamindir.
Selenyum: Bağışıklık sistemine sinyal göndermek için salınan proteinler olan sitokinlerin üretiminde rol oynayan güçlü bir antioksidandır, böylelikle bağışıklık sistemi tam kapasite çalışmaya başlar. Bağışıklığı artırmak için şahanedir. Ayrıyeten antioksidan özelliklere sahiptir.
Demir: Bu mineral, bedenin istilacılara karşı tesirli bir bağışıklık reaksiyonuna sahip olması için gereklidir. Eksikliği, daha düşük lenfosit sayısına sahip olmamıza neden olur, cilt savunma aktifliğini kaybeder ve hür radikallerin varlığını artırır.
Omega 3: Omega 3’ün içinde bulunan yağ asitleri DHA ve EPA, iltihabı azaltır ve enfeksiyon geçirdikten sonra güzelleşmeyi hızlandırır. Ayrıyeten omega 3 genel bir iltihap önleyicidir.
Koenzim Q10: Birebir vakitte güçlü bir antioksidan, kardiyovasküler hami (hastalık sonrası kalbin uygunlaşmasını iyileştirir) ve bağışıklık artırıcıdır. Ayrıyeten dokuların oksijenlenmesini ve direncini artırarak, yorgunluğu azaltır.
Bağırsaklarınızı Sağlıklı Tutun
Bağışıklık hücrelerinin yüzde 80’i bağırsaklarda bulunur. Bağırsak mikrobiyotasının istikrarı, tüm hücrelerimizin kâfi reaksiyon vermesine, sindirimi iyi yapmasına, kabızlığı önlemesine, demir, kalsiyum ve magnezyum emilimini destekleyen B ve K vitaminlerini sentezlemesine yardımcı olur. Bağırsak mikrobiyotasındaki bir dengesizlik çölyak hastalığına yahut iltihabi bağırsak hastalıklarına neden olabilir.
Bağırsakların düzgün çalışması, sırf bağışıklığı arttırmaya değil, birebir vakitte bağışıklık sisteminin gerçek çalışmasına da imkan tanır. Meyveler, sebzeler, baklagiller, kuruyemişler ve tam tahıllar bol ölçüde lif sağlar ve bağırsaklarımızdaki iyi bakterileri besler.
Ayrıyeten yoğurt, kefir, lahana turşusu, kimchi, elma sirkesi, turşu, zeytin ve bitter çikolata üzere probiyotiklerin tüketimi bağışıklığı güçlendirir, iyi mikroorganizmaların gelişimini takviyeler.
İdman Yapın
Tertipli bir fizikî antrenman, hayat üslubunuz içinde kesinlikle yer almalıdır. Yürüyüş, herkesin yapabileceği aerobik bir fizikî aktivitedir. Günde 30 dakika yapmak kâfi olacaktır. En değerli şey, çok ağır yahut uzun müddetli fizikî idman yapmaktan kaçınmaktır, zira bunun tam zıddı bir tesiri vardır: Savunmayı azaltan gerilim hormonlarının (kortizol ve katekolaminler) salınımına neden olur.
Gerilimden Kaçının
Hayvanlarda ve insanlarda gerçekleştirilen ve gerilimli olduğumuzda bağışıklık sisteminin işleyişini azaltan yahut baskılayan yüksek düzeylerde glukokortikoidler ve katekolaminler ürettiğimizi gösteren deneysel çalışmalar vardır.
Ayrıyeten gerilim, tedavi mühletinin uzamasına yahut daha fazla nüks yaşamamıza neden olabilir. Bu nedenle, bizi gerilime sokan şeylerden kaçınmak en uygunudur. Pekala nasıl? Şuurlu nefes alma, farkındalık, açık hava idmanları yahut çeşitli terapiler üzere sıhhatimizi düzgünleştiren aktivitelerle.
Gereğince Uyuyun
Dinlenme eksikliği gerilim, artırır ve tamirat ve güzelleşme düzeneği kötüleşir. Ülkü olan kâfi ve kaliteli dinlenmektir. Yani, bir uykunun onarıcı olması için günde en az 7 ila 9 saat sürmesi gerekir. Saat 23:00 ile 03:00 ortası beden için en uygunlaştırıcı saatler olduğundan, çalışma saatlerinizi sistemli tutmalı ve çok geç yatmamalısınız. Bu müddet zarfında, bizi enfeksiyon ve iltihaplanmadan koruyan sitokinler salınır.
Ensonhaber
