Cemal Süreya’dan Ferid Edgü’ye, Turgut Uyar’dan Hilmi Yavuz’a, Cahit Zarifoğlu’ndan Oktay Akbal’a uzanan muharrirlerin defterlerinden notlar..
İşte ünlü müelliflerin günlüklerinden kısımlar..
CEMAL SÜREYA
543. Gün
“Milliyet Sanat’a uğradım. Fethi Naci Tenkit Günlüğü’nü yollamış. TV’de, sekiz otuz haberlerinde, birden, Edip Cansever’in mevt haberi verildi. Bu haber inanılmaz ölçüde sarstı beni. Rastlanmadık bir biçimde ve yüksek sesle ağlamaya başladım. Oğlum fazla kaygılanmış, gelip avutucu şeyler söyledi.
“30 YILLIK ARKADAŞIM”
Turgut’ta bu denli sarsılmamıştım. (Uyar) Üst üste gelişte bir şey var tahminen. Otuz yıllık arkadaşımdı. Yalnız sanat serüvenimizi değil, haya serüvenimiz de iç içe durumlar yaşamıştır.
544. Gün
“BOMBOŞ SOKAKLARI DOLAŞTIM”
Sabah altıda konuttan çıktım. Bomboş sokakları dolaştım durdum. Başımda bir uğultu. Tuhaf da bir heyecan. Rıhtımda yürüdüm.”
1 Haziran 1986
Cemal Süreyya
FERİD EDGÜ
Degerndorf, Aralık, 1958
“Duygusuz. Yola çıktığımdan beri duygusuz, her şeyin önünde ve her yerde. Her şey yabancı; her şey ilgimin dışında. Az evvel balkona çıkıp ap ak etrafa bakarken tekrar anladım bunu. Kar burada her şeyi örttü. Olduğum yerden hiçbir şey görünmüyor; ne bir ağaç, ne bir konut, hiçbir şey. Her yer ap-ak. Gözyorucu bir aklık.”
“BİR BOŞLUKTA YAZMAK”
“Yazmayı denemiyorum bile. Bu boşlukta yazmak? Niye? Kimin için? Nasıl? Ordan oraya bocalıyordum. Artık biraz duruldum. Yazmak diye bir sıkıntım yok. Giderek tahminen okumak diye bile. Yanımda getirdiğim kitapların çabucak hiçbirine el sürmüyorum. Bir çukur oluşuyor etrafımda, bu çukura gün geçtikçe daha bir gömüldüğümü duyuyorum.”
ACİ ÇEKME İSTEĞİ
Acı çekme isteği. Kendini yine bulma…
(Bir Günlüğün Günlüğü-kitaplaşmamıştır)
Ferid Edgü
TURGUT UYAR
30.01.1956
“Az konuşur olmayı, sessiz olmayı fazilet saymıyorum artık. Kendini kaçırmak, kendini gizlemek üzere geliyor bana.”
27.02.1956
“İLGİSİZ DOLAŞIYORUM”
“İzinliyim. Boşum. İlgisiz dolaşıyorum sokaklarda. Bu boşluk, bu kayıtsızlık ürküntü veriyor bana. Tabiata uygun, yapmacıksız bir yaşama özlüyorum. Kurtuluşumuz şiirden falan gelmeyecek, yaşamamızdan gelecek gelecekse.”
3.1.1956
ŞİİR GELENEĞİNİN YENİLENMESİ
“Nigâr Hanım’ın şiirlerini okudum. Elbette ilkel şiirler birçoğu. Ancak birden düşünüyorum. Gücenme, aslı harâbım senin firâkında dizesi, bir bakıma, bir şiir geleneğinin yenilenmesi periyodunda, yeni bir his, yeni bir söyleyiş sayılamaz mı?”
Turgut Uyar
“GEÇMİŞ OZANLARA SELAM”
“Geçmiş ozanları, hislerinin, söyleyişlerinin cılızlığı yüzünden küçümsemek hakikat mu? Hisler yeni, biçimler, duyarlanma yeni. Bugün bu şiirleri, hasebiyle bu hisleri, lakin eski şiirler o denli yazıldığı için daha iyi anlıyoruz. Öyleyse, iyi berbat bütün geçmiş ozanlara selam.”
(Günlük-kitaplaşmamıştır)
CAHİT ZARİFOĞLU
ANKARA 1978 28 KASIM
“Üstad Necip Fazıl’ı Mola otelinde ziyaret ettik. Büyük Doğu’yu son beş sayı çıkarıp kapayışından sonra, arkadaşlar Akif, Fazilet, Rasim onunla birinci defa karşılaşıyorlar.”
Alaeddin ve Mehmet de var.
Üstad:
“Büyük Doğu son çıkışında en parlak devrini yaşadı. Kapanmasında çeşitli nedenler oldu. Fakat en büyük amil siz oldunuz, dedi. Otelin birinci katında, lobideyiz. Üstad sakin, yumuşak ve yalnız.”
Cahit Zarifoğlu
“SON BİR GÖRÜŞME YAPALIM”
“Arkadaşlara da haber ver, gelsinler, son bir görüşme yapalım, dedi. Faziletle Rasim’i görebileceğimi söyledim. Bu telefondan az evvel, bu ikisine Üstad’ın evvelki gelişinde tekrar kendilerini istediğini; lakin kendilerine haber veremediğimi anlatıyordum. Telefon tam o anda geldi. Ofise çıktık. Yeniden Üstad’ın telefonu. Bu defa Akif’le Hasan’ı da haberdar etmemi istedi.”
OKTAY AKBAL
28 Aralık Çarşamba
“Ocak’ın 29’unda tam on yıl olacak. Ziya Osman Saba’yı karlı bir havada Eyüp’te toprağa vermiştik. Yıllar çabuk mu geçiyor belli bir yaştan sonra? Çocuklukta günler, haftalar bitmezdi bir türlü. Ancak yolun yarısına gelmeyegör, her şey kopuk bir sinema üzere akıveriyor. Ziya Osman’ı son görüşümde ince bir evrak çıkarmıştı çekmeceden. Nefes Almak yazıyordu üzerinde.
Yeni kitabıydı. Vefatımdan sonra çıkacak, demişti. Haydi haydi, demiştim, okurları o kadar bekletmeye hakkın var mı?
Gülümsemişti.
Birkaç hafta sonrasını mı düşünerek. Ben düşünememiştim o günden ötesini. Canlı bir insanın, hele bir dostun, bir sevilenin yok olabileceğini düşleyemiyoruz.”
Oktay Akbal
HİLMİ YAVUZ
“Sabah, 24 Mayıs Bu kaldırımüstü açık hava kahvesini seviyorum. Sabahları güneş almıyor ve rüzgâr duyumsanabiliyor. İlkyaz sabahları bu kentte, bir ağaç hışırtısıyla, işte buradayım, bu kahvede çayımı içmeye hazırlanıyorken, birden, bir kokuyla, bilinmeyen, geliveriyor. Kağşamış gövdemi üşütmemeye çalışarak ve onunla, o yaşlı, atık gövdeyle, genç ilkyaz ortasındaki zıtlığı şuurumda kavrayarak; şuurumun, işte bir ince dilim limon koyup, gövdeyle ilkyazın bileşimi olduğunu düşünerek, içiyorum çayımı.”
Hilmi Yavuz
CEMİL MERİÇ
26.2.1963
“Ağaç her gün meyve vermez. Konuşmayan ağaçlar da vardır. Ne kısımlarında çiçekler gülümser baharları, ne çiçeklerinde arılar dolaşır. Konuşmayan ağaçlar da var
Zindanda söylenen şarkıyı kim dinler? Zindanda söylenen müzik mevt kokar, zincir kokar, küf kokar. Vefat açacak kapısını bir sabah o zindanın, arkasına kadar.
Kuşlar üzere geçiyor günler önünden, cıvıldamıyorlar. Günler tren, günler mavi ufuklarda eriyen birer ümit. Kanatlarından yakalayamıyorsun kuşları. Tren sessiz gidiyor düş ülkelerine.”
(Jurnal – Cilt 1)
Cemil Meriç
TOMRİS UYAR
26 Aralık 1975
“Öykü kitabım çıkmış. Cağaloğlu’na inip alacağım birkaç tane. Hava yağmurlu, pis. Köprünün tam ortasındayken yaygın, büyük bir kızıllık aldı gözümü. Sürücü de şaşırdı. Birilerine sorduk, Gürün Han’da yangın çıkmış. Öteki hanlara da sıçramış. Halk o denli alışık ki bu türlü olaylara, kılı bile kıpırdamıyor. Sıkışan trafiği yarıp güvercinlere yem atanlar var, kimse başını çevirip yangına bakmıyor. Halbuki gök ürkütücü, kara dumanlarla kaplı. Birinci kitabımı basacak biri çıktığında bayağı sevinmiştim. Zira büyük çoğunluğun çarçabuk benimseyeceği bir iş yaptığımı sanmıyorum, bunu anlamam oldukça vakit aldı; lakin artık kimlere seslendiğimi biliyorum. Bana dar, küçük gelen hiçbir şeyi kullanamayacağımı da.”
Tomris Uyar
NURULLAH ATAÇ
17 Nisan Cuma, 1953
“Baktım çocuklar uçurtma uçuruyor. Her yıl, ilkyaz aylarında, uçurtmayı gördüm mü, bir üzünç duyarım içimde, ağlamaklı olurum. Ben uçurtma uçurmadım ki! Çocukluğumda pek isterdim, o renk renk kâğıtlardan yapılmış uçurtmaların havalanmasına içimi çekerek bakardım. Annem bırakmazdı beni uçurtma uçurmama. Günah mıymış neymiş, o denli bir şey uydurmuştu.”
Nurullah Ataç
NECİP FAZIL KISAKÜREK
Cuma, 9 Ocak
“Bugün hava yağmurlu ve puslu saat 2’ye 5 var bu âna kadar defterimi açamadım. Halim bir tuhaf bugün anladım ki, beni delikten çağırdıkları, meydancı gelip Bir isteğin var mı? diye sorduğu, berberin tıraşa geldiği, hasılı beşerlerle temas ettiğim an, üstüme acayip bir uyuşukluk, sinsi bir donukluk, anlatılmaz bir garipseme hissi çöküyor. Hayret! Bir aylık yalnızlığın etkisine bakın! Hayırdır inşallah; nereye gidiyorum?
Necip Fazıl
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
Ensonhaber
