8’inci Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkiye’de iktisattan toplumsal alana çeşitli yenilikleri hayata geçirdi.
Malatya’da 1927’de bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Özal, babasının mesleği nedeniyle birinci, orta ve lise eğitimini farklı kentlerde tamamladı.
ÖZAL’IN MESLEĞİ
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği kısmını 1950’de bitiren Özal, Elektrik İşleri Etüt Yönetimi’nde çalışmaya başladı.
“Mühendislik ekonomisi” alanında ABD’de uzmanlık eğitimi gören Özal, Türkiye’ye dönüşü sonrası Elektrik İşleri Etüt Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı vazifesini yaptı.
Semra Özal ile 1954’te evlenen Turgut Özal’ın üç çocuğu oldu.
DÜNYA BANKASI’NDA DANIŞMAN OLARAK MİSYON YAPTI
Askerliğini, Ulusal Savunma Bakanlığı Bilimsel Müşavere Şurası Üyesi olarak 1961-1962 ortasında yapan Özal, Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasında değerli roller üstlendi ve 1967-1971 ortasında bu kurumun müsteşarlığını yaptı.
Ekonomik Uyum Heyeti, Para ve Kredi Heyeti, RCD Uyum Heyeti ve AET Uyum Konseyi başkanlıklarında bulunan Özal, Dünya Bankası’nda 1971-1973 yıllarında danışman olarak misyon yaptı.
Çeşitli sanayi kuruluşlarında da çalışan Özal, Madeni Eşya Sanayii Sendikası başkanlığı misyonunu yürüttü.
BİRİNCİ DENEMESİNDE MİLLETVEKİLİ SEÇİLEMEDİ
Özal’ın siyasi hayatı, 1977 genel seçimlerinde Ulusal Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olmasıyla başladı. Özal, bu denemesinde milletvekili seçilemedi.
Bu sürecin akabinde, 1979 sonlarına yanlışsız Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, tıpkı periyotta Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı vazifesini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye’nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 28 yıl geçti FOTO GALERi
İktisatta liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve “24 Ocak Kararları” olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o periyottaki çalışmaları nedeniyle “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiye’ye kredi imkanının ve ihracatta muvaffakiyetin sağlandığı bu periyotta Özal, izlenen para siyaseti konusunda hükümetle uyuşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı vazifesinden 1982’de istifa etti.
İKTİSADA YÖNELİK ADIMLAR ATTI
Bu süreçte kendi çizdiği yoldan ilerlemeye başlayan Özal, 20 Mayıs 1983’te Anavatan Partisini kurdu.
Birebir yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümeti kuran Özal, 1983’ten 1991’e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme argümanıyla ortaya çıkan ve iktisadi mevzulara tartı veren Anavatan Partisi, bu devirde kitlelere ulaşmak için “orta direk” temasını kullandı.
Birinci olarak iktisada yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
SİLAHLI TAARRUZDA ELİNDEN YARALANDI
Özal’ın 1988’de uğradığı silahlı atak Türkiye’nin gündemi oldu.
Anavatan Partisi’nin 18 Haziran’da Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi’nde yaptığı konuşma sırasında silahlı taarruza uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiği ömrü, O’nun isteğinden öbür alacak yoktur, biz de O’na teslim olmuşuzdur.” tabirlerini kullandı.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, taarruz sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl mahpusa çevrilen Demirağ, 4 yıl mahpus yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992’de affedildi.
PROBLEMLERE FARKLI BAKIŞ AÇILARIYLA YAKLAŞTI
Özal, devrinin problemlerine farklı bakış açılarıyla yaklaşarak Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişimine değerli katkılar sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sıhhat, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özal’ın farklı bir kıymet verdiği bu proje ile bölge halkının gelir seviyesinin artırılması, ömür kurallarının iyileştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
TBMM TARAFINDAN CUMHURBAŞKANI SEÇİLDİ
Siyasi mesleğinde yaptığı çalışmalarıyla isminden kelam ettiren Özal, TBMM tarafından, 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
Turgut Özal, 9 Kasım 1989’da başladığı bu vazifede, ekonomik alanda attığı kıymetli adımların yanı sıra periyodun büyük meseleleri ortasında yer alan terörle uğraş konusunda da farklı bir strateji izledi.
SİVİL İNİSİYATİFİ DEVREYE ALDI
Birinci sefer sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun tahlili için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
Çankaya Köşkü’nde 12 Mart 1991’de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve “Kürt sorununun” tahlili için gayret harcadı. Görüşmeden kısa müddet sonra 26 Mart 1991’de Der Spiegel mecmuasına bir açıklama yapan Talabani, Özal’ın “Kürtlere özerklik vereceğini” söylediğini tez etti.
Turgut Özal, 1992’nin Mart ayında DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğan’ı Köşk’te kabul ederek, onlarla da bir görüşme gerçekleştirdi. Sırrı Sakık, görüşmenin akabinde Özal’ın kendilerine “Genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceğini” belirttiğini açıkladı.
KAHVECİ’Yİ GÖREVLENDİRDİ
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve Başyaveri Kurmay Albay Arslan Güner’e 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’yi bu hususta yeni bir rapor hazırlamak üzere görevlendirdi.
Kahveci, Güneydoğu’da bir mühlet inceleme yaptıktan sonra, “Kürt sorunu nasıl çözülmez” başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o periyot MGK toplantısında tartışmaya açtı.
TEZLER ÜZERİNE MEZARI AÇILDI
Turgut Özal’ın, sorunun tahliline ait uğraşları, 17 Nisan 1993’te vefat etmesiyle sonuca ulaşamadı.
Vefatından 19 yıl sonra 2012’de “cinayet sonucu öldüğü” tarafındaki argümanlar nedeniyle otopsi yapılması için Özal’ın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna nazaran, mevcut bilgi ve bulgularla Özal’ın kesin vefat sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.
Ensonhaber
