“Karanlıktan Doğan Aydınlık Midhat Paşa”, Şule Hanım’ın birinci romanı. Biyografi/tarihi roman türündeki bu kitabın akabinde yeni çalışmalarına da başlamış bile. “Pandemi, romanımı bitirmek için benzersiz bir vakit sundu bana. Hatta ikinci kitabımı da bu süreçte yazdım.” diye özetliyor sürecini. Araştırma süreci nasıldı, neden bilhassa Midhat Paşa’yı seçti, her şeyden konuştuk. İşte söyleşimiz.
Keyifli okumalar…
PANDEMİ, ROMANIMI BİTİRMEK İÇİN EŞSIZ BİR VAKİT SUNDU BANA
– Şule Hanım merhaba. Bu daima birinci sorum ve cevapları için heyecanlandığımı söylemeliyim. Şule Akşun kimdir? Ulaşılanın dışında hisleri ve kalemiyle, kendi gözünden kendini nasıl anlatır?
1973 İstanbul doğumluyum. Çocukluğum, gençliğim daima burada. Ömrümün üç yılı dışında, bir yılı Urfa’da öğretmenlik, iki yılı de Edirne’de öğrencilik, tamamını İstanbul’da geçirdim. 1996’da İstanbul Üniversitesi Arkeoloji kısmından mezun oldum. Tıpkı yıl öğretmenliğe başvurdum. 1997 yılından bu tarafa da öğretmenlik yapıyorum. Ateş ve Güneş isminde iki çocuğum var.
– Yazı sizin hayatınıza nasıl girdi? Yazma rutininiz nedir?
Edebiyat, ilkokuldan itibaren hayatımı şekillendirmiş büyülü bir dünyadır. Okumaktan haz duyarım. Yazı hayatım, ortaokulda başladı. Kısa hikayeler yazıyordum. Hikaye müellifliği lise ve üniversite boyunca devam etti. Öğretmen olduktan sonra da öğrencilerime hikayeler, skeçler, masallar yazdım. Öğretmenlik mesleği, kendi çocuklarımın sorumluluğu yazmaya çok vakit bırakmıyor. Bu nedenle güne erken başlıyorum. Sabah 5’te kalkıyorum. 8’e kadar çalışıyorum. Çok yorgun ya da hasta olmadığım surece rutinim değişmiyor.
– Şimdilerde olağanlaşma sürecinde olsak da, malum sıkıntı bir süreçten geçiyoruz. Pandemi süreci sizin için nasıl geçti/geçiyor?
Birinci vakitler birçok bireyde olduğu üzere pandemi gerçeğini kabul etmekte zorlandım. Aklım almıyordu. Sonra bunun bir süreç olduğunu ve geçeceğini düşünerek durumu kabullendim. Pandemi, romanımı bitirmek için eşsiz bir vakit sundu bana. Hatta ikinci kitabımı da bu süreçte yazdım.
(Midhat Paşa)
BU TOPRAKLARIN YETİŞTİRDİĞİ ÇOK DEĞERLI ŞAHSİYETLER VAR
– Bizi biyografi/tarihi roman cinsindeki birinci kitabınız, ‘Karanlıktan Doğan Aydınlık Midhat Paşa’ buluşturdu. Öncelikle sormak istiyorum: Neden biyografik bir roman?
Biyografi okumayı çok severim. Anı okumayı da. İki açıdan değerli bulurum: Birincisi sevdiğim bir karakteri tüm taraflarıyla tanıma fırsatı sunar. İkincisi ise karakteri anlatırken yaşadığı periyodu de gözler önüne serer. Bir periyot değerlendirmesi yapar. Öteki insanların hayatları bizi çeker.
– Pekala neden Midhat Paşa?
Bizi bugüne taşıyan değerli aydınların, ilericilerin hatırlanmaya gereksinimi var. İşte Midhat Paşa bizi aydınlığa götüren ve bu yolda canını vermiş bir aydın, büyük bir ilerici. Toplumun yitirdiği belleği yine inşa etmek zorundayız. İstedim ki hafıza tazelemeye buradan başlayalım ve asla unutmayalım, ışık ne kadar az da olsa aydınlıktır ve karanlığa tutunanları ürkütür.
– Biyografi cinsinde bir kitap hazırlamak nasıldı? Hazırlık süreciniz, araştırmalarınız nasıl geçti?
Kitabın hazırlık süreci yazmaktan daha uzun sürdü. Fakat tıpkı vakitte hem öğretici hem de eğlenceli bir süreç oldu. Midhat Paşa üzerine yazılmış kitapları ve tezleri okudum notlar aldım. 19. yy Osmanlı tarihini inceledim. Birebir devirde dünyadaki gelişmeleri gözden geçirdim. Osmanlı gündelik hayatıyla ilgili kitaplar okudum. Periyodun kıyafetleri, cümbüş anlayışı, yemek kültürü ile ilgili yapıtlara göz attım. Okuma ve not alma işlerini tamamladıktan sonra kurgusunu yapıp yazmaya başladım.
– Midhat Paşa’yı yazarken onun en çok hangi istikametinden etkilendiniz?
Yeniye ulaşmakta gösterdiği eşsiz uğraş, maksadına ulaşma konusundaki kararlılığı, hakikat bildiğini koşullar ne olursa olsun söylemesi ve yapması.
– Onu yazarken öteki kimler çarptı gözünüze. Diğer hangi isimleri pahalı buldunuz?
Bu toprakların yetiştirdiği çok değerli şahsiyetler var. Büyük Reşit Paşa mesela. Ali Paşa, Fuat Paşa, Namık Kemal ve Ziya Paşa’yı sayabilirim.
– Pekala yazarken en zorlandığınız şey neydi?
TARİHİ, ROMANLARDAN ÖĞRENMEK BİR KOLAYCILIK MIDIR? OLABİLİR, ANCAK BUNUN NESİ MAKUS?
– Art kapakta şöyle bir cümle karşılıyor bizi: “Yüzyıllardır karanlık mağaralarda kör kalanlar, açtığımız kapıdan yayılan ışığın etkisinden rahatsız olmuşlar, kapıyı yine kapatmak için fırsat kolluyorlardı…” Bu cümle hakkında biraz konuşalım mı?
Olur olağan. Kelam konusu hangi devir olursa olsun bir ilericilik gericilik gayretine şahit oluyoruz. Beşerler yeniye çekinerek bakıyorlar. Statükoyu müdafaa tasaları yüksek. Değişiklikten hoşlanmıyorlar. ”Böyle gelmiş bu türlü gider” deyip eskiye sarılıyorlar. Yapılan tüm yenilikler bu türlü düşünen kitlelere karşın yapılıyor. Örneğin Mustafa Kemal Atatürk’ün ihtilalleri. Halk bu ihtilalleri olduğu üzere kabul etti, muhalefet etmedi mi zannediyorsunuz? Keşke bu kadar kolay olsaydı. Atatürk bu ihtilalleri, ona karşı duranlara karşın gerçekleştirdi.
– İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Kısmı mezunusunuz. Biyografik roman, birebir vakitte bir tarihi roman. Okuduğunuz kısım ile bu türlü bir roman yazmanız ortasında bir bağ var mı?
Arkeolojinin tarih okumama tesiri olmuştur elbette. Tarihi bilmek, bugünü anlamak için en kıymetli etkenlerden biri. Anlamak ne yapacağını bilmek demektir. Anlamak zorunda olduğumuzu düşünüyorum. Hem geçmişe hem de bugünümüze sahip çıkmak ismine.
– Sizce bir toplum tarihini yanlışsız öğrenmek ve özümsemek ismine nasıl bir yol izlemeli?
Sanırım yanlışsız kaynaklara ulaşarak, mukayeseli okuma yaparak gerçeklere ulaşabiliriz. Yalçın Küçük, “Tarih darvinisttir.” der. Güç kimin elindeyse tarihi onlar yazıyor. Lakin gerçeğe ulaşma ve gerçeği anlatma korkusu taşıyan aydınlar da var. Onlar sayesinde manipülasyondan sıyrılabiliyor gerçek bilgiye ulaşabiliyoruz.
– Tarihi romanlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Tarih kitaplarındansa tarihi romanlar daha çok ilgi çekiyor…
Kendi kendime şu soruyu soruyorum: “Tarihi, romanlardan öğrenmek bir kolaycılık mıdır?” Olabilir fakat bunun nesi makus? Bilginin, bilmenin, değerini yitirdiği, değersizleştirildiği bir dünyada insanların bilgilenmesine yarıyorsa daha ne olsun. Lakin bir de tehlikesi var bu işin. Şayet tarihi bilgiler çarpıtılıyor, gerçeğin dışında bir yerlere götürülüyorsa, o vakit bilgi kirliliğinden öbür bir işe yaramayacak, başları bir oldukça karıştıracaktır elbette.
– Midhat Paşa’yı, biyografisini yazmış biri olarak çok iyi tanıyorsunuz. Kendiniz ve Midhat Paşa ortasında bir köprü kurdunuz. Müellifi ve kahramanının 3 söz ile ortak özelliğini paylaşır mısınız bizimle?
İlerici karakteri, mücadeleci istikameti ve patavatsızlığa varan hakikat sözlülüğü. Midhat Paşa’nın bu üç özelliğini taşıdığı düşünüyorum.
– Bir biyografi müellifi olarak tanınmak istiyor musunuz? Örneğin bir sonraki isim için çalışmaya başladınızsa bizimle paylaşır mısınız?
Biyografi yazmak, üstte da değindiğim üzere çok öğretici bir şey. Yaptığım öğrendiğimi paylaşmak. Biyografi muharriri olarak tanınmanın bence bir mahsuru yok. Lakin kurgu roman da yazmak isterim. Hikaye de. Samed Behrengi’nin biyografisini yazdım. İran Azerilerinden olan dünyaca ünlü bu masal müellifinin umut veren, ancak tıpkı vakitte acıklı hikayesini anlatmaya çalıştım. Umarım beğenilir.
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Şule Akşun: Teşekkür ederim.
Karanlıktan Doğan Aydınlık Midhat Paşa
Şule Akşun
Takviye Yay.
S.: 392
Kitabı almak için tıklayınız: kitapyurdu
*
Damla Karakuş
Instagram: biyografivekitap
Ensonhaber
