Tüm dünya ve Türkiye, koronavirüs salgını başta olmak üzere birçok felaketin yaşandığı 2020 yılını geride bırakmaya hazırlanıyor.
Her yeni yılda olduğu üzere 2021 için de çabucak her ülkede yılbaşı kutlamalarındaki en değerli simgelerin başında ‘Noel Baba’ geliyor.
1,6 trilyon dolarlık marka bedeliyle dünyanın en pahalı markası, geyiklerin sürdüğü kızağı ve konutların bacalarından girip, çocuklara armağanlar dağıttığına inanılan Noel Baba, Antalya’da doğmuş ve yaşamış gerçek bir kişi.
RESMİ, KİLİSE DUVARLARINDA
Antalya’nın Kaş ilçesindeki Patara’da doğan ve ömrünü da Demre ilçesindeki Myra’da sürdüren Noel Baba’nın (St. Nikholaos) kıssasını, Myra- Antik Kenti Hafriyat Lideri, Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Prof. Dr. Nevzat Çevik anlattı.
Prof. Dr. Çevik, Noel Baba Anıt Müzesi duvarlarındaki freskolardaki çizimlerde, gerçek Noel Baba, Aziz Nikholaos’a ilişkin fotoğrafın yer aldığını kaydetti.
NOEL BABA’NIN GERÇEK ÖYKÜSÜ
Noel Baba’nın artık bir dünya markası olarak, herkesin bildiği, her meskene giren, yılbaşında bütün insanların ve çocukların buluştuğu apayrı bir fenomen haline geldiğini söyleyen Prof. Dr. Nevzat Çevik, “Esasında Noel Baba’nın gerçek öyküsünü biliyoruz. O öykü Patara’da başlıyor. Oralı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geliyor. Gençliği ve olgun yaşlarında Myra-Demre’ye geliyor, kilisesi ve ruhban okulunu kuruyor ve orada ömrünü sürdürüyor. İznik konsüllüğü de yapıyor. Myra bir merkez, idare kenti oluyor, ağır Bizans ve Hristiyanlık yerleşimi gören bir yere dönüşüyor.” dedi.
PATARA’DA DOĞDU, MYRA’DA YAŞADI
Aziz Nikholaos’un 270’li yıllarda Patara’da doğduğunu, 342 yılında Myra’da öldüğünü söyleyen Prof. Dr. Çevik, “Öldüğünde Myra’ya gömülüyor, mezarı da Myra’daki kilisesindedir. Bugünkü kilise, o günkü erken kilisenin üzerine yapılmış büyük kilisedir. 6’ncı yüzyılda tekrar Demre- Karabelli Sion Manastırı’nın kurucusu Sionlu Nikholaos’un kıssasında de asıl Nikholaos’un hayat öyküsünü öğreniyoruz. Kilisenin duvarlarına yapılan freskolarda da onun hayat öyküsü ve mucizelerinin işlendiğini görüyoruz.” dedi.
1500 YILDIR HAC MERKEZİ
St. Nikholaos’un Myra’da yerleşmiş, orada ekolünü yaymış, konsül olmuş bir kişi olduğunu anlatan Prof. Dr. Çevik, “Hristiyanların cezalandırıldığı devirde o da cezalandırılıyor, eziyet çekiyorlar. Roma, pagan zira o sırada. Büyük Konstantin İmparatorluğu sırasında tekrar özgürlüğünü kazanıyor ve İznik Konsülü’nde üye oluyor. Lakin 6’ncı yüzyılda Sion Nikholaos’un Myra’daki temel Nikholaos’un mezarını ziyaret etmesi ve Roselia bayramında sinoduların orada toplanmasıyla daha büyük bir uğrak merkezi haline geliyor ve neredeyse 1500 yıldır bir hac merkezine dönüşüyor.” diye konuştu.
MEZARI ANTALYA’DA
Myra’nın Ortodoks Hristiyanların hacı olduğu bir merkeze dönüştüğünü kaydeden Prof. Dr. Çevik, bugün de Myra’nın bir hac merkezi olarak inanç turizminde en değerli yeri aldığını söyledi.
Bunun nedeninin de bu erken kıssaya bağlı olduğunu belirten Prof. Dr. Çevik, “Hacılar, Aziz Nikholaos’un kilisesi ve mezarını ziyaret ediyor. Demre, her vakit turist ziyaret sayılarında Antalya’da rekor kırıyor. St. Nikholaos, Noel Baba’nın temel temellerini oluşturan bu figür, gerçek bir kişidir, yaşamıştır ve Antalyalıdır. Antalya’da doğmuş, büyümüş ve Antalya’da ölmüştür. Mezarı da Antalya’dadır.” dedi.
KEMİKLERİ 1087’DE KAÇIRILDI
Prof. Dr. Çevik, kemiklerin 1087’de Bari’ye götürülmesiyle birlikte aslında St. Nikholaos’un Anadolu’daki lokal yaygınlığının ötesinde dünyaya yayılarak, büsbütün kozmik bir aziz haline geldiğini kaydetti.
ÇOCUKLARA ARMAĞAN VEREN BİRİ
St. Nikholaos’un, yılbaşında Noel sorununa de taşınan, çocukların koruyucusu ve onlara armağan veren biri olduğuna inanıldığını hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Çevik, “Bu armağan verici özelliğinden ötürü bugün yılbaşında, anlatılan çağdaş kıssalarda bacadan gelip çocuklara armağanlar dağıtan aziz haline gelmesi, aslında onun o özelliğinden kaynaklanıyor. Diğer mucizeleri de var fakat Noel Baba olmasının temel nedeni buna bağlıdır. Bugünkü dünyada yaygın olan Noel Baba imgesinin kıssası ise öbür.” diye konuştu.
BİRİNCİ SEKÜLER ÇİZİMİ 1863’TE
Hollandalıların 17’nci yüzyıldan sonra St. Nikholaos’u Amerika’ya taşıdığını belirten Prof. Dr. Çevik, “Hollandalılar kurduğu için eski ismi New Amsterdam olan Newyork’a götürüyorlar. Bu formda Amerikan kıtasına da taşınmış. Asıl Nikholaos’un bugünkü marketing markası haline gelmesi ve kırmızılı giysiler içinde onu görmeye başlamamızın kıssası de orada başlıyor. 1929’da büyük ekonomik kriz çıkıyor ve satış yapamayan markalar yol aramaya başlıyor. Aslında Thomas Nast 1863’te birinci karikatür çizimlerini yapıyor, çok dini ileti vermeyen, biraz daha seküler çizimler.” dedi.
EKONOMİK KRİZDE NOEL BABA
Bu krizde Coca Cola’nın ekonomik darlıktan çıkmak için yeni bir yol aradığını kaydeden Prof. Dr. Çevik, Noel Baba’nın ortaya çıkışını şöyle anlattı:
“Krizden bir yıl sonra 1930’da İsveçli sanatçı Haddon, yeni Noel Baba çiziyor. Artık Haddon’un çizdiği Noel Baba kırmızı giysiler içinde, kukuletalı bildiğiniz Noel Baba’nın rengini oluşturuyor. Giysilerin rengi, Coca Cola’nın rengi doğal olarak. O daha da tam seküler, piyasada saniyede 10 bin sattığını bildiğimiz Coca Cola sorunu aslında bu türlü doğuyor ve o ekonomik krizde yolunu bu türlü buluyor.”
KAPİTALİZMİN YARATTIĞI BİR MARKETİNG
Prof. Dr. Çevik, bugünkü kırmızı giysili Noel Baba’nın büsbütün kapitalizmin yarattığı bir marketing markası olarak kullanıldığını, dünyanın bildiği ve hürmet duyduğu Noel Baba figürü kullanılarak reklam yapıldığını kaydetti.
Yılbaşında Noel Baba’nın en çok anılan figür olduğunu da söyleyen Prof. Dr. Çevik, “Bütün AVM’lerde, her yerde Noel Baba her şeyi satıyor. Cep telefonu ve bilgisayarları bile Noel Baba satıyor. Artık her bölümde kullanılıyor.” diye konuştu.
ÖZGÜNÜ DEMRELİ ST. NİKHOLAOS
Prof. Dr. Çevik, “Noel Baba dediğiniz hayali bir canlı değildir. Özgünü Antalyalı, Demreli olan St. Nikholaos’tur. Mezarı da kilisesi de Demre’de olan, her şeyiyle bizim topraklarımıza ilişkin bir kültür figüründen bahsediyoruz. Noel Baba’nın doğumu büsbütün St. Nikholaos’un varlığına bağlı gelişmiştir.” dedi.
KALAN KEMİKLERİ ANTALYA MÜZESİ’NDE
Myra’daki kiliseden çıkartılan ve bugün İtalya ve Antalya’da Aziz Nikholaos’a ilişkin kemikler olarak sergilenen kemiklerin, ‘Gerçekten St. Nikholaos’a aittir’ demenin yanlış olacağına dikkati çeken Prof. Dr. Çevik, “Çünkü ona ilişkin bir kemiği hakikaten bilsek karşılaştıracağız DNA tahlilleriyle lakin sonuçta kilisedeki en kıymetli mezar içindeki yatan kişinin St. Nikholaos olması beklenir. O mezar içindekilerin 1087 yılında Bari’ye taşınması nedeniyle St. Nikholaos olduğuna inandık. Bizde de kalan modülleri var, Antalya Müzesi’nde korunuyor ve sergileniyor.” dedi.
KEMİKLERİN PEŞİNDEYİZ
1087’de Bari’ye kaçırılan kemiklerin iadesi için İtalya’ya resmi yazı gönderildiğini de hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Çevik, “Çünkü bir insan nerede gömülmek istiyorsa orada bulunması lazım. Adam, ‘Ben Myra’da yaşadım, oralıyım, kilisem- mezarım orada, buraya gömün beni’ demiş. Oraya gömmüşler ve sonra bunu alıp, kaçırmak ve ona ilişkin olmayan öbür bir ülkeye götürmek ve orada bulundurmak gerçek değil. Hümanizme de inanca da her şeye karşıt bir şey. Onun için o kemiklerin geri gelmesini de istemiştim lakin bunu verme ihtimalleri elbette yok. Buna müsaade verileceğini sanmıyorum ancak onun peşinde olduğumuzu bilsinler.” diye konuştu.
Ensonhaber
