Geçmiş yıllardan kalan düğümlerin çözümleneceğine dair umutlarla başlanan 2020 yılında, global çapta iktisat ve siyasi ajandayı yine şekillendiren koronavirüs salgınının ortaya çıkması ile merkez bankaları ve hükumetler art geriye eşi görülmemiş teşvikleri açıkladı.
Birinci çeyrekte toplam 225 baz puanlık faiz indirimine giden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), koronavirüs önlemlerini açıkladı, mecburî karşılık oranları ve nema ödemelerini kredi büyümesi oranlarıyla ilişkilendirdi.
ABD İLE ÇİN ORTASINDAKİ TİCARİ UYUŞMAZLIĞI YILIN BİRİNCİ YARISINA DAMGASINI VURDU
ABD ile Çin ortasında iki yıl boyunca uzlaşma ile restleşme ortasında giden ticaret müzakerelerinin birinci fazının imzalanması ve Birleşik Krallık’ın 47 yılın akabinde AB üyeliğinden ayrılması, yılın birinci ayında 2019’dan devralınan belirsizlikleri büyük ölçüde ortadan kaldırdı.
MERKEZ BANKALARI DEVREYE GİRDİ
Merkez bankaları 2008 finansal ekonomik kriz periyodundaki genişlemeci siyasetlere yine dönmek zorunda kaldı. Bu kapsamda, Çin Merkez Bankası (PBoC) şubat ayında piyasaya likidite enjeksiyonları ve faiz indirimleri ile dayanak verdi.
TÜRKİYE’DE BİRİNCİ ÇEYREKTE PİYASALAR
Türkiye’de ise ihracat ve sanayi üretiminde rekorla başlanan 2020 yılında, birinci koronavirüs olayının 10 Mart’ta görülmesinin akabinde birçok önlem hayata geçirildi. Ocak ve şubat aylarında toplam 125 baz puanlık faiz indirimine giden TCMB, martta plansız toplanarak siyaset faizini 100 baz puan daha azaltarak yüzde 9,75’e çekti. Salgının muhtemel olumsuz tesirlerinin sonlandırmak gayesiyle koronavirüs önlemlerini de açıklayan TCMB, bu süreçte mecburî karşılık oranları ve nema ödemelerini kredi büyümesi oranlarıyla ilişkilendirdi.
YILIN BİRİNCİ ÇEYREĞİNDE FİNANSAL PİYASALARDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER ŞÖYLE:
9 OCAK:
– Dünya Bankası, global ekonomik büyüme beklentisini 2020 için yüzde 2,7’den yüzde 2,5’e, 2021 için yüzde 2,8’den yüzde 2,6’ya çekti. Banka, 2020 büyüme beklentisini Çin için yüzde 6,1’den yüzde 5,9’a, Euro Bölgesi için yüzde 1,4’ten yüzde 1’e ve ABD için yüzde 1,7’den yüzde 1,8’e revize ederken, Türkiye için yüzde 3’te bıraktı.
– İngiltere’nin AB’den ayrılmasını düzenleyen Brexit yasa tasarısı parlamentoda kabul edildi.
13 OCAK:
– Cari süreçler hesabı kasımda 518 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 2 milyar 725 milyon dolar oldu.
– BDDK, kredi kartlarında taksitlendirme müddetlerini havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışına ait harcamalarda 6 aydan 3 aya düşürdü.
15 OCAK:
– ABD ile Çin birinci faz ticaret muahedesini imzaladı.
– ABD iktisadı 2019’da yüzde 0,6 ile son 6 yılın en zayıf büyümesini kaydetti.
16 OCAK:
– TCMB, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) 75 baz puan düşürerek yüzde 12’den yüzde 11,25’e çekti.
– ABD Lideri Donald Trump’ın azline yönelik yargı süreci Senatoda başladı.
17 OCAK:
– Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) endeks vadeli süreç mukaveleleri için akşam seansları başladı.
18 OCAK:
– TCMB, Türk lirası mecburî karşılıkların standart altın cinsinden tesis edilebilmesi imkanı azami oranını yüzde 30’dan yüzde 20’ye indirdi.
20 OCAK:
– IMF, global ekonomik büyüme beklentisini 2020 için 3,4’ten 3,3’e, 2021 için yüzde 3,6’dan yüzde 3,4’e düşürdü. Fon, 2020 büyüme beklentisini Euro Bölgesi için yüzde 1,4’ten yüzde 1,3’e, ABD için yüzde 2,1’den yüzde 2’ye ve Çin için yüzde 5,8’den yüzde 6’ya güncelledi.
21 OCAK:
– BoJ, faizlerde ve Getiri Eğrisi Denetimli Nakdî Genişleme siyasetinde değişikliğe gitmezken, 2020’ye yönelik büyüme beklentilerini yükseltti, enflasyon öngörülerini ise düşürdü.
23 OCAK:
– ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, stratejik gözden geçirmenin başladığını duyurdu.
29 OCAK:
– Fed, siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 1,50-1,75 aralığında sabit bıraktı. Fed Lideri Jerome Powell, global büyüme üzerinde koronavirüs kaynaklı belirsizliklerin devam ettiğini belirterek, “Virüs son derece önemli bir sorun. Şimdi salgının ne kadar yayılabileceği ve tesirlerinin ne olabileceği bilinmeyen. Durumu yakından gözlemliyoruz.” dedi.
30 OCAK:
– TCMB’nin yılın birinci Enflasyon Raporu’nda, “Enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2020 sonunda yüzde 6,2 ile yüzde 10,2 aralığında (orta noktası yüzde 8,2), 2021 sonunda ise yüzde 3 ile yüzde 7,8 aralığında (orta noktası yüzde 5,4) gerçekleşeceği öngörülmektedir.” denildi.
– TCMB Lideri Murat Uysal, rapora ait düzenlenen toplantıda, “Çin’deki koronavirüs salgınının tesirlerini pahalandırmak için şimdi çok erken.” açıklamasını yaptı.
– ABD iktisadı 2019’da yüzde 2,3 ile son 3 yılın en düşük büyümesini kaydetti.
– Dünya Sıhhat Örgütü, koronavirüs salgınıyla ilgili “uluslararası kamu sıhhati acil durumu” ilan etti.
– BoE, siyaset faizini yüzde 0,75 seviyesinde bıraktı.
31 OCAK:
– TCMB, enflasyon gayesinden sapmanın nedenleri ve alınması gereken tedbirlere ait hükumete açık mektup gönderdi.
– İhracat 2019’da bir evvelki yıla nazaran yüzde 2,1 artarak 171 milyar 531 milyon dolar, ithalat ise yüzde 9,1 azalarak 202 milyar 705 milyon dolar oldu.
– Birleşik Krallık, 31 Ocak prestijiyle AB üyeliğinden 47 yıl sonra resmen ayrıldı.
3 ŞUBAT:
– Enflasyon ocakta aylık yüzde 1,35 ve yıllık yüzde 12,15 arttı.
3 ŞUBAT:
– PBoC, piyasaya 1,2 trilyon yuan (173,8 milyar dolar) likidite enjekte etti. Banka ayrıyeten, 7 günlük aksi repo faiz oranını yüzde 2,50’den yüzde 2,40’a ve 14 günlük oranını yüzde 2,65’ten yüzde 2,55’e düşürdü.
4 ŞUBAT:
– PBoC, piyasalara 400 milyar yuanlık likidite sağladı.
5 ŞUBAT:
– ECB Lideri Christine Lagarde, koronavirüs salgının global ekonomik belirsizliğe katkıda bulunduğunu belirterek, koronavirüse karşı birinci önemli ikazını yaptı.
9 ŞUBAT:
10 ŞUBAT:
– BDDK, bankalarca müşterilerden alınan fiyat, komite ve masraf cinslerine ait kalemleri 20’den yüzde 16’ya indirdi.
14 ŞUBAT:
– Cari süreçler hesabı Aralık 2019’da 2 milyar 798 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 1 milyar 674 milyon dolar oldu.
17 ŞUBAT:
– PBoC, 1 yıllık faizlerde 10 baz puanlık indirime gitti.
19 ŞUBAT:
– TCMB, siyaset faizini 50 baz puan düşürerek yüzde 11,25’ten yüzde 10,75’e çekti.
– IMF, koronavirüs salgını nedeniyle orta vadede global ekonomik büyümenin tarihi ortalamaların altında kalacağı ihtarında bulunurken, Türkiye iktisadının 2020 ve 2021’de yüzde 3 büyüyeceğini öngördü.
20 ŞUBAT:
– PBoC, 1 yıl vadeli faizi 10 baz puan, 5 yıl vadeli faizi ise 5 baz puan indirerek sırasıyla yüzde 4,05 ve yüzde 4,75’e çekti.
27 ŞUBAT:
– PBoC, risklere karşı daha fazla uyanık olunması gerektiğini, ihtiyatlı para siyasetini koruyacaklarını ve kâfi siyaset alanının mevcut olduğunu bildirdi.
28 ŞUBAT:
– Türkiye iktisadı 2019’da yüzde 0,9 büyüdü.
– İhracat ocakta yıllık bazda yüzde 6,4 artışla 14 milyar 759 milyon dolar, ithalat yüzde 18,8 yükselişle 19 milyar 207 milyon dolar oldu.
– SPK, Borsa İstanbul hisse piyasalarında açığa satış süreçlerini yasakladı.
2 MART:
– OECD, global ekonomik büyüme iddiasını 2020 için 0,5 puan azaltarak yüzde 2,4’e, 2021 için 0,3 puan artırarak yüzde 3,3’e güncelledi. Kuruluş, 2020 büyüme öngörüsünü Euro Bölgesi için yüzde 0,8’e, ABD için yüzde 1,9’a, Çin için yüzde 4,9’a, Türkiye için yüzde 2,7’e düşürdü.
3 MART:
– Enflasyon şubatta aylık yüzde 0,35 ve yıllık yüzde 12,37 arttı.
– Fed sürpriz bir formda faiz indirimine giderek, 17-18 Mart’taki toplantısı öncesinde siyaset faizini 50 baz puan azalttı ve yüzde 1-1,25 aralığına çekti.
– ECB Lideri Lagarde, koronavirüs salgınının iktisada verdiği olumsuz tesirle çaba konusunda “uygun ve hedeflenen önlemler” almaya hazır olduklarını belirtti.
4 MART:
– IMF, Lideri Kristalina Georgieva, koronavirüs salgınıyla uğraş için 50 milyar dolarlık kaynak ayırdıklarını söyledi.
– Dünya Bankası Kümesi, koronavirüs salgınının tıbbi ve ekonomik tesirleriyle uğraş eden ülkelere yardımcı olmak hedefiyle yaklaşık 12 milyar dolarlık başlangıç paketini devreye sokacaklarını duyurdu.
– Euro Kümesi üyesi ülkelerin maliye bakanları, koronavirüsün yarattığı riskler karşısında ekonomik büyümenin desteklenmesi için mali önlemleri içeren tüm siyaset araçlarını kullanmaya hazır olduklarını bildirdi.
7 MART:
– TCMB, zarurî karşılık oranları ve nema ödemelerini kredi büyümesi oranlarıyla ilişkilendirdi.
9 MART:
– Fed New York Şubesi, gecelik ve vadeli repo süreçlerinin ölçüsünü, 100 milyar dolardan 150 milyar dolara yükseltti.
10 MART:
– Türkiye’de birinci koronavirüs hadisesi tespit edildi.
– BoE, fevkalâde toplanarak salgınla gayret için yüzde 0,75 seviyesinde olan siyaset faizini 50 baz puanlık indirimle yüzde 0,25 düzeyine düşürdü. Kelam konusu faiz indirimi, BoE’nin Ağustos 2016’dan beri birinci faiz indirimi oldu.
– BoE, ayrıyeten KOBİ’ler için yeni dönemsel fonlama programı uygulanmasına ve varlık alım programının 435 milyar sterlin düzeyinde devam etmesine karar verdi.
11 MART:
– Cari süreçler hesabı ocakta 1 milyar 804 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 6 milyar 494 milyon dolar oldu.
12 MART:
– Fed New York Şubesi, koronavirüs salgını nedeniyle olağandışı dalgalanmaların görüldüğü piyasalara 1 ay ve 3 ay vadeli repo süreçleri aracılığıyla toplam 1,5 trilyon dolarlık likidite sunulacağını duyurdu.
– ECB, faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, yıl sonuna kadar ek süreksiz 120 milyar euroluk varlık alımı planladığını, ayrıyeten süreksiz yeni uzun vadeli refinansman operasyonlarına (LTRO) başlayacağını bildirdi.
13 MART:
– Sanayi üretimi ocakta yıllık yüzde 7,9 artarken, aylık yüzde 0,2 azaldı.
– Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika, Avusturya, İsveç, Hollanda’ya uçuşlar 17 Nisan’a kadar durduruldu.
– Borsa İstanbul idaresi, hisse piyasalarında çok oynaklık ve fiyatlardaki sert hareketleri sınırlamak hedefiyle VİOP’ta gün içindeki hareket aralığını belirleyen fiyat marjlarını düşürdü, pay senedi fiyatlarındaki ani dalgalanmalarda çalışan “devre kesici”ye ait ayarlamaya gitti.
15 MART:
– Fed, koronavirüs salgınının ekonomik tesirini hafifletmek için 17-18 Mart’taki FOMC toplantısı öncesi ikinci sefer faiz indirdi ve siyaset faizini yüzde 0-0,25 aralığına çekti.
– Fed Lideri Jerome Powell, kararın akabinde yaptığı açıklamada, faizlerin uzun mühlet bu düzeyde tutulacağının işaretini verdi.
– ECB, Fed, BoJ ile Kanada, İngiltere ve İsviçre’nin merkez bankaları global ölçekte dolar likiditesi sağlanmasını teminat altına almak için swap sınırını genişletme kararı aldı.
16 MART:
– IMF Lideri Kristalina Georgieva, koronavirüs salgınıyla uğraş için 1 trilyon dolarlık kredi kapasitesini faal hale getirmek için hazır olduklarını açıkladı.
– Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, koronavirüsün ekonomik tesirleriyle çaba kapsamında, piyasaların likiditeye erişiminde aksaklık olmayacak halde tedbirler alındığını, tüm kesimlere takviye ve tedbirlerin uygulanacağını söyledi.
– BoJ, koronavirüs salgını kapsamında nakdî genişlemeyi artırıcı istikamette önlemler alırken, Borsa Yatırım Fonu alım ölçüsü yıllık 6 trilyon yenden yıllık 12 trilyon yene çıkarıldı.
17 MART:
– TCMB, 19 Mart’ta planlanan PPK toplantısını öne çekerek, siyaset faizini 100 baz puanlık indirimle yüzde 10,75’ten yüzde 9,75’e düşürdü.
– TCMB, salgının global çapta yarattığı belirsizliğin Türkiye iktisadı üzerindeki muhtemel olumsuz tesirlerinin sonlandırılması gayesiyle aldığı koronavirüs önlemlerini açıkladı.
– Fed, koronavirüs salgının ekonomik tesiri altında güç durumda kalan ABD’li şirketlerin ticari menkul değer piyasası yoluyla borçlanma imkanını tekrar başlattı.
18 MART:
– Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, koronavirüs salgını kapsamında alınan tedbirleri içeren “Ekonomik İstikrar Kalkanı”nı açıkladı.
– Borsa İstanbul, Hisse Piyasası’nda Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da süreç gören şirket hisselerini tekrar gruplandırdı.
19 MART:
– Fed, Avustralya, Brezilya, Danimarka, Kore, Meksika, Norveç, Yeni Zelanda, Singapur ve İsveç olmak üzere 9 merkez bankasıyla daha yeni swap sınırları oluşturdu.
20 MART:
– BDDK, finansal kuruluşların müşterilerini mağdur etmemesi konusunda güçlü tavsiye kararı aldı.
– ECB, Danimarka Merkez Bankası’yla ortalarındaki swap çizgisini faal hale getirerek, erişim hakkını 12 milyar eurodan 24 milyar euroya genişletti. Banka ayrıyeten, Euro Bölgesi bankalarına kontrollerde daha fazla esneklik gösterileceğini duyurdu.
– Fed, hanehalkı ve işletmelerin kredi gereksinimlerini desteklemek maksadıyla 6 ay boyunca sürecek Piyasa Yapıcılara Tanınan Kredi Kolaylığı uygulamasını başlattı.
21 MART:
– Koronavirüs önlemleri kapsamında 46 ülkeye daha uçuşlar durduruldu.
– BoE, siyaset faizini 15 baz puan indirerek yüzde 10’a düşürürken, varlık alım programı 200 milyar sterlin artırarak 635 milyar sterline yükseltti.
23 MART:
– BDDK, finansal piyasalardaki dalgalanmalar üzerine sermaye yeterliliği rasyosu ve net döviz konumu hesaplamasına kolaylık sağladı.
– Halkbank, VakıfBank, İş Bankası, Ziraat İştirak Bankası, Akbank, ve Vakıf İştirak Bankası koronavirüs salgınına karşı aldıkları finansal istikrar tedbirlerini açıkladı.
– Fed, sınırsız varlık alımı dahil yeni önlemler açıklarken, her gün 75 milyar dolarlık hazine tahvili ve 50 milyar dolarlık mortgage takviyeli menkul değer alacağını duyurdu.
25 MART:
– Almanya, 750 milyar euroluk yardım paketini ve bu paketin finansmanı karşılamak için gerekli 156 milyar euroluk ek bütçe tasarısını onayladı.
– 3 kamu bankası, bölüm ayrımı gözetmeksizin kurumsal ve ticari ölçekteki firmaların işletme sermayesi gereksinimlerini karşılamak için “İşe Devam Kredi Desteği”ni hayata geçirdi. Kamu iştirak bankaları da tıpkı gayeyle “İşe Devam Finansman Desteği”ni devreye aldı.
– Dünya Bankası ve IMF, koronavirüs salgının tesirleriyle karşı karşıya kalan dünyanın en fakir ülkelerinin borç ödemelerinin askıya alınması için davette bulundu.
26 MART:
– Dünya Bankası Lideri David Malpass, koronavirüs salgınının ekonomik tesirlerine yönelik ek bir paket hazırladıklarını belirterek, “Önümüzdeki 15 ay içinde 160 milyar dolarlık mali takviye sağlayabilecek bir programı idare konseyimize dün sundum.” dedi.
– Moody’s, bu yıl için global büyüme varsayımını yüzde 2,6’dan yüzde eksi 0,5’e çekti.
27 MART:
– TBB, 3 ay anapara ve faiz ödemesiz, toplam 12 ay vadeli ve yıllık yüzde 9,5 faizli Çek Ödeme Takviye Kredisi sundu.
– BDDK, taşıt ve tüketici kredilerinde anapara, faiz ve taksit ödemelerinin erteleme taleplerinde yepyeni vade sınırlayıcı olmayacağını duyurdu.
– IMF, üye ülkeleri desteklemek için 1 trilyon dolarlık finansal kapasitesini kullanmaya hazır olduğunu bildirdi.
– ABD Lideri Donald Trump, 2,2 trilyon dolarlık ekonomik teşvik paketini onayladı.
30 MART:
– Kamu bankaları hanehalkı geliri aylık 5 bin lira ve altındaki ferdî segmentteki müşterileri için yeni bir kredi uygulaması başlattı.
– BDDK, ferdî kredi kartları için minimum ödeme oranını yüzde 20’ye indirdi.
– Fitch Ratings, İngiltere’nin “AA” olan kredi notunu, “AA-” düzeyine indirdi, not görünümünü “negatif” olarak belirledi.
31 MART:
– İhracat şubatta yıllık bazda yüzde 2,3 artışla 14 milyar 653 milyon dolar, ithalat yüzde 9,8 yükselişle 17 milyar 634 milyon dolar oldu. Yılın birinci 2 ayında ise ihracat 29,4 milyar dolar, ithalat 36,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– TCMB, koronavirüsün global çapta yarattığı belirsizliğin Türkiye iktisadı üzerindeki olumsuz tesirlerinin sonlandırılması emeliyle ek önlemler aldı.
– Fed, yabancı merkez bankaları ve milletlerarası finans kuruluşları için süreksiz repo kolaylığı sağladı.
– Fed, likidite takviyesi ve kredi verme kolaylığı sağlama emelleriyle büyük bankaların bir yıl boyunca tutması gereken ek kaldıraç oranlarında süreksiz olarak gevşemeye gitti.
İKİNCİ ÇEYREKTE TÜM DÜNYADA KORONAVİRÜSÜN AĞIR TESİRİ HİSSEDİLDİ
Koronavirüs salgınının ekonomilerde yarattığı tahribatın boyutlarının yavaş yavaş ortaya çıktığı yılın ikinci çeyreğinde, merkez bankaları ve hükümetlerin takviye uğraşları devam ederken, memleketler arası kurum ve kuruluşlar global iktisatta Büyük Buhran’dan bu yana en yüksek daralma beklentilerini açıkladı, risk ortamında yatırımcı davranışlarında ise kıymetli değişimin sinyali geldi.
MİLLETLERARASI KURULUŞLARIN BEKLENTİLERİ
İkinci çeyrekte merkez bankaları ve hükumetlerin yanı sıra, Dünya Bankası, Milletlerarası Para Fonu (IMF) üzere milletlerarası kuruluşlar da kesenin ağzını açtı. Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkeleri güçlendirmek hedefiyle 160 milyar dolarlık dayanak programı başlattı, IMF ise üye ülkelere acil borç yardımı sağladı.
Çin iktisadı birinci çeyrekte yüzde 6,8 daralarak 28 yılın en berbat performansını kaydederken, ABD iktisadı yüzde 5 küçüldü. Birebir devirde, 27 üyeli Avrupa Birliği (AB) ve 19 üyeli Euro Bölgesi sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 2,6 daraldı. Türkiye iktisadı ise bu periyotta yüzde 4,5 büyüdü.
TÜRKİYE’DE PİYASALAR
Türkiye’de kısıtlamaların hayata geçirildiği ve ekonomik faaliyetin tüm dünyada olduğu üzere neredeyse durma noktasına geldiği ikinci çeyrekte, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) iki sefer faiz indirimine başvurarak siyaset faizini yüzde 9,75’ten yüzde 8,25’e çekti.
YILIN İKİNCİ ÇEYREĞİNDE FİNANSAL PİYASALARDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER ŞÖYLE:
1 NİSAN:
– İngiliz bankaları koronavirüs salgını nedeniyle temettü ödemelerini askıya aldı.
2 NİSAN:
– ECB, 2003’ten bu yana birinci sefer yapılacak stratejik gözden geçirmeyi salgın nedeniyle 6 ay erteledi.
– İhracat, martta geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 17,81 azalarak 13 milyar 426 milyon dolar oldu.
– Borsa İstanbul, “BISTECH Sistemi 2.11 Versiyon Geçişi” ve “BIST Hisse Endekslerinden İki Sıfır Atılması”na ait projeleri erteledi.
3 NİSAN:
– Enflasyon martta aylık yüzde 0,57 ve yıllık yüzde 11,86 arttı.
– Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkeleri güçlendirmek maksadıyla gelecek 15 ay içinde 160 milyar dolarlık kaynağın sağlanacağı yeni bir dayanak programı başlattı.
9 NİSAN:
– BoE, fazladan kamu harcamalarının direkt merkez bankası tarafından finanse edileceğini bildirdi.
– Dünya Bankası, Türkiye’nin 2020’de yüzde 0,5, 2021’de ise yüzde 4 büyüme kaydedeceğini öngördü.
– Fed, pandemi nedeniyle ekonomiyi desteklemek için 2 trilyon 300 milyar dolara kadar kredi sağlayacak ek aksiyon kararı aldı.
10 NİSAN:
– İşsizlik oranı ocakta 0,9 puan azalarak yüzde 13,8’e geriledi.
12 NİSAN:
13 NİSAN:
– Ödemeler istikrarı şubatta 1 milyar 230 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 6 milyar 128 milyon dolar oldu.
– Sanayi üretimi şubatta yıllık yüzde 7,5 ve aylık yüzde 1,2 arttı.
14 NİSAN:
– IMF, global iktisada ait 2020’de yüzde 3,3’lük büyüme beklentisini yüzde 3 daralmaya revize etti. Bu yıla ait büyüme beklentisini ABD için yüzde 2’den yüzde eksi 5,9’a, Euro Bölgesi için yüzde 1,3’ten yüzde eksi 7,5’e ve Çin için yüzde 6’dan yüzde 1,2’ye düşüren fon, Türkiye iktisadının ise 2020’de yüzde 5 daralacağı, 2021’de yüzde 5 büyüyeceği öngörüsünde bulundu.
– IMF Lideri Kristalina Georgieva, Afet Tesirlerinin Sonlandırılması ve Borcun Hafifletilmesi Fonu (CCRT) kapsamında 25 üye ülkeye acil borç yardımı sağlanacağını bildirdi.
15 NİSAN:
– IMF Lideri Georgieva, salgınla gayret kapsamında düşük gelirli ülkelere takviye için imtiyazlı kredileri 3 katına çıkarmayı planladıklarını, bu nedenle Yoksulluğu Azaltma ve Büyüme Fonu için hemen 18 milyar dolarlık yeni kredi kaynağı aradıklarını bildirdi.
– ECB, Euro Bölgesi’ndeki bankalarda 20 milyar eurodan fazla ölçünün hür bıraktığını açıkladı.
– PBoC, finansal kurumlara yönelik orta vadeli borç verme programı faiz oranını 20 baz puan azaltarak yüzde 2,95 ile rekor düzeye düşürdü.
16 NİSAN:
– IMF, global finansal güvenlik ağını daha da güçlendirmek maksadıyla Kısa Vadeli Likidite Sınırı’nı kurdu.
17 NİSAN:
– Çin iktisadı birinci çeyrekte yüzde 6,8 daralarak 28 yılın en makûs performansını kaydetti.
– TCMB, piyasa derinliğinin korunması, para siyaseti transfer sisteminin güçlendirilmesi ve Piyasa Yapıcılığı sisteminin desteklenmesi gayesiyle ek tedbirler açıklarken, APİ portföyü nominal büyüklüğünün TCMB analitik bilanço etkin toplamına oranını azami yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltti.
20 NİSAN:
– PBoC, bu yıl ikinci defa kredi gösterge faizlerinde indirime gitti. Banka, 5 yıllık kredi gösterge faizini 10 baz puan azaltarak yüzde 4,65’e ve 1 yıllık kredi gösterge faizini 20 baz puan indirerek yüzde 3,85’e düşürdü.
22 NİSAN:
– TCMB, siyaset faizini 100 baz puan düşürerek yüzde 9,75’ten yüzde 8,75’e çekti.
– ABD Lideri Donald Trump, ABD donanmasına, Amerikan gemilerini taciz etmeleri halinde İran savaş gemilerini vurma buyruğu verdi.
23 NİSAN:
– Fed, belediyelere yönelik likidite imkanının kapsamını nüfus alt sonunu düşürerek genişletti.
27 NİSAN:
– Dünya Bankası, Türkiye’nin koronavirüs salgınının sıhhatle ilgili tesirlerine karşı aldığı tedbirleri desteklemek maksadıyla “Acil Kovid-19 Sıhhat Projesi” altında 100 milyon dolar kredi verilmesini onayladı.
– BoJ, salgının ekonomik tesirlerini azaltmak hedefiyle para siyasetini daha da gevşeterek, sınırsız ölçüde devlet tahvili alımı yapacağını, yaklaşık 20 trilyon yen de şirket tahvili ve bonosu alacağını duyurdu.
– TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, finansman muhtaçlığına yanıt verebilmek ismine TOBB Nefes Kredisi’ni tekrar devreye aldıklarını bildirdi.
28 NİSAN:
– OECD, koronavirüs salgınının turizm iktisadı için “eşi gibisi görülmemiş” bir kriz olduğunu belirterek, virüs nedeniyle memleketler arası turizm iktisadının 2020’de yüzde 45 daralabileceğini, kesimde faaliyetlerin başlama mühletinin eylül ayına uzamasıyla bu oranın yüzde 70’e yükselebileceğini duyurdu.
29 NİSAN:
– Fed, siyaset faizini değiştirmeyerek 0-0,25 aralığında sabit bıraktı.
30 NİSAN:
– TCMB’nin yılın ikinci Enflasyon Raporu’nda, “Enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2020 yılı sonunda yüzde 5,5 ile yüzde 9,3 aralığında (orta noktası yüzde 7,4), 2021 yılı sonunda ise yüzde 3,1 ile yüzde 7,7 aralığında (orta noktası yüzde 5,4) gerçekleşeceği öngörülmektedir.” denildi.
– TCMB Lideri Murat Uysal, rapora ait düzenlenen toplantıda, “Yüksek frekanslı datalar, tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de ikinci çeyrek için bariz bir yavaşlamaya işaret ediyor.” açıklamasını yaptı.
– İhracat martta yıllık bazda yüzde 17,8 azalışla 13 milyar 422 milyon dolar, ithalat yüzde 3,1 artışla 18 milyar 813 milyon dolar oldu. Yılın birinci 3 ayında ise ihracat 42,7 milyar dolar, ithalat 55,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– Fed, küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik kredi programında kredi opsiyonunu genişletirken, en az kredi ölçeğini 1 milyon dolardan 500 bin dolara düşürdü.
– ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, Uzun Vadeli Refinansman Süreçleri’nin (TLTRO) koşullarını kolaylaştırdığını duyurdu.
4 MAYIS:
– Enflasyon nisanda aylık yüzde 0,85 ve yıllık yüzde 10,94 arttı.
5 MAYIS:
– BDDK, bankaların yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlara yapacakları TL plasmanlar, TL depo, TL repo ve TL kredilerin toplamının bankaların en son hesapladıkları yasal ö kaynaklarının yüzde 0,5’i ile sonlandırdı.
6 MAYIS:
– S&P, Türkiye’nin uzun vadeli döviz cinsinden kredi notunu “B+” ve uzun vadeli mahallî para ünitesi cinsinden kredi notunu ise “BB-” olarak teyit etti.
7 MAYIS:
– BDDK, Türk bankalarına TL yükümlülüklerini vadesinde yerine getirmeyen BNP Paribas SA, Citibank NA, UBS AG’ye süreç yasağı getirdi.
– BoE, siyaset faizini yüzde 0,1’de tutarken, 645 milyar sterlin seviyesindeki varlık alım programına devam edeceğini bildirdi.
11 MAYIS:
– İşsizlik oranı şubatta 1,1 puan azalarak yüzde 13,6’ya geriledi.
13 MAYIS:
– Ödemeler istikrarı martta 4 milyar 923 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 1 milyar 463 milyon dolar oldu.
– Bakan Albayrak, Ekonomik İstikrar Kalkanı adımlarının maddi meblağının 240 milyar liraya ulaştığını belirterek, “Bu ölçü, ulusal gelirin yüzde 5’i civarındadır.” dedi.
– Fed Lideri Jerome Powell, negatif faiz oranlarının kıymetlendirdikleri bir araç olmadığını bildirdi.
– İngiliz iktisadı birinci çeyrekte yüzde 2 daraldı.
14 MAYIS:
– Sanayi üretimi martta yıllık yüzde 2 ve aylık yüzde 7,1 azaldı.
– ECB, salgın nedeniyle ikinci çeyrekte Euro Bölgesi iktisadında gibisi görülmemiş bir büyüklük ve süratte daralma beklendiğini bildirdi.
15 MAYIS:
– BDDK, 15 bankaya toplam 19 milyon 650 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
– Euro Bölgesi iktisadı birinci çeyrekte bir evvelki çeyreğe kıyasla yüzde 3,8, yıllık bazda yüzde 3,2 daraldı.
18 MAYIS:
– Fed, siyaset faizini yüzde 0-0,25 aralığında tutarken, ABD iktisadını desteklemek için elindeki tüm araçları kullanacağı taahhüdünde bulundu.
19 MAYIS:
– Dünya Bankası, koronavirüs salgınıyla gayret kapsamında gelişmekte olan 100 ülkeye acil durum takviyesi sağladığını duyurdu.
– Fed Lideri Jerome Powell, koronavirüs salgınının tesirlerine karşı ekonomiyi desteklemek için tüm araçları kullanmakta kararlı olduklarını söz etti.
20 MAYIS:
– BDDK, iki yabancı saklama kuruluşu olan Euroclear Bank ve Clearstream Banking’i TL süreç sınırlamasından muaf tuttuğunu açıkladı.
– TCMB ve Katar Merkez Bankası ortasında, 17 Ağustos 2018’de imzalanan 5 milyar dolarlık swap muahedesi, 15 milyar dolara yükseltildi.
21 MAYIS:
– Merkez Bankası, siyaset faizini 50 baz puan düşürerek yüzde 8,75’ten yüzde 8,25’e çekti.
– IMF Lideri Kristalina Georgieva, bankalara temettü ve pay geri alımlarını durdurma davetinde bulundu.
22 MAYIS:
– BDDK, finansal piyasaların istikrarlı işleyişine ve kredi sisteminin aktif çalışmasına katkıda bulunulmasını teminen 100 gram ve üzeri altın alımına 1 gün valör uygulamaya başladı.
– TCMB, Döviz Karşılığı Türk Lirası Swap Piyasası’nda klâsik prosedürle gerçekleştirilen swap ihalelerinin limitini yüzde 40’tan yüzde 50’ye çıkardı.
– BoJ, faizlerde ve para siyasetinde değişikliğe gitmezken, KOBİ’lerin finansmanını desteklemeye yönelik yaklaşık 30 trilyon yenlik faizsiz ve teminatsız kredi fonunu devreye aldı.
25 MAYIS:
– Japonya Başbakanı Abe Şinzo, koronavirüse karşı yürürlükteki fevkalâde hal kurallarının Tokyo metropolü ve Hokkaido eyaletinde kaldırıldığını bildirdi.
26 MAYIS:
– OECD bölgesi, yılın birinci çeyreğinde yüzde 1,8 daraldı. Kelam konusu oran ABD’de yüzde 0,5’den yüzde eksi 1,2’ye, Euro Bölgesi’nde yüzde 0,1’den yüzde eksi 3,8’e geriledi.
27 MAYIS:
– Lagarde, Euro Bölgesi iktisadının 2020’de yüzde 8 ila 12 ortasında küçüleceği öngörüsünde bulundu.
28 MAYIS:
– ABD iktisadı, birinci çeyrekte yüzde 5 daraldı.
– IMF Lideri Kristalina Georgieva, koronavirüs salgınıyla uğraş kapsamında, 60’a yakın ülkeye 22 milyar dolarlık dayanak sağlandığını ve yeni talepler almaya devam ettiklerini belirtti.
29 MAYIS:
– Türkiye iktisadı, yılın birinci çeyreğinde yüzde 4,5 büyüdü. Bu periyotta GSYH, cari fiyatlarla yüzde 16,2 artarak 1 trilyon 71 milyar 100 milyon liraya yükseldi.
– İhracat nisanda yıllık bazda yüzde 41,4 azalışla 8 milyar 990 milyon dolar, ithalat yüzde 25 düşüşle 13 milyar 553 milyon dolar oldu. Yılın birinci 4 ayında ise ihracat 51,7 milyar dolar, ithalat 69 milyar 200 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
– Fed Lideri Jerome Powell, koronavirüs salgınında ikinci dalga riski olduğunu belirterek, tedbir almaya devam edeceklerini, ikinci bir dalganın itimadı zedelemesinden telaş duyduğunu söyledi.
1 HAZİRAN:
– Kamu bankaları olağanlaşma sürecine geçiş ve toplumsal hayatın canlanması için “konut”, “taşıt”, “sosyal hayatı destek” ve “tatil destek” kredi paketlerini hayata geçirdi.
2 HAZİRAN:
– Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, Dünya Bankası’ndan Türkiye’de kayıtlı istihdamın artırılmasına yönelik olarak 25 yıl vadeli 316 milyon euroluk kredi sağladı.
3 HAZİRAN:
– Enflasyon mayısta aylık yüzde 1,36 ve yıllık yüzde 11,39 arttı.
4 HAZİRAN:
– ECB, faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, Pandemi Acil Varlık Alım Programı’nı 600 milyar euro artırarak 1 trilyon 350 milyar euroya çıkardı.
– ECB Lideri Lagarde, Euro Bölgesi iktisadında küçülmenin ikinci çeyrekte “benzeri görülmemiş” bir seviyede olacağını belirterek, “Ekonomide 2020’de yüzde 8,7 daralma bekliyoruz.” dedi.
5 HAZİRAN:
– TCMB, koronavirüs salgınının global çapta yarattığı belirsizliğin Türkiye iktisadı üzerindeki olumsuz tesirlerinin sonlandırılması hedefiyle ilan ettiği 60 milyar liralık TL cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredisinin 20 milyar lirasının yatırım taahhütlü avans kredisi olarak kullandırılmasına karar verdi.
8 HAZİRAN:
– Dünya Bankası, global iktisada yönelik 2020 için öngördüğü yüzde 2,5’lik büyüme beklentisini, yüzde 5,2 daralmaya çevirdi. Banka, bu öngörüsünü Türkiye için yüzde 3’ten yüzde eksi 3,8’e, ABD için yüzde 1,8’den yüzde eksi 6,1’e, Euro Bölgesi için yüzde 1’den yüzde eksi 9,1’e ve Çin için yüzde 5,9’dan yüzde 1’e düşürdü.
9 HAZİRAN:
– BDDK, yurt içi havayolu, seyahat acenteleri ve konaklama harcamalarında kredi kartı taksit sonunu 12 aydan 18 aya yükseltti.
– Fed, küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik kredi programında, en az kredi ölçeğini 500 bin dolardan 250 bin dolara düşürdü.
10 HAZİRAN:
– İşsizlik oranı martta 0,9 puan azalarak yüzde 13,2’ye geriledi.
– OECD, salgında ikinci dalganın yaşanmayacağı senaryosu altında, bu yıl dünya iktisadının yüzde 6, ABD’nin yüzde 7,3, Euro Bölgesi’nin yüzde 9,1, Çin’in yüzde 2,6 ve Türkiye’nin yüzde 4,8 daralacağını öngördü.
– OECD, salgında ikinci dalganın yaşanması halinde, bu yıl global iktisadın yüzde 7,6, ABD’nin yüzde 8,5, Euro Bölgesi’nin yüzde 11,5, Çin’in yüzde 3,7 ve Türkiye’nin yüzde 8,1 küçüleceğini öngördü.
– Fed, siyaset faizini 0-0,25 aralığında bırakırken, Lider Powell faiz oranlarını uzun mühlet sıfıra yakın tutacakları iletisini verdi.
12 HAZİRAN:
– Ödemeler istikrarı nisanda 5 milyar 62 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 3 milyar 291 milyon dolar oldu.
– Sanayi üretimi nisanda yıllık yüzde 31,4 ve aylık yüzde 30,4 azaldı.
– Fed’in yarı yıllık para siyaseti raporunda, ekonomik görünüme yönelik inanılmaz bir belirsizlik bulunduğu, ekonomik sakinliğin hasarının epeyce kalıcı olabileceği uyarısı yapıldı.
14 HAZİRAN:
– Dünya Bankası İcra Yöneticileri Heyeti, Türkiye Uzun Vadeli İhracat Finansmanı Garantisi Projesi için Türk Eximbank’a sağlanacak 250 milyon euro fiyatında kısmi kredi garantisini onayladı.
15 HAZİRAN:
– Fed, küçük ve orta ölçekteki işletmelere 600 milyar dolara varan kredi sağlanmasını öngördüğü Ana Cadde Borç Verme Programı için müracaatları almaya başladı.
– Fed, şirket tahvili almaya başlayacağını bildirdi.
16 HAZİRAN:
– BoJ, faizlerde ve para siyasetinde değişikliğe gitmezken, ek genişleyici tedbirler alma taahhüdünde bulundu.
18 HAZİRAN:
– TCMB ile Çin Merkez Bankası ortasında 2019’da yenilenen swap muahedesi çerçevesinde Çin yuanı fonlamasının birinci kullandırımı yapıldı.
– Türkiye Varlık Fonu, Turkcell Bağlantı Hizmetleri AŞ’nin yüzde 26,2 oranında hissedarı oldu.
– BoE, siyaset faizini yüzde 0,1’de tutarken, varlık alım programını 100 milyar sterlin düzeyinde artırdı.
20 HAZİRAN:
– TCMB, bankaların zarurî karşılık teşviklerinden faydalanabilmeleri için sağlamaları gereken uyarlanmış gerçek kredi büyüme oranının yüzde 15’ten küçük olma şartını yılsonuna kadar kaldırdı.
24 HAZİRAN:
– IMF, 2020 yılı daralma beklentisini global iktisat için yüzde 3’ten yüzde 4,9’a, Euro Bölgesi için yüzde 7,5’ten yüzde 10,2’ye, ABD için yüzde 5,9’dan yüzde 8’e, Çin için yüzde 1,2’den yüzde 1’e düşürdü. Fon, Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 5 daralacağı, 2021’de yüzde 5 büyüyeceğini öngörüsünü ise korudu.
25 HAZİRAN:
– Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 8,25’te sabit tuttu.
– ECB, Euro Bölgesi dışındaki merkez bankalarına euro likiditesi sağlayacak Eurosystem Repo Programını (EUREP) başlattı.
26 HAZİRAN:
– BDDK, banka dışı 16 mali kuruluşa toplam 2,1 milyon lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
– Fed, gerilim testine tabi tuttuğu en büyük 34 Amerikan bankasının, bu yılın üçüncü çeyreğinde pay geri alımlarını askıya almaları ve temettü ödemelerini sınırlamaları gerekeceğini bildirdi.
30 HAZİRAN:
– İhracat mayısta yıllık bazda yüzde 40,9 azalışla 9 milyar 967 milyon dolar, ithalat yüzde 27,8 düşüşle 13 milyar 387 milyon dolar oldu. Yılın birinci 5 ayında ise ihracat 61,6 milyar dolar, ithalat 82,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– Fed Lideri Powell, iktisadın önündeki yolun “olağanüstü” bir formda bilinmeyen ve büyük ölçüde virüsün denetim altına alınmasındaki muvaffakiyete bağlı olduğunu söyledi.
– ECB, faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, Uzun Vadeli Refinansman Süreçleri’nin kaidelerini kolaylaştırdı.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE İKTİSAT TOPARLANMA KADEMESİNE GELDİ
Birçok ülkede kurum ve kuruluşların olağanlaşma adımlarının hızlandığı yılın üçüncü çeyreğinde koronavirüs hadise sayılarının artması salgında ikinci dalga telaşlarını beraberinde getirirken, yurt içinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “müjde” açıklaması ve Borsa İstanbul’da BIST hisse endekslerinden iki sıfır atılması tarihe geçti.
Bu devirde, ülkelerin salgının tesirlerinin en besbelli biçimde hissedildiği ikinci çeyrekte kaydettiği daralmanın boyutu da gün yüzüne çıktı. İkinci çeyrekte yıllık bazda ABD yüzde 31,7, Japonya yüzde 28,1 ve Euro Bölgesi ise yüzde 15 ve Türkiye iktisadı yüzde 9,9 daraldı. Çin iktisadı ise toparlanma sinyali vererek yıllık yüzde 3,2 büyüdü.
TÜRKİYE’DE PİYASALAR
Türkiye’de bilhassa temmuz ayında olağanlaşma kapsamında atılan adımların hızlandığı görüldü. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), eylül ayında siyaset faizini 200 baz puan artırarak yüzde 10,25’e yükseltirken, likidite idaresi kapsamında birçok sıkılaştırma adımı attı. Bu kapsamda piyasa yapan bankalara Açık Piyasa Süreçleri (APİ) çerçevesinde tanınan likidite imkan limitlerini evvel yarıya, daha sonra sıfıra indiren banka, borç alabilme limitlerini de gecelik vadede yapılan süreçler için yarıya düşürdü. TCMB ayrıyeten, gerçek kredi büyümesi şartlarını sağlayan bankaların yabancı para mecburî karşılık oranlarını artırdı.
Yılın üçüncü çeyreğinde kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin kredi notuna ait not değerlendirmeleri de yakından takip edildi. Türkiye’nin kredi notunu Standart & Poor’s (S&P) “B+” olarak teyit ederken, Fitch Ratings “BB-” olan notun görünümünü “durağan”dan “negatif”e çevirdi. Moody’s ise Türkiye’nin kredi notunu “B1″den “B2″ye düşürdü, not görünümünü ise “negatif” olarak belirledi.
YILIN ÜÇÜNCÜ ÇEYREĞİNDE ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER ŞÖYLE:
1 TEMMUZ:
– Borsa İstanbul’da Yıldız Pazar ve Ana Pazar kapsamında süreç gören şirket hisseleri, yeni kümelerinde süreç görmeye başladı.
– SPK, Borsa İstanbul “BIST 30 Endeksi”nde yer alan hisse piyasalarında açığa satış yasağını kaldırdı.
3 TEMMUZ:
– Enflasyon haziranda aylık yüzde 1,13 ve yıllık yüzde 12,62 arttı.
6 TEMMUZ:
– ABD hükümeti, küçük işletmelere yönelik uygulamaya konulan Maaş Muhafaza Programı kapsamında toplam 521,4 milyar dolarlık kredi onayladı.
– Borsa İstanbul, Barclays Capital, Credit Suisse, Merrill Lynch, Goldman sachs, JP Morgan ile Wood and Company olmak üzere 6 yabancı kuruluş için 1 ila 3 ay “açığa satış yasağı” önlemi uygulanacağını duyurdu.
8 TEMMUZ:
– BDDK, banka ve banka dışı mali kuruluşlara olağanlaşma periyodunda ferdi ve ticari müşterilere kolaylık sağlamaları konusunda 11 unsurluk talimat hazırladı.
9 TEMMUZ:
– BDDK, bankaların gelirini beyan edemeyen müşterilerine tanıyabildiği azami 1.300 liralık limiti, 2 bin liraya çıkardı. Kurum ayrıyeten, koronavirüs salgınının ekonomik tesirlerini sonlandırma önlemleri kapsamında taban ödeme meblağı bir yıl içinde 3 sefer ödenmeyen kredi kartlarının kullanıma kapatılmasının 2020 sonuna kadar uygulanmayabileceğini duyurdu.
10 TEMMUZ:
– İşsizlik oranı nisanda 0,2 puan azalarak yüzde 12,8’e geriledi.
13 TEMMUZ:
– Sanayi üretimi mayısta yıllık yüzde 19,9 azalırken, aylık yüzde 17,4 arttı.
– S&P, gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin bu yıl ortalama yüzde 4,7 daralacağı ve 2021’de yüzde 5,9 büyüyeceği varsayımında bulundu.
– Ödemeler istikrarı mayısta 3 milyar 764 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 8 milyar 244 milyon dolar oldu.
15 TEMMUZ:
– BoJ, faizlerde ve para siyasetinde değişikliğe gitmezken, Mart 2021’de biten mali yıla ait daralma beklentisini yüzde 3-5 aralığından yüzde 4,5-5,7 aralığına yükseltti.
16 TEMMUZ:
– Çin iktisadı ikinci çeyrekte yıllık yüzde 3,2 büyüdü.
– IMF, yayımladığı “G20 Müşahede Notu” raporunda, koronavirüs salgınının yeni bir kademeye girdiğini, global ekonomik faaliyetin çok düşük bir düzeyden toparlanmaya başladığını bildirdi.
– ECB, faiz oranlarında ve Pandemi Acil Varlık Alım Programı boyutunda değişikliğe gitmezken, Lider Lagarde, ekonomik toparlanmayı desteklemek ve orta vadede fiyat istikrarını korumak için büyük ölçüde nakdî teşvik gerektiği davetinde bulundu.
17 TEMMUZ:
– IMF, koronavirüs salgınının tesiriyle ABD iktisadının bu yıl yüzde 6,6 daralacağını öngördü.
– Fed, hastaneler ve toplumsal hizmet kuruluşları üzere kar emeli gütmeyen kuruluşlara kredi sağlamak hedefiyle küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik kredi programında düzenlemeye gitti.
18 TEMMUZ:
– TCMB, yabancı para mecburî karşılık oranlarını, tüm bankalar için tüm yükümlülük cinslerinde ve vade dilimlerinde 300 baz puan artırdı.
20 TEMMUZ:
– ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, koronavirüs salgınına yönelik hayata geçirilmesi planlanan ve bugün görüşmeleri başlayan yeni teşvik paketinin fiyatının 1 trilyon dolardan başlayacağını bildirdi.
21 TEMMUZ:
– AB üyesi 27 ülkenin önderi, koronavirüsün ekonomik sonuçlarıyla uğraş için hazırlanan 750 milyar euroluk kurtarma programı ve 1 trilyon euronun üzerinde gelecekteki bütçe konusunda anlaştı.
22 TEMMUZ:
– IMF İdare Şurası, finansal takviyeye yıllık erişim limitlerinde süreksiz artış yapılmasını onayladı.
– ABD hükumeti, BioNTech’in koronavirüs karşı geliştirmekte olduğu potansiyel aşıdan 100 milyon doz tedarik edilmesi konusunda 1,95 milyar dolarlık mutabakat yaptı.
23 TEMMUZ:
– Merkez Bankası siyaset faizi yüzde 8,25’te sabit tuttu.
25 TEMMUZ:
– S&P, Türkiye’nin kredi notunu “B+” olarak teyit etti, notun görünümünü “durağan” olarak belirledi.
27 TEMMUZ:
– Borsa İstanbul’da, BIST hisse endekslerinden iki sıfır atılması projesi hayata geçti.
– Fitch Ratings, koronavirüs salgınının ekonomilerde neden olduğu resesyonun gelecek yıllarda da hissedilmeye devam edeceğini bildirdi.
28 TEMMUZ:
– ABD’de Cumhuriyetçi senatörler, koronavirüs salgınıyla uğraşa yönelik 1 trilyon dolarlık yeni teşvik paketi teklifini ABD Senatosu’na sundu.
– BDDK, olağanlaşma adımları kapsamında yurt dışı yerleşiklerin TL erişimini sınırlayan düzenlemelerde esneklik sağladı.
– Fed, koronavirüs salgınının ekonomik tesirlerine karşı hayata geçirdiği kredi programlarının müddetini 31 Aralık’a kadar uzattı.
– Fitch Ratings, Çin’in kredi notunu “A+” ve not görünümünü “durağan” olarak teyit etti.
29 TEMMUZ:
– İhracat haziranda yıllık bazda yüzde 15,7 artışla 13 milyar 462 milyon dolar, ithalat yüzde 8,3 yükselişle 16 milyar 308 milyon dolar oldu. Yılın birinci yarısında ise ihracat 75 milyar dolar, ithalat 98,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– TCMB’nin yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nda, “Enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2020 yılı sonunda yüzde 6,9 ile yüzde 10,9 aralığında (orta noktası yüzde 8,9), 2021 yılı sonunda ise yüzde 3,9 ile yüzde 8,5 aralığında (orta noktası yüzde 6,2) gerçekleşeceği öngörülmektedir.” denildi.
– Fed, siyaset faizini yüzde 0-0,25 aralığında sabit tuttu.
30 TEMMUZ:
– ABD iktisadı, öncü datalara nazaran ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 32,9 ile rekor düzeyde daraldı.
3 AĞUSTOS:
– Enflasyon temmuzda aylık yüzde 0,58 ve yıllık yüzde 11,76 arttı.
4 AĞUSTOS:
– IMF, iktisatların dış konumlarına ait görünümün hayli bilinmeyen kalmaya devam ettiği, salgında ikinci dalganın gelişmekte olan ekonomiler için cari süreç açıklarını yönetme kapsamını kısıtlayabileceği ihtarında bulundu.
6 AĞUSTOS:
– BDDK, 28 Temmuz’da milletlerarası kalkınma bankalarına tanınan TL’ye erişim sınırlamalarından muafiyeti yurt dışında yerleşik tüm bankaları kapsayacak formda genişletti.
– TCMB, piyasa gelişmelerine ait duyurusunda, “Uygulamaya alınan mali ve nakdî siyasetler global salgın hastalığın Türkiye iktisadı üzerindeki tesirlerinin sonlandırılmasında ve üretken kapasitenin korunmasında başarılı olmuştur. Son devirde açıklanan bilgiler iktisadi toparlanmanın güç kazandığına işaret etmektedir.” denildi.
– Borsa İstanbul, Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) dolar/TL mukavelelerinin, birebir anda süreç gören vade sayısını 16’ya çıkarma kararı aldı.
– BoE siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 0,1 düzeyinde bıraktı.
7 AĞUSTOS:
– TCMB, likidite idaresi çerçevesinde 10 Ağustos’tan itibaren piyasa yapan bankalara APİ çerçevesinde tanınan likidite imkan limitlerinin yarıya düşürüldüğünü duyurdu.
– Altının onsu 2.075,11 dolarla yılın en yüksek düzeyini gördü.
10 AĞUSTOS:
– BDDK, Faal Rasyosu kıymeti amacını, mevduat bankalarında yüzde 100’den yüzde 95’e, iştirak bankalarında yüzde 80’den yüzde 75’e düşürdü.
– İşsizlik oranı mayısta 0,1 puan artarak yüzde 12,9’a yükseldi.
– Borsa İstanbul, hala hisse bazında çalışan ve çok dalgalanmalarda süreçleri süreksiz olarak durdurarak yatırımcıları panik süreçlerinden muhafazaya yarayan devre kesici sistemini endeks bazında uygulamaya başladı.
11 AĞUSTOS:
– TCMB, likidite idaresi çerçevesinde 12 Ağustos’tan itibaren piyasa yapan bankalara APİ çerçevesinde tanınan likidite imkan limitlerinin sıfırlandığını duyurdu.
– Dünya Bankası, Türkiye’nin, koranavirüs yayılmasını öbür ülkelere kıyasla daha süratli denetim altına aldığını bildirdi.
14 AĞUSTOS:
– Ödemeler istikrarı haziranda 2 milyar 934 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 11 milyar 94 milyon dolar oldu.
– Sanayi Üretim Endeksi, haziranda aylık bazda yüzde 17,6, yıllık bazda yüzde 0,1 yükseldi.
– Euro Bölgesi iktisadı, ikinci çeyrekte yıllık yüzde 15, çeyreklik bazda yüzde 12,1 daraldı.
17 AĞUSTOS:
– TCMB, likidite idaresi kapsamında atılan sıkılaştırma adımları çerçevesinde, klasik usullü repo ihalesine başladı.
– Türkiye’de uzun vadeli tahvil faizleri 14,83 ile yılın en yüksek düzeyini gördü.
18 AĞUSTOS:
– TCMB, likidite idaresi kapsamında atılan sıkılaştırma adımları çerçevesinde, bankaların borç alabilme limitlerini gecelik vadede yapılan süreçler için yarıya düşürdü.
– Moody’s, global ticaretin toparlanma belirtileri gösterdiğini, fakat koronavirüs olaylarındaki artışın ticaretteki toparlanmaya yönelik yeni riskler oluşturduğunu bildirdi.
20 AĞUSTOS:
– Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 8,25’te sabit tuttu.
– TCMB, gerçek kredi büyümesi şartlarını sağlayan bankaların yabancı para mecburî karşılık oranlarını, tüm vade dilimlerinde geçerli olmak üzere, değerli maden depo hesapları için 700 baz puan, öbür tüm yabancı para yükümlülükleri için ise 200 baz puan artırdı.
21 AĞUSTOS:
– Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin tarihinin en büyük doğalgaz keşfini Karadeniz’de gerçekleştirdiğini belirterek, “Fatih sondaj gemimiz, Tuna-1 kuyusundaki sondajında 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi keşfetti.” dedi.
– TCMB, ödemeler altyapısının yenilikçi iş yapış tekniklerini destekleyecek çalışmalar kapsamında Türkiye’nin kendi ulusal karekod standartlarını oluşturdu.
22 AĞUSTOS:
– Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu “BB-” olarak teyit etti, not görünümünü ise “durağan”dan “negatif”e çevirdi.
25 AĞUSTOS:
– IMF Strateji, Siyaset ve Gözden Geçirme Kısmı’nın başına ekonomist Ceyla Pazarbaşıoğlu’nun getirildi.
26 AĞUSTOS:
– OECD bölgesinde, 2020’nin birinci çeyreğinde yüzde eksi 1,8 seviyesinde gerçekleşen daralma, ikinci çeyrekte yüzde eksi 9,8’e kadar indi. Bu oran Euro Bölgesi’nde yüzde 3,6’dan yüzde eksi 12,1’e, ABD’de yüzde eksi 1,3’ten eksi 9,5’e geriledi.
– Çin Merkez Bankası bankacılık sistemine 14 günlük aykırı repo yoluyla 200 milyar yuan (yaklaşık 29 milyar dolar) enjekte etti.
27 AĞUSTOS:
– Fed Lideri Jerome Powell, para siyaseti stratejisinde değişikliğe gidildiğini belirterek, bankanın “ortalama” yüzde 2 enflasyonu hedefleyeceğini duyurdu.
– ABD iktisadı, koronavirüs salgınının tesiriyle ikinci çeyrekte yüzde 31,7 küçüldü.
31 AĞUSTOS:
– Türkiye iktisadı, ikinci çeyrekte yüzde 9,9 daraldı. Bu periyotta GSYH, cari fiyatlarla yüzde 1,3 artarak 1 trilyon 41,6 milyar liraya ulaştı.
– İhracat temmuzda yıllık bazda yüzde 5,8 azalışla 15 milyar 12 milyon dolar, ithalat yüzde 7,9 düşüşle 17 milyar 709 milyon dolar oldu. Yılın 7 ayında ise ihracat 90 milyar dolar, ithalat 116,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– Dünya Bankası, koranavirüs salgınından etkilenen KOBİ’ler için 500 milyon dolarlık kredinin onaylandığını duyurdu.
– TCMB, Libya Merkez Bankası ile iş birliğinin geliştirilmesine yer oluşturmak üzere Mutabakat Zaptı imzaladı.
3 EYLÜL:
– Enflasyon ağustosta aylık yüzde 0,86 ve yıllık yüzde 11,77 arttı.
4 EYLÜL:
– BDDK, tüketici kredilerinde vadeyi 60 aydan 36 aya indirdi.
8 EYLÜL:
– Japonya iktisadı ikinci çeyrekte yıllık yüzde 28,1 ile 1980’den bu yana en sert daralmasını kaydetti.
10 EYLÜL:
– İşsizlik oranı haziranda 0,4 puan artarak yüzde 13,4’e yükseldi.
– ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda faiz oranlarında ve Pandemi Acil Varlık Alım Programı boyutunda değişikliğe gitmedi.
11 EYLÜL:
– Cari süreçler hesabı temmuzda 1 milyar 817 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari süreçler açığı 14 milyar 941 milyon dolar oldu.
– BDDK, toplam kredisi 500 milyon lirayı aşan şirketlerin 30 Haziran 2021’e kadar kredi derecelendirme notu alması gerektiğini duyurdu.
12 EYLÜL:
– Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B1″den “B2″ye düşürdü ve not görünümünü “negatif” olarak belirledi.
14 EYLÜL:
– Sanayi üretimi temmuzda yıllık yüzde 4,4 ve aylık yüzde 8,4 arttı.
16 EYLÜL:
– Fed, siyaset faizini yüzde 0-0,25 aralığında sabit bıraktı.
– OECD, global küçülme varsayımını 2020 için yüzde 6’dan yüzde 4,5’e düşürdü, 2021 için ise daha evvel yüzde 5,2 olarak duyurduğu büyüme oranı öngörüsünü yüzde 5’e revize etti.
17 EYLÜL:
– Borsa İstanbul, Hisse Piyasası’nın yapısını sadeleştirerek yine gruplandırırken, pazarlarda süreç görme kriterlerini tekrar belirledi.
– BoJ, faizlerde ve para siyasetinde değişikliğe gitmezken, koronavirüs salgınının olumsuz tesirlerine karşın ülke iktisadının toparlanmaya başladığı bildirisini verdi.
– ECB, koronavirüse karşı bankalara merkez bankası risklerini kaldıraç oranından çıkarma hakkı verdi.
– BoE, siyaset faizini yüzde 0,1 düzeyinde tutarken, 745 milyar sterlinlik tahvil alım programını da korudu.
18 EYLÜL:
– Borsa İstanbul VİOP’ta, vade tarihi yatırımcılar tarafından belirlenebilen esnek USD/TRY vadeli süreç kontratları süreç görmeye başladı. Öte yandan, Dolar/Ons Altın vadeli süreç mukavelelerinde akşam seansı uygulaması devreye alındı.
24 EYLÜL:
– Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 8,25’ten yüzde 10,25’e yükseltti.
– ECB, gelecek yıldan itibaren sürdürülebilirlik performansına dayalı tahvilleri teminat olarak kabul edeceğini bildirdi.
25 EYLÜL:
– Borsa İstanbul, halka arzlarda talep toplama metotları ve dağıtım basamağına ait kurallarda yeni düzenlemeler yaptı.
– BDDK, bankaların, vadede TL alım istikametinde gerçekleştirecekleri swap ve öteki türev süreçlerin yasal özkaynaklara oranını yüzde 1’den yüzde 10’a çıkardı.
26 EYLÜL:
– Fitch Ratings, İngiltere’nin kredi notunu “AA-” olarak teyit etti ve not görünümünü “negatif” olarak belirledi.
28 EYLÜL:
– BDDK, 1 Ekim’den itibaren Etkin Rasyosu kıymetini mevduat bankaları için yüzde 95’ten 90’a, iştirak bankaları için yüzde 75’ten 70’e düşürdü.
29 EYLÜL:
– Yeni İktisat Programı’nda büyüme maksatları, 2021 için yüzde 5,8, 2022 ve 2023 için yüzde 5 oldu. Programda, enflasyon amaçları ise 2020, 2021, 2022 ve 2023 için sırasıyla yüzde 10,5, yüzde 8, yüzde 6 ve yüzde 4,9 olarak yer aldı.
30 EYLÜL:
– İhracat ağustosta yıllık bazda yüzde 5,7 azalışla 12 milyar 464 milyon dolar, ithalat yüzde 20,4 artışla 18 milyar 742 milyon dolar oldu. Yılın 8 ayında ise ihracat 102,3 milyar dolar, ithalat 135,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
– Cumhurbaşkanı kararıyla kambiyo süreçlerinde uygulanan banka sigorta ve muamele vergisi oranı yüzde 1’den binde 2’ye düşürüldü. Öte yandan TL mevduat hesaplarından alınan vergi oranı düşürüldü, 1 yıldan uzun vadeli mevduat hesaplarında ise oran sıfırlandı.
– Borsa İstanbul’da, BIST hisse endekslerinden iki sıfır atılması projesi hayata geçti.
– Fitch Ratings, koronavirüs salgınının ekonomilerde neden olduğu resesyonun gelecek yıllarda da hissedilmeye devam edeceğini bildirdi.
YILIN SON ÇEYREĞİNDE DAYANAK PAKETLERİ KONUŞULDU
Finansal piyasalarda yılın son çeyreğinde bilhassa ABD ve Avrupa’da koronavirüs hadise sayısındaki artış kapsamında kısıtlama önlemlerine tekrar başvurulmasının ekonomik tesirlerine ait telaşlar ve ABD’de başkanlık seçimleri fiyatlanırken, yurt içinde değişen iktisat idaresi ve sonrasında art geriye gelen atılımların yansımaları takip edildi.
Artan hadise sayıları karşısında çıkmaza giren Avrupa tarafında, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke önderleri, 1 trilyon 800 milyar euroluk bütçe ve kurtarma paketinde uzlaştı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise son toplantısında Pandemi Acil Varlık Alım Programı’nın toplam büyüklüğünü 500 milyar euro artırarak 1 trilyon 850 milyar euroya yükseltti, programın mühletini Mart 2022’ye kadar uzattı.
TÜRKİYE’DE SON ÇEYREKTE PİYASALAR
Yurt içinde yılın son çeyreği hayli hareketli geçerken, bu periyodun en değerli gelişmesi iktisat idaresindeki değişiklik oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın son çeyreğindeki birinci toplantısında, piyasadaki faiz artırımı beklentilerine rağmen siyaset faizini yüzde 10,25 seviyesinde sabit tuttu, para siyaseti operasyonel çerçevesinde ise değişikliğe giderek borç verme faiz oranı ile gecelik borç verme faiz oranı ortasındaki farkı 300 baz puan olarak belirledi.
Kasım ayının başında Murat Uysal, TCMB Başkanlığı misyonundan alınarak, yerine Naci Ağbal atandı. Ardından, Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesine de Lütfi Elvan getirildi.
YILIN SON ÇEYREĞİNDE ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER ŞÖYLE:
1 EKİM:
– IMF yetkilileri, koronavirüs salgınının borç düzeylerini yeni doruklara taşıdığını, devletlerin borçlarının yapılandırılmasında ıslahata muhtaçlık olduğu konusunda ikazda bulundu.
– Fed, ülkenin en büyük bankalarının pay geri alımı ve temettü ödemeleri yapmalarına yönelik kısıtlamaları yıl sonuna kadar uzattı.
3 EKİM:
– Enflasyon eylülde aylık yüzde 0,97 ve yıllık yüzde 11,75 arttı.
6 EKİM:
– Trump, teşvik paketine yönelik müzakereleri durdurma talimatı verdi.
– IMF, düşük gelirli 28 ülkeye acil borç servisi yardımını 6 ay daha uzattı.
7 EKİM:
– Dünya Bankası raporunda, koronavirüs salgınının 2021’e kadar 150 milyona yakın insanı çok yoksulluğa sürükleyebileceği bildirildi.
– SPK’da lider vekilliğine Talat Ulussever’in yerine Taha Meli Arvas atandı. SPK İkinci Lideri Yavuz Koç’un vazifesine devam etmesi kararlaştırılırken, heyetin lider yardımcılığı misyonunu yürüten Yusuf Kaya üyeliğe getirildi.
10 EKİM:
– Çin iktisadı üçüncü çeyrekte yüzde 4,9 büyüdü.
12 EKİM:
– Cari süreçler hesabı ağustosta 4 milyar 631 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari süreçler açığı 23 milyar 203 milyon dolar oldu.
– Türkiye’de işsizlik oranı, temmuzda geçen yılın birebir ayına nazaran 0,5 puanlık azalışla yüzde 13,4 oldu.
13 EKİM:
– IMF, global iktisat için 2020 daralma beklentisini yüzde 5,2’den yüzde 4,4’e, 2021 büyüme öngörüsünü ise yüzde 5,4’ten yüzde 5,2’e revize etti. Bu yıla ait daralma öngörüsünü ABD için yüzde 8’den yüzde 4,3’e, Euro Bölgesi için yüzde 10,2’den yüzde 8,3’e güncelleyen Fon, Çin’e dair büyüme beklentisini ise yüzde 1’den yüzde 1,9’a yükseltti.
– Sanayi üretimi ağustosta yıllık yüzde 10,4 ve aylık yüzde 3,4 arttı.
14 EKİM:
– IMF, koronavirüsün sebep olduğu ekonomik kriz nedeniyle bu yıl global kamu borcunun GSYH’ye oranının yüzde 100’e yaklaşarak rekor kıracağı öngörüsünde bulundu.
– Dünya Bankası İcra Yöneticileri Heyeti, gelişmekte olan ülkelerde koronavirüs aşılarının, testlerinin ve tedavilerinin satın alınması ile dağıtımını finanse etmek maksadıyla 12 milyar dolarlık kaynağı onayladı.
16 EKİM:
– Türkiye Bankalar Birliği, salgının tesirlerinin azaltılmasını desteklemek emeliyle Turizm Takviye Paketi Uygulamasına başlanacağını bildirdi.
17 EKİM:
– Moody’s, İngiltere’nin kredi notunu “Aa2″den “Aa3″e düşürdü, görünümünü “durağan” olarak belirledi.
21 EKİM:
– IMF, Asya ve Pasifik Bölgesi iktisadına yönelik daralma kestirimini 0,6 puan daha düşürerek yüzde 2,2’ye revize etti.
22 EKİM:
– TCMB, siyaset faizini yüzde 10,25 seviyesinde sabit tutarken, para siyaseti operasyonel çerçevesinde değişikliğe giderek GLP faiz oranı ile gecelik borç verme faiz oranı ortasındaki farkı 300 baz puan olarak belirledi.
– Dünya Bankası, koronavirüs salgınının en çok güç fiyatları üzerinde tesirli olduğunu belirterek, petrol, doğal gaz ve kömürün oluşturduğu güç emtialarının fiyat endeksinde bu yıl yüzde 32,
Ensonhaber
