2014 yılında havadan çekilen fotoğraflar sayesinde İznik Gölü içerisinde fark edilip daha sonra yapılan araştırmalar sonucunda 2 bin yıllık bazilika olduğu keşfedilen tarihi yapıdaki su altı hafriyatları büyük bir titizlikle sürdürülüyor.
15 kişilik su altı arkeolog takımıyla yapılan çalışmaların son imajlarına de ulaşıldı.
Bugüne kadar yapılan çalışmalarda bazilikada 3 evreli bir tertip olabileceği üzerinde duran uzmanlar, Hristiyanların birinci konsülünün yapıldığı senatonun, burada yapılmış olabileceği ihtimali üzerinde duruyor.
“BİR KAMU YAPISI TİPİ, NEDEN DİNİ YAPIYA DÖNÜŞTÜ?”
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesi ile İznik Müze Müdürlüğü Başkanlığı tarafından sürdürülen bazilika hafriyatının danışmanlığını yapan Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Mustafa Şahin, Türkiye’nin en değerli su altı hafriyatının İznik Gölü’ndeki bazilikada gerçekleştirildiğini söyledi.
Bazilika denildiğinde çoklukla Hristiyanlık periyodunda kilise yapılarının ana plan sisteminin akla geldiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Şahin, “Roma İmparatorluğu periyodunda bazilika kamu yapısı olarak kullanılıyor. Mahkeme, stantların yapıldığı galeriler üzere değişik işlevlerde karşımıza çıkıyor. Şunu merak edebilirsiniz bir kamu yapısı tipi, neden dini yapıya dönüştü? Hristiyanlık resmi din kabul edilince, Hristiyanlığa inananlar o denli bir mimari geliştirelim ki, bir evvelki Pagan inancının tapınak mimarisinden farklı olsun, onların tapınaklarını hatırlatmasın niyetiyle bu türlü bir şey yapıyorlar. Tasarım olarak 3 neftten ya da 3 koridordan oluşuyor. Taraf olarak doğu-batı istikametine uzanması gerekiyor.” dedi.
“BİRİNCİ KONSÜL BURADA TOPLANMIŞ OLABİLİR”
Bazilikanın içindeki dini yapının kime ilişkin olduğunu tespit etmek için araştırmaların sürdüğünü vurgulayan Şahin, “15 yaşında öldürülen Aziz Neophytos ismine 4. yüzyılda inşa edilen kilise, hafriyat yaptığımız yapı olmalı. İznik Hristiyanlar için çok kıymetli bir merkez. Bunun en değerli sebebi 1. ve 7’nci konsüllerin burada toplanmış olmasıdır. 1. konsülün nerede toplandığı bilinmiyor. Senato sarayından bahsediliyor ancak bilindiği kadarıyla hiçbir imparator burada yaşamamış. Dolayısı ile İznik’te saray yapısının olması ihtimali çok sıkıntı. Hususla ilgili yaptığımız çalışmalarda Vatikan Sistine Şapeli’nde 1. konsül resmedilmiş. Yani konsüllerle ilgili çizimler var. Duvarlarda bu fotoğraflarda toplantı yapılan yer, sur dışında, göl kıyısında olan bir yer. Su altındaki yapının pozisyonu göz önünde bulundurulursa, toplantı burada bir salonda yapılmış olabilir. Bu soruya karşılık bulmaya çalışılıyoruz. Biz o konsülün toplandığı yapıyı bulabilirsek, İznik’e din turizmi açısından çok değerli bir fırsat sunmuş olacağız.” dedi.
“BAZİLİKA 3 EVRELİ BİR DÜZEN”
Şahin, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Burada 3 evreli bir sistem olabilir. En altta Apollon tapınağı, onun yanında Neophytos martiriumu (şehitliği), son kısımda Neophytos bazilika kilisesi var. 394 yılında, Doğu Roma İmparatoru Theodosyus’un fermanıyla Hristiyanlık resmi din olurken, Pagan dininin bütün yapılarının kullanımı yasaklanıyor. Göl altında bulmuş olduğumuz kalıntılar da yapının 390’dan sonra yapıldığını gösteriyor. En son evrede de kilise yapısı kelam konusu. İznik, Bizans İmparatorluğunun doğuya açılan kapısı. İstanbul’dan gelen askerler, İznik limanından çıkarak karaya hareket etmişler. Biz burada hafriyata başlayınca bir grup ihbarlar gelmeye başladı. Biz bunları kıymetlendirerek birkaç noktada emsal biçimde yapı kalıntıları olduğunu gördük. Hafriyat olmadığı için şu anda tam olarak ne olduğunu bilemiyoruz. Bu cins alanların da ziyan görmemesi için Bursa Kültür Varlıklarını Müdafaa Kurulu’na gerekli başvuruyu İznik Müze Müdürlüğüyle birlikte yaparak müdafaa altına aldırdık.”
YÜZER İSKELE VE DESTEKLEYİCİ TANITIM
Mahallî idareler bölgenin ikinci Göbeklitepe olması için harekete geçti.
100 yılın keşfi olarak nitelendirilen İznik Gölü’ndeki Bazilika’nın Göbeklitepe’de uygulanan modele benzeri bir yaklaşımla tarihe ve tabiata ziyan vermeyecek bir yüzer iskele ve destekleyici tanıtım yerleriyle ziyarete açılabileceği konusunda fikir alışverişi yapılıyor…
Ensonhaber
