Türkiye iktisadında 2020 yılının birinci çeyreğine, birçok alanda olduğu üzere Çin’in Vuhan kentinde görülen koronavirüs salgını ve buna karşı alınan önlemler damga vurdu.
KORONAVİRÜS SALGINI EKONOMİYİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Salgının olumsuz tesirlerinin azaltılması, talep ve fiyatlarda yaşanan dalgalanmaların önüne geçilmesi için yılın birinci çeyreğinde uygulamaya konulan tedbirler, sonraki aylarda atılan adımlara da taraf verdi.
EKONOMİK İSTİKRAR KALKANI PAKETİ AÇIKLANDI
Salgınla uğraş kapsamında yurt dışı uçuşlar kademeli olarak durduruldu. Salgınla çaba sürecinde önemli talep artışı yaşanan teneffüs aygıtı, gözetici maske, tulum, gözlük ve steril eldiven üzere eserlerin ihracı ön müsaadeye bağlandı.
FUARLAR ERTELENDİ
Türkiye’de düzenlenmesi planlanan 16 Mart-30 Nisan devrindeki tüm ulusal ve memleketler arası fuarlar, Koronavirüs önlemleri kapsamında ertelendi.
Türkiye’nin nüfusu, 2019’da bir evvelki yıla nazaran 1 milyon 151 bin 115 kişi artarak 83 milyon 154 bin 997 kişi oldu. Yıllık nüfus artışı binde 13,9’a geriledi.
2019 ihracatı, bir evvelki yıla nazaran yüzde 2,04 artışla 180 milyar 468 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2019 ithalatı yüzde 8,99 azalışla 210 milyar 394 milyon dolar oldu.
Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan’ın vazifesine son verilerek yerine Adil Karaismailoğlu atandı.
Türkiye, Avrupa Birliği’nin (AB) çelik eserleri ithalatına uyguladığı korunma tedbiri için Dünya Ticaret Örgütünde dava süreci başlattı.
Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK), Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğinin kararı üzerine Wikipedia’yı erişime açtı. Rekabet Şurası, Google’a 98,3 milyon lira idari para cezası verilmesini kararlaştırdı.
OLAĞANLAŞMA SÜRECİYLE “V” TİPİ TOPARLANMA
Dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs salgınıyla uğraş kapsamında alınan tedbirler nedeniyle öbür ülkelerdeki üzere yavaşlama süreci yaşandı. İktisat, haziranda kelam konusu önlemlerin gevşetilmesi ile başlayan olağanlaşma süreciyle “V” tipi toparlanma periyoduna girdi.
ALINAN TEDBİRLER
Türkiye’de yılın ikinci çeyreğine, marttan itibaren tesirini gösteren koronavirüs ve bu kapsamda alınan tedbirler damga vurdu.
Salgının yayılmasını önlemek emeliyle dünyadaki pek çok ülke üzere Türkiye de tesirli tedbirlere başvururken, bu kapsamda martta okullarda eğitim ve öğretime orta verildi, restoranlar, spor salonları, düğün salonları, kuaför-berber ve hoşluk salonları üzere pek çok işletmenin faaliyetleri süreksiz olarak durduruldu.
SEYAHAT KISITLAMALARI TURİZM BAŞTA OLMAK ÜZERE BİR ÇOK BÖLÜMÜ ZEDELEDİ
Yurt içi ve yurt dışı uçuşlara orta verilirken, seyahat kısıtlamaları da uygulandı. Gümrük kapılarında koronavirüs önlemleri hayata geçirildi. Yılın ikinci çeyreğinde de alınan bu tedbirlerin ekonomik bilgiler üzerindeki tesiri izlendi.
Hükümet de kelam konusu önlemler nedeniyle işletmelerin personel çıkarmasını önlemek ve acil nakit muhtaçlıklarını karşılamak maksadıyla çok sayıda tedbir ve kredi paketi açıkladı. Mükelleflerin vergi ve prim ödemeleri ertelenirken, salgın tedbirlerinden etkilenen işletmeler “mücbir sebep” kapsamına alındı.
İHRACAT GERİLEDİ
Koronavirüs tedbirleri nedeniyle nisan ve mayıs aylarında ihracatta yüzde 40’lara varan gerileme yaşanırken, bilhassa nisanda sanayi üretim, sektörel itimat, ekonomik itimat ve tüketici inanç endeksleri üzere datalarda düşüş görüldü.
Salgınla uğraşta büyük ölçüde muvaffakiyet yakalanırken, haziranla birlikte olağanlaşma sürecine girildi. Bu ayda faaliyetlerine orta verilen pek çok işletme yine açıldı, uçak ve tren seferleri de yine başladı. Gümrük kapıları bu süreçle tekrar faaliyete geçti.
OLAĞANLAŞMA SÜRECİ HAREKETLENMEYİ GETİRDİ
Olağanlaşma sürecinin tesiriyle iktisat yine hareketlendi. Haziranda itimat endekslerinde toparlanma görüldü. Olağanlaşma sürecinin ekonomik datalara tesiri haziran ayı sonrasındaki ekonomik göstergelerde daha net hissedildi.
HAKSIZ FİYAT ARTIŞLARIYLA GAYRET
Bu süreçte maske ve dezenfektan üzere eserler ile market fiyatlarında yaşanan haksız fiyat artışları sebebiyle önlemler alındı.
Rekabet Konseyi, Reklam Heyeti üzere kuruluşlar, bu fiyat artışları nedeniyle gereken yaptırımları uygularken, vatandaşların maskelere kolay erişmesi için de tedbirler uygulandı.
STOKCULUKLA ÇABA EDİLDİ
Üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik her türlü önlemi almak emeliyle Haksız Fiyat Kıymetlendirme Heyeti oluşturuldu.
Buna nazaran, üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerden, bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapanlara 10 bin liradan 100 bin liraya kadar; piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve özgür rekabeti bozucu faaliyetlerde bulunanlara ise 50 bin liradan 500 bin liraya kadar idari para cezası uygulanması kararlaştırıldı.
TIBBİ AYGIT ÜRETİMİ TEŞEBBÜSLERİ ARTTI
Türkiye, koronavirüse karşı aşı geliştirmek için kolları sıvarken, tedavide kullanılacak tıbbi aygıtların üretimi de sürat kazandı.
KONUT SATIŞINDA REKOR
Salgına karşı alınan önlemler ve yeni olağanlaşma periyoduyla birlikte yılın üçüncü çeyreği prestijiyle toparlanma patikasına girdi.
Koronavirüs nedeniyle tüm dünyada ticaretin yavaşlaması ile ivme kaybeden Türkiye iktisadı, yılın üçüncü çeyreği prestijiyle yine toparlanma periyoduna girdi. Yılın birinci çeyreğinde yüzde 4,4 büyüyen Türkiye iktisadı, koronavirüs tesirlerinin görüldüğü ikinci çeyrekte yüzde 9,9 daralırken, üçüncü çeyrekte gelen datalar yılın tamamına yönelik beklentileri yükseltti.
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ AVRUPA’DA BİRİNCİ SIRAYA ÇIKTI
Sanayi Üretim Endeksi, haziranda aylık bazda yüzde 17,6 yükselirken, Türkiye bu artış oranıyla Avrupa’da birinci sırada yer aldı. Endeks, temmuzda da aylık bazda yüzde 8,4 yükselerek yurt içinde birinci hadisenin görüldüğü mart ayındaki düzeyinin üzerine çıktı.
KAMU BANKALARINDAN AVANTAJLI KREDİ KAMPANYALARI GELDİ
Koronavirüs salgınının tesirlerini azaltmak için hayata geçirilen tedbir ve teşvikler ile kamu bankalarının düşük oranlı kredileri başta olmak üzere sektörel kampanyalar ve olağanlaşma adımları, haziranda konut satışında rekorların görülmesini sağladı. Haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 449 yükselişle 101 bin 504 ipotekli konut satışı gerçekleşti. Konut satışlarında temmuzda da yıllık bazda yüzde 124,3 artış görülürken, tüm vakitlerin satış rekoru kırıldı.
Temmuz ayına ait ekonomik inanç endeksi dataları de hazirana nazaran yüzde 11,8 artarak 82,2 kıymetine, eylülde aylık bazda yüzde 3,1 artarak 88,5 bedeline yükseldi.
İHRACATTA GÜÇLÜ ÇIKIŞ GÖSTERGESİ
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, açıkladığı haziran ayı ihracatının, mayıs ayına nazaran yüzde 35, 2019’un birebir ayına nazaran yüzde 15,8 artış kaydettiğini belirterek, bu sayıları, Türkiye’nin sıhhat alanında olduğu üzere iktisat alanında da öteki ülkelere nazaran ayrışarak güçlü bir çıkış sinyali olarak kıymetlendirdi.
Temmuzda da ihracat bir evvelki aya nazaran yüzde 11,5 artış kaydetti.
BİRÇOK KESİME VERGİ İNDİRİMİ TAKVİYESİ
Cumhurbaşkanı Kararı ile restoran hizmetlerinden yolcu nakliyatına, konser, fuar ve lunapark giriş fiyatlarından düğün, nikah, balo ve kokteyl salonlarında verilen tertip hizmetlerine, berberlik ve kuaförlük hizmetlerinden bakım ve tamirat hizmetlerine kadar pek çok kesimde KDV oranı yıl sonuna kadar yüzde 18’den yüzde 8’e düşürüldü.
Turizm ile direkt ve dolaylı ilgili olan konaklama hizmeti, yeme-içme bölümünde verilen hizmetler ile sinema, tiyatro, opera, operet, bale ve müze giriş fiyatı üzere kültürel faaliyetlerin yüzde 8 olan KDV oranları da yıl sonuna kadar süreksiz olarak yüzde 1’e indirildi.
Esnaf, tüccar, hür meslek erbabı ve şirketlerin iş yerleri için yapılan kira ödemeleri üzerinden yeniden yıl sonuna kadar geçerli olmak üzere yüzde 20 yerine yüzde 10 gelir vergisi kesintisi yapılması kararlaştırıldı.
“YEP” KAMUOYUNA TANITILDI
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca, 2021-2023 devrini kapsayan “Yeni Dengelenme, Yeni Olağan, Yeni Ekonomi” ana temasıyla hazırlanan Yeni İktisat Programı (YEP) açıklandı.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE YÜZDE 6,7 BÜYÜME
Türkiye’de bu yılın son çeyreğinde iktisat idaresinde değişiklik oldu. Misyondan affını isteyen Berat Albayrak’tan boşalan Hazine ve Maliye Bakanlığına Lütfi Elvan getirildi.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Murat Uysal misyonundan alınarak, yerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Lideri Naci Ağbal atandı.
ISLAHAT TOPLANTILARI YAPILDI
Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirilen Elvan, ıslahat adımlarına ait Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ile bir ortaya geldi. Bakan Elvan, görüşmeye ait, “İş dünyası ve STK’ler ile yapacağımız toplantılar öncesi bir kıymetlendirme yaptık. Önümüzdeki günlerde iş dünyasının görüşlerini de alıp, adımlarımızı süratle atacağız.” tabirlerini kullandı.
İktisat idaresi, kelam konusu toplantılar kapsamında TÜSİAD, TOBB ve MÜSİAD üzere iş dünyasının temsilcileriyle görüşerek, talepleri aldı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “Kasım ayı prestijiyle Kovid-19 salgını kapsamında ekonomiyi desteklemek emeliyle atılan adımların büyüklüğü 562 milyar liraya ulaşmıştır.” dedi.
Türkiye iktisadı, koronavirüs salgınının tesirlerine karşın yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 6,7 büyüdü.
Ensonhaber
