Kolon kanseri görülme oranları son yıllarda değerli ölçüde arttı. İlerleyen yaş, sıhhatsiz beslenme ve belirli alışkanlıklar bu kanser cinsini tetikleyen faktörlerden bazılarıdır.
Bunlara ek olarak, büyük bir İsveç araştırması, antibiyotik kullanımının bağırsak florası üzerindeki tesirinden ötürü da riski artırabileceğini öne sürdü.
Kolorektal kanserler (kolon ve rektum) en yaygın görülen kanser tiplerinden biridir. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran, akciğer ve göğüs kanserinden sonra dünya çapında üçüncü en yaygın kanserdir.
BİRÇOK RİSK FAKTÖRÜ BULUNUYOR
Birden fazla kanserin nedeni bilinmemekle birlikte, kanser riskini artıran, kimileri değiştirilebilir, kimileri değiştirilemez farklı faktörlerin olduğu biliniyor.
Kolon kanseri riskini artıran faktörler ise şu biçimde öne çıkıyor:
– İlerleyen yaş. Teşhislerinde yaş ortalaması 70’dir ve birçok durumda teşhis 50 yaş üzerinde konulur.
– Ülseratif kolit yahut Crohn hastalığı üzere inflamatuar bağırsak hastalıklarına sahip olmak.
– Ailenizden birisinde kolon kanseri varsa, kolon kanseri olma riski daha yüksektir. Ayrıyeten birtakım kalıtsal genetik mutasyonlar da riski artırır.
– Tipik düşük lifli, yüksek yağlı Batı diyeti, bu tümörlerin gelişimi ile ilişkilendirilmiştir. Kimi çalışmalarda kırmızı et ve ultra işlenmiş besinlerin tüketimi de risk faktörü olarak belirtilmiştir.
– Obezite ve hareketsiz ömür stili.
– Sigara içmek.
– Alkol tüketimi.
Bağırsak florasının da kolon kanseri gelişiminde rol oynadığına inanılmaktadır. Aslında diyet ve obezite üzere bahsedilen kimi risk faktörlerinin bağırsak florasını bozduğu bilinmektedir.
Antibiyotiklerin de kimi patojen bakterilerin çok büyümesini tetikleyebildiği için daha büyük bir tesiri vardır, kansere yol açabilir ve bağırsak florası istikrarını değiştirebilir.
ANTİBİYOTİKLERİN TESİRİ
Son yıllarda antibiyotik tüketimi çarpıcı biçimde arttı. Bir araştırmaya nazaran 2000 ile 2015 yılları ortasında bu artış yüzde 65 idi. Bilim topluluğunda uzun vakittir antibiyotiklere direnç konusunda büyük bir tasa var, bu da antibiyotikleri patojenlerle savaşmada daha az kullanışlı hale getiriyor ve dozlarda artışa neden oluyor.
Antibiyotik kullanımının kolorektal kanser riski üzerindeki tesirini tahlil etmek için bir araştırma grubu 2005-2016 devri için İsveç ulusal kayıtlarından alınan dataları kullanarak büyük bir çalışma yürütmüştür.
Kolorektal kanserli 40 bin 545 kişi ve hastalığı olmayan 202 bin 720 kişinin tahlil edildiği araştırmada, antibiyotik kullanımının daha yüksek kolon kanseri riski ile bağlantılı olduğu görüldü.
Ayrıyeten, kanserin spesifik pozisyonuna ve cinsiyete nazaran riskin farklı olup olmadığını belirlemek için alt tahliller yaptılar:
– Antibiyotiklerin, orta ya da çok yüksek kullanım ile kontaklı kanser proksimal kolon (birinci kısım ve kolonun orta kısmında yer alan) olarak kayıtlara geçti.
– Antibiyotik kullanımı ile distal kolon kanseri (kolonun sonunda) ortasında bir temas gözlenmedi.
– Rektum kanserinde erkeklerde antibiyotik alan ve almayanlar ortasında fark bulunmazken, bayanlarda antibiyotik kullananlarda biraz daha yüksek kanser riski görüldü.
Antibiyotik kullanımı ile proksimal kolon kanseri riski ortasındaki bağ, 50 yaşından küçüklere kıyasla teşhis anında 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha netti.
Müelliflere nazaran, bu çalışma ile kolon kanserinde bağırsak mikrobiyotasının rolünün epeyce kıymetli olduğu açıkça görülüyor.
SAĞLIKLI BİR BAĞIRSK FLORASI İÇİN İPUÇLARI
Bağırsak florasını derinlemesine ve gerçek bir formda bilmenin, tıbbın tüm disiplinlerinin ilgi odağı olduğunu lisana getiren Diyetisyen Serkan Sıtkı Şahin, sağlıklı bir bağırsak florası için yapılması gerekenleri anlattı:
Birinci Adım Değerini Anlamak
Birinci adım, bağırsak florasının hayatımızdaki kıymetini bilmektir. Beşerler yetişkin bağırsak florasını üç yaşında yahut sütten kesildikten sonra elde ederler. Sonra o florayı oluşturmak için muhtaçlık duyduğumuz bakterilerin büyük bir kısmının geldiği ortamla temasa geçmeye başlarsınız. Bağırsak tüpü lenfositler ve tüm bağışıklık sistemi ile çevrilidir ve bağırsak florası yedikleriniz, dış dünya ve bağışıklığınız ortasında aracıdır.
Ülkü şartlarda çok çeşitli bir bağırsak florasına sahip olmak, bedenimizin sağlıklı olması için çok değerlidir. Bakteriler ile bağırsağın çabucak altındaki bağışıklık hücreleri ortasında var olan bağlantı gereklidir. Tüm bu bakterilere sahip olduğumuzda, bağırsaktan geçerek lenfositlere gidecek ve orada bağışıklık hücreleriyle bağlantı kurarak onlara ne yapacaklarını söyleyen bir dizi metabolit, molekül üretmek için bağırsak florasını neyle beslediğimiz değerlidir.
Lif Tüketimi Büyük Ehemmiyet Taşıyor
Bağırsak florasının bakımında birinci adım, bağırsağımızın mukozasının iyi durumda olmasını sağlamaktır. Bunu lif alarak başarıyoruz. Bakteriler, lenfositler ve bağırsaklar ortasında, bağırsak içeriğinin kana sızmasını önleyen bir mukoza bulunur.
Bakterilere, kâfi lifi verirseniz onu yerler ve hiçbir sorun olmaz. Onu almayı bıraktığınız an, bu bakteriler o mukus katmanını yer ve kana ulaşan antijenler ortaya çıkar, bu da lenfositleri uyararak düşük seviyede iltihaplanmaya neden olur, lakin kronikleşir. Bu, iltihaplı bağırsak hastalığı üzere rahatsızlıklara neden olur.
Bir öteki değerli adım, tıpkı bağırsak florasına sahip iki birey olmadığını ve hepimizin birebir yemeğe gereksinimi olmadığını anlamaktır. Artık yalnızca ne yenildiği değil, onu kimin yediği ve hangi bakterilere sahip olduğu ve bu bakteriler için ne yaptığı kıymetli noktalar olarak öne çıkıyor.
Yemeklerimizde en azından ana öğünlerde birinci öğün lifli olmalıdır. Kuşkonmaz, lahana, karnabahar, brokoli, Brüksel lahanası… genel olarak, lifin taze sebzelerden gelmesi daha yeterlidir. İyi bağırsak akışı ile kabızlıktan kaçınmak kıymetlidir ve lif ayrıyeten kan şekerini denetim etmede de değerli bir rol oynar.
Fakat bağırsak florasının uzun vadeli yararını gösterebilmesi, bedeninizin genel durumunun iyi olması ve sağlıklı bir hayat sürebilmeniz için çalışması (ciddi bir sıhhat sorunu yoksa) için iyi bir hayat şekli benimsemeniz gerekir. Burada temel şey her gün, her birinci öğünde lif tüketmek ve nizamlı idman yapmak üzere sağlıklı alışkanlıklar geliştirmektir.
Evcil Hayvanlar Bağırsak Florasını Etkiliyor
Evcil hayvan sahibi olmak da olumlu ve bilhassa kırsal dünya ile temas halinde olmak. Meskende hayvan besleyen bir beşerde mikrobiyal çeşitliliğin çok daha iyi olduğu ve kırsal alanlardan gelen insanlarda daha da iyi olduğu gösterilmiştir. Farklı kümeler ortasındaki bakteriler, temel sıhhatimizi belirleyen bir metabolit bulutu oluşturmak için irtibat kurar. Geniş bir bakteri çeşitliliği ile daha fazla temas, elbette her vakit yanlışsız hijyen uygulanarak, bağırsak florasının zenginliğini artıracaktır.
Ensonhaber
