Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ve çırak yetişememesinden ötürü el işçiliğine dayalı meslekler, vakte yenilerek birer birer yok olmaya devam ediyor. Asırlar uzunluğu Ege ve Akdeniz kıyı yörelerinin simgesi olan, Karadeniz’de de geçmişte varlıklı ağaların giydiği körüklü çizme üretimi de bu mesleklerden biri.
Ordu’da, Karadeniz’in tek körüklü çizme ustası olan Türkay Yavaş, günümüzde Ege ve Akdeniz kıyı yörelerinde yaygın olarak kullanılan, geçmiş devirde ise Karadeniz’de güçlü ağaların giydiği çizmelerin üretimini yapıyor.
CET BİNMEYİ KOLAYLAŞTIRIYOR
Günümüzde körüklü çizme imali, Aydın’da yaygın olarak sürerken, cet binmeyi kolaylaştırması ve büsbütün doğal eserlerden yapıldığı için de muhakkak bir kesim tarafından tercih ediliyor. Gösterişli olduğu kadar, çıkardığı ‘gıcırtı’ sesi ile bir ortama girecek olan kişinin, prestijini da temsil ettiği söylenen körüklü çizmelerin bir çiftinde 7 ile 10 modülden oluşan körük yer alabiliyor.
CUMHURİYET PERİYODUNDA YÖRÜK KÜLTÜRÜ İLE ÖZDEŞLEMİŞTİ
Cumhuriyet Dönemi’nde bilhassa Yörük kültürü ile özdeşleşmiş kültürel bir kıymet olan çizme, günümüzde ise yaygın olarak kullanılmadığı üzere, ustaları da yeni çırak bulamamaktan yakınıyor.
“20 YILDIR KÖRÜKLÜ ÇİZME ÜRETİYORUM”
Ordu’nun Altınordu ilçesinde 45 yıldır ayakkabı tamircisi ve imalatçısı olarak çalışan Türkay Yavaş (58), “Bu körüklü çizme mesleğini öğreneli 20 yıl oldu. Baktım ki Karadeniz Bölgesi’nde bunu yapan yok ve ben de buralara getirmek istedim. Bunun için Kuşadası’nda bir ustadan bunun kursunu aldım ve öğrendim. Sonrasında da Ordu’ya getirdim. Talep de var, mesleğimi severek yapıyorum. Lakin unutulmaya yüz tutmuş meslekler ortasında ve çırak bulamıyoruz, artık zanaat yok oluyor. Bu mesleğin yürütülmesini talep ediyorum.” dedi.
“15 GÜNDE YAPILIYOR, BÜSBÜTÜN EL İŞÇİLİĞİ”
Çizme imalinin büsbütün el personelliği olduğunu ve gerçek deriden yer aldığını tabir eden Yavaş, “Çizme üretimi 15 gün sürer, altı kösele ve el personelliği oluyor. Bu yaptığım çizmeler genelde İstanbul, Ege tarafları ve Trabzon’a gidiyor. Son periyotlarda horon oynanırken de kullanılıyor.” biçiminde bilgi verdi.
FİYATI 800-1.000 LİRA ORTASINDA
Bir ayakkabıya nazaran yaklaşık 6 kat daha fazla deri kullanılan ve üretimi hayli sıkıntı olan körüklü çizmelerin fiyatlarının bin liraya kadar satılabildiğini anlatan çizme ustası Türkay Yavaş, “Bir çizme olağanda 800 lira lakin kullanılan materyale nazaran bin liraya kadar çıkabiliyor. Tam el personelliği, kişinin isteğine nazaran yapılıyor. Bu meslek en son 1960 yılında yapılmış ve bitmiş. Ben 20 yıl evvel getirdim ve talep de oluyor. Tiyatrolarda sahne alanlar ve kimi sanatkarlar da alıyor.” diye konuştu.
Ensonhaber
