Besin artışına ait kontrolleri tüketici hakları çerçevesinde pahalandıran İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uygar Hukuk Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Gündoğdu, ekonomik çıkarlarının korunmasını isteyen tüketicilerin, kendilerine düşeni yapmak zorunda olduğuna dikkati çekti.
EKONOMİK ÇIKARLARINI MUHAFAZA HAKKI
“Tüketicilerin fahiş fiyat artışlarından ilgilileri haberdar etmeleri gerektiğine dikkat çeken Gündoğdu, besin fiyatlarındaki artışa ait önlemlerin, tüketicinin ‘temel gereksinimlerin karşılanması hakkı’ ve ‘ekonomik çıkarlarını müdafaa hakkını’ muhafazayı amaçladığını belirtti.
“TÜKETİCİ ÜZERİNE DÜŞENİ YAPMALI”
Tüketicilerin fiyat artışlarından ilgilileri haberdar etmeleri gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Gündoğdu izlenmesi gereken tüzel yolu şöyle özetledi:
“Ekonomik çıkarlarının korunmasını isteyen tüketici kendisine düşeni yapmak zorunda. Burada izlenecek yol, eserlerdeki fahiş fiyat artışını Ticaret Bakanlığının ALO 175 Tüketici Müracaat Çizgisi ya da Haksız Fiyat Şikayet Uygulaması üzerinden ilgili mercilere iletmek. Uygulama fiyatsız, yapılacak bildirimlerde işletme isminin belirtilmesi ve fiyatının fahiş oranda arttığı düşünülen eserin fotoğrafının bildirime eklenmesi kâfi. İhbarlarda ispat yükümlülükleri de bulunmuyor. Ne kadar çok tüketici bu yola başvurursa, bildirimlerin tesiri o kadar büyük olacak, tüketiciler ekonomik menfaatlerine daha süratli kavuşacaklardır.”
“TÜKETİCİLER HAK ARAMIYOR”
Gündoğdu, çalışmaların gayesine ulaşmasında tüketicilerin rolünü şöyle özetledi:
“Tüketicilerin birçoğu masraflı olacağı ve çok vakit alacağı, velhasıl değmeyeceği kanısıyla hak arama yoluna başvurmuyor. Halbuki haklarını aramak yalnızca kendileri bakımından sonuç doğurmayacak, alışveriş güvenliği düzeyini de arttıracaktır. Bu açıdan tüketici haklarına müracaatın kamusal menfaati sağlamaya da tesiri var.”
DİJİTAL ALIŞVERİŞLERDE TÜKETİCİ HAKLARI
Klâsik alışveriş usullerine bağlılığın azalması ve tüketici alışkanlıklarının değişmesiyle şuurlu tüketici ölçütlerinin farklılaştığını ve bu periyotta tüketicilerin aralıklı kontratlarla ilgili bilinçlendirilme gereksiniminin ön plana çıkacağına dikkati çeken Doç. Dr. Gündoğdu aralıklı satış mukaveleleri hakkında ise şunları söyledi:
“Bu mukavelelerde tüketiciler için ön bilgilendirme ve satıcıların edimlerini muhakkak bir mühlet içinde yerine getirme zaruriliği ve 14 gün içerisinde hiçbir münasebet göstermeksizin eseri iade etme üzere ek kimi avantajlar kelam konusu. Bunun yanında dijital çağda tüketicilerin satın aldıkları dijital eser ve hizmetler bakımından ne kadar şuurlu oldukları da değerli. Bu eser ve hizmetlere ait şimdi ülkemizde özel bir düzenleme bulunmuyor. AB ise 2019’da dijital içerik ve dijital hizmetlere ait mukavelelerle ilgili daha geniş müdafaa sağlayan 2 direktifi arka arda yürürlüğe koydu. Hali hazırda bu eserlerle ilgili mevcut kararlar kapsamında korunmaya çalışılan tüketicilerimizin, yakında daha kapsamlı bir muhafazaya kavuşacağını düşünüyorum.”
Ensonhaber
