Tasarladıkları pres makinesiyle yüzde 95’i çöpe giden Oltu taşını ekonomiye kazandırdılar
Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Materyal Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gülşen Tozsin Durmaz ve çalışma arkadaşları, tasarladıkları pres makinesiyle Oltu taşındaki kaybı neredeyse sıfıra indirdi ve yüzde 95’i çöpe giden Oltu taşını kurtardı, tekrar esere dönüştürdü.
OLTU TAŞI, MADEN BASAMAĞINDAN ÜRETİM SAFHASINA KADAR BÜYÜK KAYBA UĞRUYORDU
Erzurum’da kara elmas olarak da bilinen Oltu taşının potansiyelinin belirlenmesi için Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) tarafından bir çalışma başlatıldı. “Oltu taşının potansiyel rezervinin tespit edilmesi” projesini yürüten Gülşen Tozsin Durmaz, madenin ocaktan çıkarılmasından üretim safhasına kadar Oltu taşının büyük oranda kayba uğradığını tespit etti.
15 KİLODAN 2 KİLOGRAM ESER
Oltu ilçesinde taş işlemeciliği yapan İhsan Çelik, Oltu taşı atıklarının iktisada kazandırılması gerektiğini söyledi. 15 kilogram taştan yalnızca 2 kilogramlık eser elde edebildiklerini belirten Çelik, “Geri kalanı atık olarak çöpe gidiyor. Bin bir zahmetle çıkarılan Oltu taşının büsbütün iktisada kazandırılması çok kıymetli.” dedi.
Oltu taşında yaşanan kayıp üzerine KUDAKA’nın dayanağıyla başlayan projeden evvel, ocaktan çıkarılan Oltu taşının yalnızca yüzde 5’inin eser olarak kullanıldığı, yüzde 95’lik kısmının ise atık olarak çöpe atıldığını belirledi.
Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Uyum Ünitesi, 2 başka özel firma ve Oltu’da taş işlemeciliği yapan bir iş yerinin takviyesini alan Durmaz, başkanlığını yaptığı grupla evvel Rus taşı üretiminin merkezi olan Gürcistan’a teknik ziyarette bulundu. Daha sonra kehribar üretimi yapılan Litvanya, Polonya ve Ukrayna’da çalışmaları inceledi. Durmaz ve grup arkadaşları Türkiye dönüşü Oltu taşı için pres makinesi tasarladı. Makineyi Ankara OSTİM’de yaptıran Durmaz, atık Oltu taşlarını presleyerek yine iktisada kazandırmayı başardı.
YÜZDE 5’İ ESERE DÖNÜŞÜYORDU
Durmaz, “Türkiye’de önemli bir pazarı var. Oltu taşının 5’te bir fiyatına satılan bir eser. Münasebetiyle Oltu taşının hem fiyatını hem de bedelini düşüren bir taştı. Rus taşına çok fazla talep oluyordu. Bu taş nasıl üretiliyor onu inceledik.” diye konuştu.
“ÜRÜN YELPAZESİ GENİŞLEYECEK”
FİRE ORANI NEREDEYSE SIFIRLANDI
KUDAKA Genel Sekreteri Oktay İtimat, “Bu projeyle fire oranını sıfırladık. Ardından de taşın işlenip en son esere dönüştürülmesi sürecinde yaşanılan büyük orandaki fire kaybını da desteklediğimiz projeyle geliştirilen yollarla fire kaybı neredeyse yok denecek kadar aza düşürüldü.” diye konuştu.
“OLTU TAŞINDAN ÜRETİLEN YELPAZE GENİŞLEYECEK”
Yaptıkları çalışma sonunda Oltu taşından elde edilen gelirin artacağına dikkat çeken İnanç, “Oltu taşından üretilen yelpazesinde genişleme olacak. Oltu taşının pazarda hissesi artacak ve tüketicilere daha geniş yelpazede hizmet sunulabilecek. Birinci etapta madende başlayacak süreç. Madende çıkarım sürecindeki kaybı destekleyeceğimiz projeyle minimuma indireceğiz. Ardından yeni elde edilen prototiple üreticimizi, alanda Oltu taşı işleyen bireylerle tanıştırıp onların kayıp vermeden taşı işlemelerini sağlamaları için eğitim faaliyetlerinde bulunacağız.” dedi.
Ensonhaber
