Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinde daha önce Esad rejimini temsil eden heyetin birinci 5 tıpta uzlaşmaz hali nedeniyle yazım basamağına geçilemedi.
Komitenin 6’ncı çeşit görüşmeleri, daha evvelki tiplerde yaşanan hayal kırıklıklarının akabinde İsviçre’deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen himayesinde yarın başlıyor.
TARAFLAR AYLAR SONRA BİR ORTAYA GELECEK
Esad rejimi, sivil toplum kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin her birinden 15’er şahıstan oluşan anayasanın “Küçük Grup” üyeleri, 8,5 ay ortanın akabinde Cenevre’de yine bir ortaya gelecek.
BM Cenevre Ofisi Sözcüsü Alessandra Vellucci, 18 Ekim Pazartesi başlayacak 6’ncı tıbbın kaç gün süreceğinin netleşmediğini söyledi.
22 EKİM’E KADAR SÜRECEK
Vellucci, Pedersen’in bugün eş liderlerle bir ortaya geleceğini akabinde basın toplantısı düzenleyeceğini bildirdi. Özel Temsilci Pedersen’in basın toplantısının TSİ 18.00’de başlaması bekleniyor.
METODOLOJİ KONUSUNDA MUAHEDE SAĞLANDI
Pedersen, 28 Eylül’de BM Güvenlik Kurulu’na (BMGK) brifinginde, 5’inci cins için tarafların metodoloji konusunda anlaştığını bildirmişti.
Bu cinste tarafların, toplantılardan evvel anayasanın temel unsurlarına ait metinleri sunacağını aktaran Pedersen, bir sonraki çeşidin tarihinin de belirleneceğini kaydetmişti.
REJİMİN UZLAŞMAZ HALİ
25-29 Ocak 2021’de gerçekleştirilen Suriye Anayasa Komitesi 5’inci tıp görüşmelerinde taraflar birinci kere anayasanın içeriğine odaklanarak yazım basamağına geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı için birinci somut adımı atan taraf olan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 temel maddeyi Anayasa Komitesi’ne sunmuş fakat rejimi temsil eden heyet bu hususları müzakere etmeyi dahi reddetmişti.
“BENİM İÇİN HAYAL KIRIKLIĞI”
Pedersen, 5’inci çeşitte Esad rejimini temsil eden heyetin uzlaşmaz haline reaksiyon göstererek, “45 kişilik yazım grubuna artık bu şeklide devam edemeyeceğimizi söyledim. Benim için bir hayal kırıklığı oldu.” sözünü kullanmıştı.
Muhaliflerin eş başkanlığını yürüten Haydi el Bahra, “Şimdi tüm süreç ağır bakımda. Top artık BMGK ve memleketler arası toplumda. Önemli bir adım atmalarının vakti geldi. Rus tarafının ve milletlerarası toplumun, (rejime) baskısı olmadan bunu başarmamız mümkün olmayacak. Biz hazırız ve buradayız fakat siyasi tahlil için gerekli irade ve niyet bu rejimde yok.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
REJİMİN CİDDİYETSİZLİĞİ BİRİNCİ ÇEŞİTTEN İTİBAREN BAŞLADI
150 üyenin iştirakiyle 30 Ekim 2019’da başlayan ve 1 Kasım 2019’da sona eren açılış toplantılarının akabinde 45 kişilik yazım konseyi, 3-8 Kasım 2019’da BM Cenevre Ofisi’nde ağır müzakereler gerçekleştirmişti.
Rejim heyeti bu tipten itibaren görüşmelerde terörle uğraş üzere gündem dışı bahisleri masaya getirerek, Komitenin temel toplanma gayesini gerçekleştirmesine müsaade etmemişti.
MASAYA OTURMADILAR
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019’da gerçekleşen 2’nci cins görüşmeleri, rejimi temsil eden heyetin uzlaşmaz hali nedeniyle 45 kişilik yazım şurası bir ortaya gelemeden sona ermişti.
Cenevre’ye gelmelerine karşın masaya dahi oturmadan Şam’a dönen rejim heyetine muhalifler reaksiyon göstermişti.
Esed rejiminin temsilcilerinin bu uzlaşmaz hali “sahada vakit kazanmaya yönelik hamle” olarak nitelendirilmişti.
TOPLANTILARDA YAŞANANLAR
24-29 Ağustos 2020’de yapılan 3’üncü tıp görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen’in baskılarıyla rejim heyeti bir evvelki cinsin tersine birinci sefer masaya oturmuştu.
Bu çeşitte, taraflar ortasında “güçlü” görüş ayrılıkları devam etmesine karşın birinci kere kimi ortak noktaların olduğu belirtilmişti.
30 Kasım-4 Aralık 2020’deki 4’üncü cins görüşmelerinde ise gerek Pedersen gerekse muhalifler birinci sefer anayasanın yazım etabına geçilmesi konusunda görüş bildirmişti.
29 Ocak’ta sona eren 5’inci cinste da Esad rejimini temsil eden heyetin daima uzlaşmaz hal sergilemesi nedeniyle sonuç alınamamıştı.
SURİYE ANAYASA KOMİTESİ’NİN YAPISI
Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor. Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 kümeden oluşuyor.
Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15’er şahıstan meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor. 45 kişilik yazım heyetinin hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75’inin “evet” oyu vermesi gerekiyor. Komitenin iki eş lidere sahip olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Lideri Haydi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise evvelki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
İÇ SAVAŞTA 10 YIL GERİDE KALDI
Suriye‘de Mart 2011’de barışçıl halk şovlarıyla başlayan ve Esad rejiminin müdahalesiyle kan gölüne dönen iç savaşta 10 yıl geride kaldı.
BM raporlarında rejim ve destekçilerinin tekraren sivilleri vurarak ve azap yaparak savaş hatası ve insanlığa karşı cürümler işlediği belgelenen iç savaşta, yüz binlerce insan hayatını kaybetti, milyonlarcası da canını kurtarmak için komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye yönelik siyasi tahlil arayışlarının en kıymetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Ensonhaber
