Sermet Muhtar Alus, 1930’lardan 1952’de vefatına kadar çeşitli gazete ve mecmualarda yayımladığı bini aşkın yazıyla okurlarına daima bir kentin hayatını, ekseriyetle de 19. yüzyıl sonlarıyla 20. yüzyıl başları ortasındaki aşikâr bir devrin hayatını anlatmış bir müellif; kendisinin de sık kullandığı tabirle “Eski İstanbul’un” müellifi.
TOPLUMSAL DEĞİŞİM…
YEME İÇME KÜLTÜRÜ
Bugün maalesef gereğince tanınmayan bu fevkalâde muharririn tekrar tıpkı kentin, tekrar birebir periyotlarındaki yeme-içme kültürüne dair yazılar bir ortaya getirildi bu seçkide.
İSTANBUL’A KÜLTÜREL ZİYARET
Çok büyük bir kısmı birinci kez kitaplaşan bu yazılarda Alus’un son derece eğlenceli kılavuzluğuyla cinsimize evvel İstanbul’un lokanta, meyhane, mesire yeri, kahvehane, şekerci, börekçi üzere yerlerini ziyaret ederek başlıyoruz.
İNSAN ÖYKÜLERİ
Müslümanların ramazan, iftar ve bayramlarını, Hıristiyanların panayırlarını onun lisanından dinledikten sonra yemek düşkünleri, seyyar satıcılar, bekriler üzere tiplere dair insan kıssalarını okuyoruz.
Sonra Alus’la birlikte bostanlarla meyve bahçelerine dalıp maruldan pırasaya yedi çeşit zerzevat ile üzümden portakala on çeşit meyvenin birbirinden beğenilen detaylarla dolu monografilerini okuyoruz.
HURAFELERE SAVAŞ
Nerelerde, nasıl yetiştirildiklerini, nasıl pişirildiklerini, vaktin meşhur tabiplerinin bu besinlerle ilgili fetvalarıyla halkın çeşitli bölümlerinin bu fetvalara pek de kulak asmadan onlarla ilgili kendi hurafelerine sarılmaya devam ettiklerini vs. sık sık gülümseyerek öğreniyoruz.
Muharrir Sermet Muhtar Alus
BOSTANLAR, BAHÇELER…
Bu ortada İstanbul’un bu bostanlar ve bahçeler sayesinde o sıralar besin açısından enikonu kendine kâfi bir kent olduğunu da net bir biçimde görüyoruz içimiz sızlayarak, hatta tahminen neden yine kuramayalım ki bunları diye umutlanarak.
BİR MÜELLİFİN KISSA ANLATMA HÜNERİ
Sonra vaktin meşhur yemeklerini, et ve süt mamulleri etrafındaki folkloru, İstanbul’daki varlıklı balık kültürünü, Karakulak’tan Hamidiye’ye İstanbul’un yerli suları etrafında oluşan mesire kültürünü ballandıra ballandıra anlatan bu dayanılmaz kıssa anlatıcısının hünerine hayran oluyoruz.
İSTANBUL’UN GEÇMİŞ GÜNLERİ…
Nihayet menüdeki tatlılar ve kuruyemişleri de tattıktan sonra İstanbul’un geçmiş günlerinde rakı, şarap, bira, çay, kahve ve nargile üzere mükeyyifatın keyfini çıkararak tipimizi sonlandırıyoruz.
VARLIKLI LİSAN, DAYANILMAZ İÇERİK
Alus’un lisanının fevkalade zenginliğine, Hüseyin Rahmi’yi hatırlatan inanılmaz kulak hafızasına, o periyot toplumunun çabucak her bölümünün gündelik konuşma ve hasebiyle düşünme şekillerini inanılmaz bir ayrıntıcılıkla hatırlayıp muzip mizah hissiyle aktarabilmesine de ayrıyeten hayran olmamak mümkün değil.
Bu hafta farklı bir okuma yapmak isteyen kitapseverlere şiddetle tavsiye edilir. Zira yaşadığımız kentin geçmişten bügüne nasıl beslendiğini, nasıl yaşadıklarını bu geniş kapsamlı yapıtta bulabilirsiniz.
Muharrir: Sermet Muhtar
Tıp: Deneme
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa: 417
Kİtap sayfası için bağlantı:
Ensonhaber
