Saygın Ersin, fantastik kurgunun birinci kâşiflerinden biri ve bu durum onu çok keyifli ediyor. Fantastik dünyanın özgürlüğüne kapılan bir muharrir olarak kendini bu manada ‘mutlu’ diye tanımlıyor. ‘Her türlü fikre, en çılgınından en sıkıcısına kadar her türlü fikre açık olması çok keyiflendiriyor beni…’ diyor. Okur kimliğimde Ersin’in ismi birinci kere geçtiğinde üniversitedeydim. Lakin kitaplarına ulaşılamıyordu. Sonra uzunca bir müddet de ulaşılamadı Yedi Kartal Efsanesi’nin serisine. Birinci kere 2005’te okurlarıyla buluşan bu seri, yıllar sonra tekrar geçtiğimiz Temmuz’da basıldı. Bu uzun bekleyişten sonra fantastik kurgu okurları için nefis bir haberdi. Çok yakında ise, serinin daha evvel hiç basılmamış üçüncü ve dördüncü kitabı da gelecek. Bir hoş haber daha var ki, Ersin seriyi başında şimdi bitirmemiş. Gittiği yere kadar yazacağını söylüyor. Bu uzun seyahatin söyleşisi pek keyifliydi. Muharririnize bir adım daha yaklaşmak için kahvenizi alın da okumaya başlayalım.
Keyifli okumalar…
BİR MUHARRIR, DÜNYANIN DURMASINDAN DIĞER NE İSTEYEBİLİR Kİ ASLINDA
– Saygın Beyefendi merhaba. Bu daima birinci sorum ve cevapları için heyecanlandığımı söylemeliyim. Saygın Ersin kimdir? Ulaşılanın dışında hisleri ve kalemiyle, kendi gözünden kendini nasıl anlatır?
Merhaba… Birinci soru hiç çalışmadığım yerden geldi. Kendi gözümden kendimi anlatmak korkutucu bir fikir; tehlikeli de… İnsanların kendilerini anlatmaya çalışırken ne hallere düşebildiklerini çok sık görüyoruz. Bu yüzden sıkıntı çabucak karşılık vermek. Ancak şöyle yapabiliriz: Sonraki soruları cevaplarken bu birinci soruyu daima aklımda fiyatım ve yeri geldikçe kendimi anlatmaya çalışırım… Anlaştık mı?
– Anlaştık. Yazmaya ne vakit ve nasıl başladınız? Yazma rutininiz nedir?
Yazmaya 2002 yılında, uzun süren bir kahır buhranının sonucunda başladım. Yazmak bir karar değildi, bir reaksiyondu, hatta düpedüz bir kaçıştı. Aklıma hoş bir öykü gelmişti ve yazmak için; daha doğrusu yapmak zorunda olduğum öbür işten kaçmak için dayanılmaz bir istek duyuyordum… Artık bakıyorum da, yazmaya başlamamın kıssası, hayatımın özeti üzere bir şey aslında: Kararlar yerine dürtüsel yansılar, bir yerlere ulaşmak yerine bir yerlerden kaçmak, mantığın nutku yerine hislerin çığlıklarına kulak vermek vesaire…
‘Yazma Rutini’ problemine gelince… Kısa karşılık vereceğim; ben hayatımda rastgele bir şeyi rutine bağlayamadığım için yazmayı seçtim aslında…
– Şimdilerde olağanlaşma sürecinde olsak da, malum güç bir süreçten geçiyoruz. Pandemi süreci sizin için nasıl geçti/geçiyor? Bu süreç yazarlığınızı besledi mi, yoksa şöyle bir durmak isteyenlerden misiniz?
Pandemi süreci, hayatımın en verimli devirlerinden birisi oldu. Bir muharrir, dünyanın durmasından diğer ne isteyebilir ki esasen? Herkes meskeninde, kaçırdığınız hiçbir cümbüş yok. Tüm dünya benim kronik ‘erteleme hastalığıma’ tutulmuş üzere daima bir şeyleri erteleyip duruyor. Neredeyse tüm insanlıkla, eşit olmasa da çok emsal bir durum ve his paydaşlığı içindesiniz… Bunları yaşamak hoştu. Bir de şahsi ve kolektif hisleri izlemek… Endişenin, özlemenin, umudun farklı hallerine şahit olmak büyük bir tecrübeydi. Bütün bunların yazıya bir tesiri olmuştur, olacaktır elbet… Pandemi bitnce göreceğiz…
FANTASTİK KURGUNUN BIRINCI KÂŞİFLERİNDEN BİRİ OLMAK ÇOK HOŞTU
– Bizi birinci defa 2005’te yayımlanan yerli fantastik kurgu serisi Yedi Kartal Efsanesi’nin tekrar basılması buluşturdu. Türk Edebiyatı’nın karanlık fantezi çeşidindeki yapıtı olarak tanımlanıyor bu seri. Müellifi olarak siz nasıl tanımlıyorsunuz?
Yedi Kartal Efsanesi’nin fantastik tıpta bir eser olduğuna eminim; lakin karanlık mıdır, aydınlık mıdır, gölgeleri ne yoğunluktadır onu bilemem. Bir muharririn kendi yazınını çerçeve çerçeve kategorize etmesini hem sıkıcı hem de ‘meslek dışı’ buluyorum zati. Muharrir ne yazdığını; artık fantastik mi yazıyor, polisiye mi yazıyor, şahsî gelişim mi yazıyor; kendine yetecek kadar bilsin, kâfi. Ötesi edebiyat topluluğumuzdaki akademisyenlerin, editörlerin, eleştirmenlerin işi. Onlar nasıl kategorize ediyorlarsa öyledir…
– Pekala uzun bir ortadan sonra tekrar raflarda olmak ne hissettiriyor? Geri dönüşler nasıl?
O duyguyu tanımlamak için söz bile seçemiyorum. Tekrar doğmak, kendi gömdüğünüz hazineyi yine bulmak üzere bir his… Yedi Kartal’ın hayal dünyasına yeni okuyucuların adım attığını, eski sakinlerinin de bir oldukça özlediklerini öğrenmek çok hoş.
– Fantastik kurgu denince akla birinci yabancı muharrirlerin geldiği devirler alışılmış. O denli bir devirde siz kendi kültüründen bahseden kurguları kaleme almıştınız. Biraz o devirden konuşalım mı? Zorlukları ya da avantajları nelerdi?
Bakirdi… Bomboş, hiç ellenmemiş bir hayal diyarı vardı önünüzde, ne isterseniz yazabilirdiniz. Bilinen, yazısız bir kural, klasikleşmiş ya da klasikleşmiş bir üslup ya da prosedür yoktu. En büyük avantajı bunlardı. Ama yanlış anlaşılmasın, kirlendiğini falan söylemiyorum. Bugün hala devam ediyor bu avantaj. Fakat yeniden de, birinci kâşiflerden birisi olmak çok hoştu.
– Ya dezavantajları?
Dezavatajları hakkında size onlarca kıssa anlatabilirim; ancak tek bir sözle de özetleyebilirim: Önyargılar… Akabinde dehşetler ve kibir… Edebiyat topluluğunda bizim memleketten fantastik, bilim-kurgu, polisiye vb. üzere ‘alt-türler’ çıkamayacağına dair genel bir önyargı vardı. Bu da muharriri da, yayınevini de, okuyucuyu da korkutuyordu haliyle. Bu işi kotarabilecek kapasitede olan kurum ve bireyler de edebiyatın bu cinslerine zirveden bakıyorlar, üzerinde kalem oynatmaya kıymet bulmuyorlardı. Buydu sıkıntılar… Kolay çözüldü neyse ki… Önyargı çatlayınca, duvar çöktü. Ha bir de, öykünme ve özenme, saf yaratıcılığın yerini alıyordu neredeyse, neyse ki fazla ilerleyemedi…
BU SEFER BİTTİ! KESİN BİLGİ, YAYABİLİRİZ
– 2005’te serinin birincisi ‘Zülfikar’ın Hükmü’, 2006’da ikincisi ‘Erbain Fırtınası’ yayımlandı. Üçüncü kitap da ‘Ateş ve Bedel’ olacaktı; lakin yayımlanmadı. Neden?
Şu tek sözlük ‘Neden?’ sorusu, hayatımın on beş yıllık kısmının öyküsünü anlatmamı istiyor aslında. İşte ‘özet’ denen şeye de tam bu noktalarda muhtaçlığımız var. Aslına bakarsanız, 2007 ve 2008 yıllarında iki kitap daha yayınladıktan sonra, 2009’da çabucak Ateş ve Bedel üzerinde çalışmaya başladım. (Buraya birinci soruya dair bir parantez açalım: Hayatım boyunca etrafımdaki insanlara tembel olmadığımı anlatmaya ve ispatlamaya çalıştım, başarılı olamadım…) 130 sayfa kadar da yazdım. Sonra iki sorun çıktı ortaya: Birincisi, benim senaryo yazmak istememdi, ikincisi ise Pir-i Lezzet’in fikrinin aklıma düşmesi… 2017 yılında Ateş ve Bedel’e nihayet geri dönebildiğimde, birinci yazdığım kısımları beğenmedim ve temel kurguyu korumak kaydıyla, her şeye en baştan başladım. Gecikmenin kısa hikayesi bu türlü işte…
– Birinci iki kitaba da ulaşılmaz oldu daha sonra? Ancak artık tekrar okurla buluştu. Geçen bu vakti nasıl değerlendiriyorsunuz?
Burada anlatamayacağım kadar uzun ve ayrıntılarla dolu bir öykü var bu ‘ulaşılamama’ öyküsünün arkasında. Bunu da şöyle özetlemeye çalışayım: Kitapların başına gelen; o an için talihsizlik saydığım, ‘Bu iş bitti!’ dedirten, yazmaktan soğutan hadiseler vakit içinde o denli bir duruma evirildi ki, milyonlar verip halkla bağlantılar kampanyası düzenlesek bu türlü bir sonuç alamazdık…
– Alışılmış yaz aylarında üçüncü, hatta ‘Taşlar ve Kapılar’ isimli dördüncü kitap basılacak haberi de var. Bu husus ne durumda?
Ateş ve Bedel’i bekleyen okurlar vereceğim karşılığa haklı olarak çok temkinli yaklaşırlar; fakat bu sefer bitti! Kesin bilgi, yayabiliriz. Çok kısa bir mühlet içerisinde Ateş ve Bedel raflarda olacak, onun teri soğumadan da Taşlar ve Kapılar gelecek…
– Dördüncü kitap son kitap mı? Öteki bu türlü bir seri yazmayı düşünüyor musunuz?
Dördüncü kitap son kitap değil ve aklımda öbür bir seri yok. Yedi Kartal Efsanesi’nin bir seri olacağını bile planlamamıştım ben. Aklımda bir kitap sayısı da yok… Gittiği yere kadar gidecek. Kâfi ki aklıma anlatılmaya değecek öyküler gelmeye devam etsin. Tek kriterim bu.
HERKES BENİ YÜKSEK LİSANS TEZİ YAZIYOR ZANNEDİYORKEN BEN YEDİ KARTAL’IN BIRINCI KİTABINI YAZIYORDUM
– Pekala bu kitapların yazılma süreci nasıldı? Bu türlü bir kurgu aklınıza birinci ne vakit, nereden düştü?
Yazma süreci saklı – gizliydi. Herkes beni yüksek lisans tezi yazıyor zannediyorken ben Yedi Kartal’ın birinci kitabını yazıyordum. Fikrin aklıma geldiği yeri ve vakti da pek net hatırlıyorum. 2002’nin yaz sonu – güz başlarında, salondaki büyük masanın başında, büyük bir bunalma ve pişmanlık buhranının en dibindeyken geldi fikir aklıma…
– Kültürel yapımız ile Batı’nın fantastik ögelerini bir istikrar içinde kurguya yerleştirmenin sırrı ne sizce?
Her ikisini de çok iyi bilmek, önyargısız okumak ve yazmak, kıssa, anlatı denen şeylerin, tüm insanlığın ortak hafızasından kök aldığını ve yapısı gereği ‘evrensel’ olduğunu özümsemiş olmak… Bir de merak çok değerli. Sözlerin, masalların ve efsanelerin köklerine indikçe coğrafik ve kültürel ayrımlar giderek belirsizleşmeye başlıyor ve bu da, müellifi bilgiyle donatmanın ötesinde, özgürleştiriyor…
– Yapıtlarınızda iyi ya da berbatın galibiyetinden çok dengeyi bulmaya çalışıyorsunuz. Hayatınızda da bu türlü biri misiniz?
Dengeyi önemserim… Hatta ‘ilahi düzeni’ en iyi temsil eden kavramlardan birisidir benim için. Ama biz faniler için dengeyi bulmak güç, bulduğumuzda ise onu korumak, sürdürmek neredeyse imkânsızdır… Lakin bu da sıkıntı değil. İşin sırrı ‘dengede kalmakta’ değil, ‘dengeyi aramakta’ zati. Dengeyi bozan ögeleri, dengeyi aradığınız sürece bulabiliyorsunuz zira. Kendinizi ve etrafınızı en iyi dengedeyken değil de, istikrarda kalmaya çalışırken tanıyorsunuz…
BİR MANADA PİR-İ LEZZET BANA MEYDAN OKUDU, BEN DE KABUL ETTİM
– 2016’da da ‘Pir-i Lezzet’ ismini verdiğiniz romanınızla selamladınız okurunuzu. Ve 17 lisana çevrildi. Bu romanın serinizden ayrıldığı nokta neydi? Biraz ondan da bahsedelim mi?
Pir-i Lezzet’in fikri çok cezbetmişti beni. Yazmaya can atıyordum ve bunun için Yedi Kartal Efsanesi’ni biraz ertelemekte bir sakınca görmedim. Hatta istedim bunu, zira içimde merakla karışık bir endişe vardı. Yedi Kartal Efsanesi dışında öteki bir roman yazıp yazamayacağımı, diğer bir hayal diyarının içine girip giremeyeceğimi merak ediyordum. Bunu denemeden Yedi Kartal Efsanesi’ne devam edemezdim. Bunun farkında olarak başladım Pir-i Lezzet’e. Yedi Kartal daha özgür bir diyardı benim için. Hayal diyarı neredeyse sonsuzdu, ne istiyorsam yazabilirdim. Lakin Pir-i Lezzet’in çerçevesi, hudutları en başından aşikardı. Hayali kısıtlayacaktı, kalemi ağırlaştıracaktı. Daha da değerlisi, kurgu bilgiye açtı. Çok önemli bir araştırma yapmam gerekecekti. Bütün bunları biliyordum ve bu zorluklar da cezbetti beni. Yani bir manada Pir-i Lezzet bana meydan okudu, ben de kabul ettim…
– Gastronomi ve tarihin buluştuğu bir roman bu. Aşk da var. Bu romanın yazım sürecini de merak ediyorum aslında…
Yazım süreci aşağı üst biraz evvel anlattığım üzere geçti. Araştırma safhası bir buçuk yıl kadar sürdü. Kitaplardan ve makalelerden başımı kaldırabildiğimde, daha doğrusu, bir araştırma bağımlısı olarak kendimi kopartabildiğimde, artık kâfi donanıma sahiptim; ancak bu sefer de bir öyküm yoktu. Karakterlerin ne yapacaklarını, nereden gelip nereye gideceklerini, hatta karakterlim tam olarak kimler olacağını bilmiyordum. Birkaç ay kadar da bunun üzerine ağırlaştım, çeşitli öykü alternatifleri üzerinde dolaştım ve sonuçta, kurguya, fikre ve atmosfere en çok bir aşk öyküsünün yakışacağına karar verdim…
– Müelliflik kelam konusu olduğunda kendinizi nasıl değerlendiriyorsunuz? Bilhassa fantastik kurgu yazıyor olmanız, sizce yazarlığınızı nasıl besliyor?
‘Mutlu’ olarak değerlendiriyorum kendimi. Meslek olarak yazarlıktan da, tıp olarak fantastikten de çok hoşnutum. En çok da fantastik diyarların özgürlüğü cezbediyor beni. Her türlü fikre, en çılgınından en sıkıcısına kadar her türlü fikre açık olması çok keyiflendiriyor beni…
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Saygın Ersin: Teşekkür ederim.
Damla Karakuş
Instagram: biyografivekitap
Ensonhaber
