Doğu Karadeniz’deki çay toplamaya koronavirüs nedeniyle yabancı çalışanlar dahil olamadı.
Hasatlarını kendi yapan aileler sayesinde, her yıl yurt dışına giden yaklaşık 100 milyon dolar bölgede kalmış oldu.
HASAT PERİYODU SÜRÜYOR
Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun’da 830 bin dekar alanda 1 milyon ailenin yaptığı yaş çay üretiminde üçüncü sürgün hasat devri sürüyor. Koronavirüs önlemleri kapsamında Gürcistan ve Azerbaycan asıllı 40 bin emekçi, Türkiye’ye giriş yapamayınca üreticiler, çay bahçelerine döndü.
Hasada yalnızca Türkiye’de ikamet müsaadesi bulunan az sayıdaki Afrikalı ve Afgan emekçi dahil oldu. Çay hasadını ailece yapan üreticiler, böylelikle her yıl yurt dışına giden yaklaşık 100 milyon doların bölgede kalmasını sağladı.
”YABANCI EMEKÇİYE MEYLEDİLMEDİ”
Rize Ticaret Borsası Lideri Mehmet Erdoğan, yaklaşık 2 milyon insanın direkt ya da dolaylı geçimini sağladığını çay hasadının iki yıldır pandeminin gölgesi altında sürdürüldüğünü söyledi. Yabancı emekçilerin bölgeye gelemediğini belirten Erdoğan “Bu nedenle üreticiler, tarlaya girerek yabancı çalışanlara meyil etmeden yaklaşık 100 milyon doların kendi ceplerinde, ülkesinde kalmasını sağladı. Bu yıl geldiğimiz noktada biraz daha Gürcü ve Azerilerin dışında Afrika tarafından gelen az sayıda çalışanlar oldu. Tüm bunlara baktığımızda vatandaşımız ve bölgenin iktisadı, endüstrisi açısından hoş bir dönem oldu” dedi.
‘’ÇAY İHRACI İÇİN TAKVİYE BEKLİYORUZ’’
Şu ana kadar 1 milyon tonun üzerinde yaş çay hasadı gerçekleştirildiğini söyleyen Erdoğan, “Üçüncü sürgünde de 300-350 bin ton çay hasadı yapılması bekleniyor. Bununla bir arada Türkiye’nin muhtaçlığı olan kuru çayı hatta ziyadesiyle üretmiş olacağız. Tahminen bu halde de gözümüzü yurt dışına dikmiş olacağız. Türk çayını yurt dışındaki beşerlerle tanıştırmak manasında da bize bir yol haritası olacaktır. Bunun için devletimizden de çayın yurt dışına ihracatı için dayanak beklemekteyiz” diye konuştu.
”BÖLGE ÇAYSIZ AYAKTA DURAMAZ”
Türkiye’de çayın ekonomik hacminin yaklaşık 6 milyar liranın üzerinde olduğunu tabir eden Erdoğan, “Bölgede 200 bin müstahsil olarak değerlendirdiğimiz vakit yaklaşık 1 milyon insanın cebine ekmek olarak giriyor. Bu insanların bölgede kalıp tarla bakımlarını yapmasını, gübresini atmasını sağlıyor.
Bölgedeki bu yapının hem popülasyon hem de toplumsal yapı olarak bölgede kalmasını sağlıyor. Kişi başına yaklaşık 7 bin TL üzere bir sayı çaydan gelmektedir. Bu çayın fabrikada işleyeni, taşıyanı, tarlada bakımını yapan insanları da var. Bu halde baktığımız vakit hacim daha da büyüyor. Giresun’dan Artvin’e, bölge çay olmadan ayakta duramaz.
Bölgede yaşayan yaklaşık 1,5 milyon insan çay olmadan yaşayamaz. Bilhassa Rize’nin iktisadının yüzde 75’i çaya bağlı. Çay olmazsa Rize’de hayat olmaz” sözlerini kullandı.
‘‘ÜRETİCİ ÇAYINA SAHİP ÇIKTI’’
Üretici Bayram Dinç “Bu yılda geçen yılki üzere üreticilerimiz çay bahçelerine girerek çaylarını kendileri topladı. Bu yıl çay toplama müddeti 30-35 güne yayıldı, üreticiler rahat rahat çaylarını hasat etti. Geçen yıl yabancı çalışanların gelememesiyle çayını sahiplenen üreticiler, bu yıl da yeniden kendileri çay topladı. Personellik fiyatı bu yıl 250-300 TL. Bu senede bu para yabancı çalışana gitmedi. Bu bölgenin insanlarıyla personellik sorunu çözüldü. İşçilikle ilgili büyük bir para yurt dışına çıkmadı, ülkemizde kaldı” dedi.
Şaban Dinç ise “İşçi olmayınca yaşlısı, genci herkes çay bahçelerine girdi. Bu yılda üreticilerin büyük bir çoğunluğu kendi çayını kendi topladı. Etraf vilayetlerden, komşuların personel bulanlar çayını toplattı. Yeniden yabancı çalışana muhtaçlık duyulmadı. Çay sıkıntı bir tarım. Fedakarca bu yılda dönemi bitiriyoruz” diye konuştu.
Ensonhaber
