Anadolu’nun birinci telsiz telgraf istasyonu, 2020’nin “Patara Yılı” ilan edilmesinin akabinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Batı Akdeniz Kalkınma Ajansının (BAKA) takviyesiyle yine ayağa kaldırılarak, turizme ve bilime kazandırılıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, çalışmayı toplumsal medya hesabından duyurarak, “Kuzey Afrika’daki son toprağımız Trablusgarp ile kontağımızı sağlayan telsiz telgraf istasyonunu aslına uygun olarak restore ediyoruz. Hem ecdadımızın sembol anıtlarından birini kazanacak hem de bu yapıyı turizme ve bilim insanlarımızın çalışmalarına açacağız.” dedi.
LİBYA İLE OLAN BAĞLAR KÜLTÜREL BİR BOYUTA TAŞINIYOR
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, birçok alanda iş birliğini derinleştiren Türkiye ve Libya, tarihten gelen esaslı bağlarını yine keşfetmeye başladı. Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu toprakları içinde bulunan Libya ile olan sıkı bağlantılarını kültürel bir boyuta da taşıyor.
Antalya’nın Kaş ilçesinde yer alan ve Likya Birliği’nin başşehri olarak bilinen Patara’daki Osmanlı’nın birinci ve evresinin en ileri telsiz telgraf istasyonu, onarımı yapılarak müzeye dönüştürülecek.
PROJE 24 AYDA TAMAMLANACAK
Başvurusu Antalya Valiliği Yatırım, İzleme ve Uyum Başkanlığı tarafından yapılan ve BAKA tarafından belirlenen iştirakçilerden Kaş Kaymakamlığı, Kaş Belediye Başkanlığı, Antalya Vilayet Kültür Turizm Müdürlüğü, Patara Hafriyat Başkanlığının katıldığı proje, 24 ayda sonuçlandırılacak. Projeyle Patara Telsiz Telgraf İstasyonu Külliyesi onarımı kapsamında telsiz ana istasyonu, tesisat binası, lojman binası, telsiz kulesi tekrar ayağa kaldırılacak. Bölgenin mekanik ve elektrik tesisat kurulumları ile etraf düzenlemesi yapılacak.
TRABLUSGARP İLE İRTİBAT İÇİN KURULDU
2’nci Abdülhamit, Osmanlı ile kara kontağı kalmayan Trablusgarp ile daha süratli irtibat sağlamak hedefiyle 1906 yılında biri Patara’da başkası Derne’de iki istasyon yaptırdı. Devrinin en teknolojik aygıtlarıyla donatılan istasyonlar için devlet bütçesinden kıymetli bir ölçü olan 12 bin Osmanlı lirası harcandı.
Patara ile Derne ortasındaki aralık, kuş uçuşu 850 kilometreyi bulurken, o periyotta bu arada bağlantı sağlayan öbür bir sistem yoktu. İki istasyon ortasında günde 4 bin sözün aktarılması hedeflenmişti.
Patara’daki istasyonun açılışı, 2. Abdülhamit’in tahta çıkışının yıl dönümünde gerçekleştirildi. İstasyon, yalnızca Derne ile irtibatı sağlamakla kalmıyor, Akdeniz’de seferde olan askeri gemiler ile ticari gemiler de istasyondan, başta meteorolojik bilgiler olmak üzere faydalanıyordu.
İtalyanların 1911’de Derne’deki istasyonu bombalamasıyla Patara-Derne irtibatı kesildi. İtalyanlar daha sonra Patara’yı da bombaladı.
Mustafa Kemal Atatürk de Libya’daki istasyonun bulunduğu Derne’de mahallî halkı teşkilatlandırarak İtalyanlara karşı savaştı.
Akabinde gelen Birinci Dünya ve akabinde Kurtuluş savaşları sonrasında harabeye dönen Patara’daki istasyon, 114 yıl sonra bu kere müze olarak turistlere ve bilim beşerlerine hizmet verecek.
“2. ABDÜLHAMİT’İN VİZYON PROJESİ”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Patara Antik Kenti Hafriyat Lideri ve Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva İşkan Işık, istasyonun 2’nci Abdülhamit’in vizyon projesi ve son derece değerli bir teknoloji mirası olduğunu bildirdi.
İstasyonun Alman Siemens Halske firmasına yaptırıldığını belirten Işık, “Bu istasyon, 850 kilometreyi kesintisiz aşarak Akdeniz’den Libya’ya ulaşmaktadır. Trablusgarp’ın doğusunda Derne kentinde konuşlanan karşı istasyonumuzla bir haberleşme sağlanmış ve Osmanlı’nın Kuzey Afrika’da kalan son toprakları da böylelikle garanti altına alınmak istenmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
“TELSİZ TELGRAF İSTASYONU, OSMANLI’NIN SON UĞRAŞLARININ VE TÜRKİYE’NİN YİNE İNŞASI AZMİNİN ADETA BİR SİMGESİ”
Osmanlı’nın Kuzey Afrika’da kalan son toprağı için verdiği çabada asla unutulmaması gereken bir başka ismin “Mustafa Kemal Atatürk” olduğunu vurgulayan Işık, “O istekli bir Osmanlı subayı olarak Derne’de misyona gitmiş ve orada İtalyanlar ile çabayı yürütmüştür. Gözündeki rahatsızlığın nedeni de Derne’deki şarapnel yarasıdır. Hasebiyle Patara’daki telsiz telgraf istasyonu, Osmanlı’nın son çabalarının ve Türkiye’nin tekrar inşası azminin adeta bir simgesi niteliğindedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“KAZI ÇALIŞMALARI TAMAMLANDI”
BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler de istasyon ile ilgili hafriyat çalışmalarının tamamlandığını ve onarıma ait ihalenin yapıldığını bildirdi. Güler, şu bilgileri verdi:
“Restorasyon çalışması sonucunda ana istasyon binası, lojman binası, depo alanı ve 4 kuleden bir adedini ayağa kaldıracağız. İstasyon, tarihi, kültürel, diplomatik, teknolojik açıdan değerli. Tıpkı vakitte o devirden bugüne ayakta kalan muhtemelen tek eser olduğu için yapıyı bilim insanlarının çalışmalarına sunacağız. Bu projeyle, Libya ile güçlü bir halde devam eden tarihi bağlarımızın en değerli sembol anıtlarından birini de inşa etmiş olacağız.”
Ensonhaber
