Ankara Üniversitesi ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi tarafından TBMM’de düzenlenen ‘1921 Anayasası’nın Kabul Edilişinin 100’üncü Yılı’ sempozyumuna katılan Meclis Lideri Mustafa Şentop, gündeme ait açıklamalarda bulundu.
Sempozyumun açılış konuşmasını yapan Şentop, 1921 Anayasası’nın tarihte kıymetli bir yer tuttuğunu belirtti.
Şentop, 1921 Anayasa’nın öncesi ve sonrasına ait tarihi süreci anlattı.
CUMHURBAŞKANLIĞI TARTIŞMALARINI ELE ALDI
Şentop , Türkiye’de 2017 referandumuyla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildiğini hatırlatarak, ‘cumhurbaşkanının tarafsızlığı’ tartışmalarına değindi.
Şentop “Başkanlık sisteminde monarşi geleneği yok, sembolik makam yoktur. Biz büsbütün anayasanın öngördüğü sistem içerisinde parlamenter sistemden başkanlık hükümet sistemine geçtik. Bu süreçte aktörlerin hepsi birebir, anlayışlar, alışkanlıklar hepsi tıpkı. Ve kimse bilgilerini tazelemek, yenilemek muhtaçlığı duymuyor.
Hasebiyle tartışmaları yürütürken evvelki sistemin alışkanlıklarını, anlayışlarını ve kavramlara yüklemiş olduğu manaları temel alarak yeni sistemi, mevcut sistemi yürütüyoruz. Kimi arkadaşlar o kadar ileriye gidiyor ki, mesela ‘siyasi parti üyesi olan cumhurbaşkanı olursa bu türlü bir sistem olmaz’ diyorlar.
Burada biraz baş karıştırıcı olan konu, ‘cumhurbaşkanı’ sözünün evvelki hükümet sisteminde de şimdikinde de motamot kullanılmış olması. Bu türlü olunca bu iki sözün tıpkı olduğunu zannediyorlar, halbuki bunlar yalnızca adaş, yani isim benzerliği var.” dedi.
“MECLİS, YENİ SİSTEMLE BİRLİKTE GÜÇLENDİ”
TBMM’nin yeni sistemle birlikte güçlendiğini belirten Şentop, “TBMM bu yeni sistemde de aslında anayasal düzenlemeler itibarıyla güçlendirilmiştir, bunu daima tabir ettik. Malumunuz evvelki sistemin bir paradoksu bir handikabı var.
Meclis seçiliyor, hükümet Meclis içerisinden çıkıyor. Hükümetin çıkabilmesi güvenoyu almasını gerektiriyor. Güvenoyu Meclis içerisindeki bir çoğunlukla veriliyor münasebetiyle, şayet parlamenter sistem olan bir ülkede bir hükümet varsa ve bu hükümet güvenoyu almışsa o vakit Meclis’te çoğunluk vardır bu hükümetin gerisinde.
Kanun çıkartma yani ‘yasama faaliyeti’ dediğimiz temel iki işinden birisi parlamentonun nasıl gerçekleştiriliyor nihayetinde? Sayıyla, yani çoğunluk kararıyla. Çoğunluk kabul ettiği takdirde teklif kanunlaşıyor, etmezse kanunlaşmıyor.” diye konuştu.
“BİLGİ EKSİKLİĞİ”
Milletvekillerinin sistemle ilgili eleştirilerine yanıt veren Şentop, “Millet şayet cumhurbaşkanının partisine Meclis’te de çoğunluğu vermişse milletin bir kararıdır. Hatta o çoğunluk anayasayı değiştirecek bir çoğunluk da olabilir ve cumhurbaşkanı Meclis’teki o çoğunlukla bir arada anayasada da değişiklikler yapabilir.
Bu sistemin kendisinin zarurî bir sonucu değil, bizatihi bir sonuç değil, bu milletin vermiş olduğu oyların dağılımıyla ilgili. Yani Meclis’te birtakım arkadaşlar hükümet sisteminden kaynaklandığını söyledikleri arızaları ortaya koyuyorlar; ama onlar hükümet sistemiyle alakalı değil, büsbütün milletvekili sayılarının az olmasıyla alakalı konu.
Şayet sayınız azsa hangi hükümet sistemi olursa olsun sizin tekliflerinizin geçme ihtimali düşüktür, çok düşüktür. Hükümet sistemine yüklenecek birtakım kusurlara bakıyoruz ki bilgi eksikliği, bilgi fukaralığı sebebiyle. Aslında Meclis’teki milletin verdiği oyla alakalı, temsil sayısıyla alakalı bir problem olduğunu görüyoruz.” dedi.
Ensonhaber
