Yaşlanma, vücudu ve zihni tesirler. İnsan beyninde vaktin geçişi, birtakım insanlarda Alzheimer hastalığının ayırt edici özelliği olan olağandışı protein kümelerinin gelişimini tetikleyebilir. Pekala, beyin bu tesirlerden korunabilir mi?
Alzheimer en yaygın bunama formudur, ilerleyici bir hastalıktır ve şu anda hiçbir ilaç ilerlemesini durduramamaktadır. Önlemeyi destekleyebilecek formüllerle ilgili olarak, ispatlar biraz tutarsız, lakin teklifler kalp hastalıkları risk faktörlerinin (hipertansiyon ve kolesterol gibi) denetimine ve sağlıklı bir ömür sürmenin ehemmiyetine özel kıymet veriyor.
Bu manada MIND diyeti yıllardır tavsiye edilmektedir. Ve yakın vakitte yapılan bir çalışma, MIND diyetinin yararlarıyla ilgili daha fazla delil sağladı.
Amerika Birleşik Devletleri, Chicago’daki Rush Üniversitesi Tıp Merkezi’ndeki araştırmacılar, ileri yaştaki yetişkinlerin, plaklar ve amiloid düğümleri olarak bilinen beyindeki protein birikintilerini geliştirdiklerinde bile MIND diyetinden yararlanabileceğini doğruladı.
Beyindeki hudut hücreleri ortasında plaklar ve düğümler oluşur ve çoklukla düşünme ve sorun çözme maharetlerine müdahale eder.
ALZHEİMER RİSKİNİ AZALTABİLİYOR
MIND diyeti, Akdeniz ve DASH (Hipertansiyonu durdurmak için beslenme) diyetlerinin bir karışımıdır. Evvelki çalışmalar, MIND diyetinin bir kişinin Alzheimer hastalığı geliştirme riskini azaltabileceğini gösteriyor.
Journal of Alzheimer’s Disease’de(Alzheimer Hastalığı Dergisi) yayınlanan yeni araştırma, MIND diyetini orta derecede takip eden çalışma iştirakçilerinin bilişsel sorunlar göstermediğini ortaya koydu.
Araştırmanın baş müellifi Yrd. Doç. Dr. Klodian Dhana, “Bazı insanların beyinlerinde ömürleri boyunca bunama geliştirmedikleri halde, mevt sonrası Alzheimer hastalığı teşhisi konacak kadar plak ve düğüm var. Kimi beşerler, beyninde bu plakların birikmesine karşın bilişsel fonksiyonu sürdürme yeteneğine sahiptir ve çalışmamız, MIND diyetinin Alzheimer hastalığı ile ilgili beyin patolojilerinden bağımsız olarak daha iyi bilişsel fonksiyonlarla bağlantılı olduğunu göstermektedir.” dedi.
1997’de başlayan çalışmada araştırmacılar, ileri yaştaki yetişkinlerde çalışma başlangıcından mevte kadar diyet, beyin patolojileri ve bilişsel fonksiyonellik ortasındaki bağlantıları incelediler.
Demansı olmadığı bilinen 569 iştirakçi, hayattayken yıllık klinik değerlendirmelere ve vefatlarından sonra beyin otopsisine katılmayı kabul etti.
Gönüllülerden hafıza ve düşünme meseleleri geliştirip geliştirmediklerini görmek için yıllık değerlendirmeleri ve bilişsel testleri tamamlamaları istendi. 2004’ten başlayarak, iştirakçilere bir evvelki yıl 144 gıdayı ne sıklıkta yediklerini soran yıllık bir besin anketi verildi.
Anket karşılıklarını kullanan araştırmacılar, her iştirakçiye makul yiyecekleri ne sıklıkta tükettiklerine bağlı olarak bir MIND diyet puanı verdi.
MIND DİYETİNDE YAPILMASI VE YAPILMAMASI GEREKENLER
MIND diyeti, 10 beyin dosru besin kümesi ve 5 sıhhatsiz küme dahil olmak üzere 15 diyet bileşenine sahiptir:
1. Günde en az üç porsiyon tam tahıl.
2. Haftada en az altı defa yeşil yapraklı sebzeler (salata gibi).
3. Günde en az bir kere diğer sebzeler.
4. Haftada en az beş kere kuru yemiş.
5. Haftada bir kezden az kızarmış yiyecekler yahut fast food.
6. Haftada üç kereden fazla baklagil.
7. Haftada en az iki defa kümes hayvanları.
8. Haftada en az bir kere balık.
9. Haftada dört seferden az kırmızı et.
10. Haftada en az iki kere orman meyveleri (çilek, yaban mersini, ahududu, böğürtlen).
11. Yemek pişirmek için temel olarak zeytinyağı.
12. Günde en fazla bir yemek kaşığı tereyağı.
13. Haftada bir porsiyondan az tam yağlı peynir.
14. Haftada bir porsiyondan az şeker.
15. Sıfır alkollü içecek.
GÖZETİCİ TESİR KANITLANDI
Sağlıklı ve sıhhatsiz besin kümeleri için bildirilen alım sıklığına dayanarak, araştırmacılar, çalışma mühleti boyunca her iştirakçi için MIND diyet skorunu hesapladılar. Ölçüm yanlışını sınırlamak için tahlilde, çalışmanın başlangıcından iştirakçinin vefatına kadar ortalama MIND diyet puanı kullanıldı.
Alzheimer hastalığı ve yaşa bağlı öteki yaygın beyin patolojilerinden bağımsız olarak MIND diyetinde daha yüksek bir puanın daha iyi hafıza ve düşünme hünerleri ile bağlantılı olduğunu tabir eden Yrd. Doç. Dr. Dhana, “Diyetin hami bir kapasiteye sahip olduğu ve yaşlılarda bilişsel dayanıklılığa katkıda bulunabileceği ortaya çıktı.” dedi.
Diyet değişikliklerinin, daha iyi yahut daha berbatı için bilişsel işleyişi ve bunama riskini etkileyebileceğini tabir eden Dhana, “Yaşlanmayla birlikte bilişsel gerilemeyi yavaşlatmaya ve beyin sıhhatine katkıda bulunmaya yardımcı olabilecek epeyce kolay diyet ve ömür biçimi değişiklikleri var.” dedi.
Ensonhaber
