Libya’nın 5 Şubat’ta seçilerek vazifeye gelen süreksiz Ulusal Birlik Hükümeti’nin Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, Türkiye konusunda kıymetli iletiler verdi.
Dibeybe, “dost ve müttefik” Türkiye ile dayanışma içinde olacaklarını, ülke içindeki taraflar ortasında barışın tesisi ve karşılaşılan muhakkak başlı meselelerin tahlili için çalışacaklarını belirtti.
Libya Başbakanı, yeni hükümetin öncelikleri, ülkede iç barışın tesisi, savaş cürümlerinin soruşturulması ve yeni devirde Türkiye-Libya münasebetleri hakkında açıklamalarda bulundu.
24 ARALIK’A KADAR LİBYA’YI YÖNETECEK
Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde 1-5 Şubat tarihlerinde İsviçre’de toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun (LSDF) 74 üyesi tarafından yapılan oylama sonucunda Başbakan seçilen Dibeybe, forum kapsamında 24 Aralık 2021’de yapılmasına karar verilen seçimlere kadar Libya’yı yönetecek.
TÜRKİYE İLE BAĞLAR
Yeni periyotta Ankara ile bağlara değinen Dibeybe, iki ülke ortasında “dayanışma” olacağı vurgusu yaparak, şöyle konuştu:
“Türk halkı ve devletiyle çok büyük dayanışmamız olacak. Türkiye, müttefik, dost ve kardeşimizdir, ayrıyeten Libyalıların gerçek maksatlarına ulaşmasında onlara takviye olmak için büyük imkanlara sahip. Türkiye bizim gerçek ortağımızdır.”
Bir iş insanı olarak, Türkiye ve Libya ortasındaki ticari münasebetleri nasıl değerlendirdiğine yönelik bir soruya Dibeybe, şu karşılığı verdi:
AMAÇ, TİCARET HACMİNİ ARTIRMAK
“Türkiye, yalnızca Libya’da değil dünyada kendini göstermiş bir ülke. (Savaş döneminde) Libyalıların serbestçe gidebildiği, havaalanını açan, Trablus’taki Büyükelçiliğini açık tutan tek ülke Türkiye’ydi. Türkiye ve Libya halkı ortasında ekonomik alanda büyük bir dayanışma olacağına inanıyorum. Bu dayanışmayı geliştirmeyi ve ticaret hacmini arttırarak en yüksek düzeylere çıkarmayı umuyorum.”
“ÖNEMLİ BİR KARAR ALDILAR”
İsviçre’den dün dönen LSDF üyelerini başşehir Trablus’un Mitiga Havaalanı’nda karşılayan Dibeybe, BM öncülüğündeki forumun seyrine ait yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun üyeleri, Libya’nın her yerinden iştirakle oluşturuldu. Bu yüzden Libya’nın tüm coğrafyası, kabileleri ve bölümlerinin temsilcisidir. Libya’nın ve Libya halkının faydasına olacak formda, barışçıl, demokratik ve özgür bir değişiklik için kıymetli bir karar aldılar. Tüm dünya da bu karara görsel ve işitsel kanallarla tanıklık etti. Biz de onları onurlandırmak gayesiyle karşıladık.”
Forum üyelerini havaalanında sıcak biçimde karşılayan Dibeybe, “(LSDF’de) Aldıkları sonuç nedeniyle sevinçlilerdi. Ben aslında ortalarından yalnızca çok az kişiyi tanıyorum.” dedi.
Libya Başbakanı, Siyasi Diyalog Forumu’nda alınan kararların uygulanması kapsamında üç hafta sonra hükümeti kurmuş olacaklarını ve güvenoyu almak üzere Libya Parlamentosu’na sunulacaklarını belirtti.
TEKNOKRAT HÜKÜMET
Dibeybe, kabinesinde eski hükümetten isimlerin yer alıp almayacağına yönelik bir soruyu, şöyle yanıtladı:
“Olabilir. Biz liyakata dayalı, icraat gücüyle kendini ispatlayan bir teknokrat hükümeti olacağız ve buna uygun isimler hükümette yer alacak. Libya’nın tüm kısımları adil bir halde temsil edilecek. Fakat idaresinde teknokrasiye odaklanacağız.”
YENİ HÜKÜMETİN ÖNCELİKLERİ
Yeni hükümetin önceliklerinin neler olacağını pahalandıran Dibeybe, birinci olarak Kovid-19 salgınına karşı aşı tedarikine kıymet vereceklerini vurguladı.
Öncelikleri ortasına, Libya genelinde günlük 5 saati bulan ve Libyalıların ömrünü zorlaştıran en büyük problemlerin başında gelen elektrik kesintilerini de ekleyen Libya Başbakanı, şunları kaydetti:
“Hükümetimizin öncelikleri ortasında birinci olarak Kovid-19’a eğilmek olacak. Bu tüm dünya halkları için olduğu üzere Libya halkı için de kıymetli bir bahis. Libyalıların yararlanması için aşıya ulaşmada yapabileceğimizin en fazlasını yapacağız. Akabinde elektrik ve sıhhat üzere hususlarda yaşanan yaşamsal zorluklar ve günlük meşakkatlerle ilgileneceğiz. Sonrasında barış kurulları oluşturma ve de Başkanlık Kurulu ile anayasa hazırlama bahislerini düşüneceğiz.”
“BİRLİK HALİNDE SEÇİMLERE GİDEBİLİRİZ”
“Barış komisyonları” oluşturma planının içeriği hakkındaki soruya cevap olarak Dibeybe, Libya krizinin tahlili için toplumsal barışın sağlanmasının kıymetine dikkati çekti.
Dibeybe, bu komiteleri “Libyalılar ortasında, ülke içinde barışın tesisi için” kuracaklarını belirterek, şöyle devam etti:
“Halk, kabileler ve ortalarında hasımlık ve düşmanlık bulunan bölümler bir ortaya gelecek. Ziyanların tazmini için bütçe oluşturacağız. Bu yıl, (24 Aralık seçimlerine kadar) bu kısa vakitte, Libya’da yakınlaşmayı göreceğiz inşallah. Libyalıların bakış açılarını en ileri düzeyde birbirine yakınlaştıracağız. Yalnızca bu sayede şiddet, savaş ve kentler ortasında ayrım olmadan birlik halinde seçimlere gidebiliriz. Mümkün olduğunca Libya’nın tüm kentlerini ziyaret edeceğiz. Libya’nın tüm kentlerinde çalışacağız. Ulusal Birlik Hükümeti, gerçek manada Libya’nın ulusal birliğinin hükümeti olacak.”
DOĞU BÖLGESİYLE İLGİLER
Dibeybe, Libya’daki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’in denetim ettiği doğu bölgesinde kurulan, Abdullah es-Seniy’nin liderliğini yaptığı kelamda hükümetin yeni idareye yönelik halini da kıymetlendirdi.
Memleketler arası tanınırlığı bulunmayan Seniy idaresinin, “Göreve devam edeceğine ve son kelamın Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’ne ilişkin olduğuna” ait dün yaptığı açıklamasını da pahalandıran Dibeybe, şunları söyledi:
“Hükümetimizin, (Tobruk’taki) Temsilciler Meclisinden onay alması gerekecek. Bu açıdan (Seniy) hükümetinin bekleyeceğini söylemesi mantıklı bir tabir. Aslında görünüşe nazaran Temsilciler Meclisi, (LSDF’ndan) çıkan sonuçları memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Karar Libyalıların kararıdır. Libya halkı bu hükümetin seçilmesini sevinç ve memnunlukla karşıladı. Onlar da (Temsilciler Meclisi), Libya halkının bir modülü. Halkın seçiminin belirlediği çizgi dışında bir çizgiye gireceklerinin mümkün olduğunu düşünmüyorum.”
SAVAŞ HATALARININ SORUŞTURULMASI
Libya’da Halife Hafter milisleri, Memleketler arası Ceza Mahkemesi tarafından da kimileri gündeme getirilen, Terhune kentinde bulunan toplu mezarlar, yargısız infazlar, yüzbinlerce Libyalının ülke içinde yerinden edilmesi, sivil yerleşimlere mayınlar tuzaklanması üzere savaş kabahatleri sorumlu tutuluyor.
Libya kamuoyunun da siyasi diyalog sürecinde en fazla üzerinde durduğu mevzulardan biri olan savaş hataları sorumlularının hesap vermesi konusunda nasıl adım atacakları sorusuna cevaben Dibeybe, şunları söyledi:
“Savaş kabahatleri ile kanun otoritesi ve işleyişi ilgilenecek. Fakat Libya barışının tesisi için güçlü bir kademedeyiz. Her iki tarafın da ödünler vermesi gerekiyor. Kabahatleri sabit görülenler ise yargı ve adaletle karşılaşacaktır. Onlar kendi duruşunda biz de kendi duruşumuzda aşırıcı olamayız. Biz tüm Libyalı taraflar ortasında gerçek bir barış istiyoruz.”
ABDÜLHAMİD DİBEYVE KİMDİR
Libya’da ihtilalin kalesi olarak kabul edilen Misrata kentinde 1958’de dünyaya gelen Dibeybe’nin ülkenin batısındaki aşiretlerin takviyesine sahip olduğu belirtiliyor.
Yıllardır süren savaş ve siyasi krizlerin gündemi işgal ettiği Libya’da, Başbakan seçildiği sürece kadar kamuoyu tarafından tanınmayan Dibeybe, daha çok nüfuzlu bir iş insanı olarak biliniyordu.
Libya’nın en büyük inşaat firmalarından biri sayılan Libya Yatırım ve Kalkınma Şirketi’ne (LIDCO) 2006’dan bugüne liderlik eden Dibeybe, ülkenin önde gelen futbol kulübü Etihad’ın da başkanlığını yapıyor.
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Kanada’da mühendislik alanında tamamlayan Dibeybe için, yakınları “Mühendis” lakabını da kullanıyor. Libya Başbakanının çocuklarının Kanada vatandaşlığının bulunduğu söz ediliyor.
LİBYA’NIN YENİ SÜREKSİZ İDARESİ SEÇİLDİ
BM öncülüğündeki LSDF üyelerinin oylaması sonucunda, 24 Aralık 2021’de yapılması planlanan seçimlere kadar Başkanlık Kurulu Başkanlığına Muhammed el-Menfi, Başbakanlığa da Abdulhamid Dibeybe seçilmişti.
Liste sistemine nazaran yapılan oylamada, Negatif ve Dibeybe’nin yanı sıra Başkanlık Kurulu Üyesi adayları olarak Musa el-Koni ve Abdullah el-Lafi’nin bulunduğu liste, 74 üyeden 39’unun oyunu almıştı.
Akile Salih, Fethi Başağa, Usame Cuveyli ile Abdulmecid Seyfunnasr’dan oluşan ve ikinci cinse kalan öbür liste ise 34 oyda kalmıştı.
Ensonhaber
