ABD eski Lideri Donald Trump’ın koronavirüs tedavisinde de kullanılan ve bir araştırmaya nazaran aşıya benzeri bir tesir de yapabildiği düşünülen monoklonal antikorlara dayalı ilaçların, koronavirüs aşılarının global seviyede yetmeyebileceği konusu üzerine, devreye girmesi gündeme geldi.
YÜZDE 100 BAŞARILI OLDUĞU AÇIKLANDI
Son olarak ABD’li ilaç şirketi Regeneron Pharmaceuticals tarafından geliştirilen “REGEN-COV” isimli iki monoklonal antikordan oluşan ilacın semptomatik koronavirüs olaylarını önlemede yüzde100 başarılı olduğu belirtildi
MONOKLONAL ANTİKOR NEDİR?
Antikorlar “vücudun bağışıklık sisteminin savaşçıları” diye tanım edilebilir. Koronavirüs ya da diğer rastgele bir patojen bedeninize girdiğinde antikorlar virüsün dikensi uçlarına yapışarak onun sağlıklı hücrelere girişini engellerler.
Lakin insan bedeni bir çok farklı tıpta antikor üretir. Bunların en güçlülerine “etkisizleştiren antikorlar” denir.
BÜYÜK ÖLÇÜDE ÜRETİMİ YAPILABİLİR
Bilim insanları bu antikorları eleyerek en güçlülerini, virüse yapışmakta en uzman olanı seçer ve seçilen antikor labaratuvarda çoğaltılır, büyük ölçülerde üretimi yapılabilir.
İşte bu sistemle elde edilen antikorlara tek bir antikor hücresinden klonlandıkları için monoklonal antikor ya da mAb deniyor.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİYOR
Birebir hücreden klonlanan bütün antikorlar birbirinin tıpkı olup, virüsün muhakkak bir kısmına yapışırlar.
Münasebetiyle karşıtından söylemek gerekirse, belirli bir virüse yahut onun yalnızca aşikâr bir yüzeyine yapışması hedefiyle üretilen antikorların bu nedenle monoklonal olması gerekiyor.
Bu antikorlar hastalara verildiğinde derhal onun bağışıklık sistemini güçlendirirler.
PLAZMADAKİ ÇEŞİTLİ ANTİKORLARIN ÇOĞALTILMASI YOLUYLA ELDE EDİLİYOR
Bununla birlikte monoklonal antikorların sorunu, başlangıçta yanlışsız antikor hücresinin seçiminin çoklukla çok vakit alması ve bu nedenle de değerliye mal olması.
Monoklonal antikor tedavisi, birtakım ülkelerde şu ana kadar uygulanan, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan elde edilen plazma hücresi tedavisinin zıddı bir yaklaşım.
Kanın sıvı kısmını oluşturan sarımsı bir sıvı olan plazma, bu prosedürde, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan alınan plazmadaki çeşitli antikorların çoğaltılması yoluyla elde ediliyor.
Münasebetiyle içerisinde poliklonal antikorlar yani farklı antikorların klonları var ve her farklı antikor klonu, virüsün farklı kısımlarına yapışıyor.
DAHA EVVEL KULLANILDI MI?
Monoklonal antikorlar birtakım kanser tipleri de dahil çeşitli hastalıklarla gayrette 1980’li yıllardan beri kullanılıyor.
ABD’deki bakım meskenlerinde yürütülen bir araştırma, laboratuvar şartlarına çoğaltılarak büyük ölçülerde üretilen monoklonal antikorların tedavinin yanısıra, insanların corona virüs kapıp hastalanmasını önlemekte de tesirli olabileceğini ortaya koydu.
ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly tarafından üretilen bir Covid-19 monoklonal antikoru, 2020 yılının Ekim ayında hastalanan Donald Trump’ın tedavisinde de, tekrar Amerikan Regeneron şirketi tarafından hazırlanan iki antikorlu bir ilaçla birlikte kullanılmıştı.
Bu antikorlar (Regeneron’unki üzere antikor kokteylleri içindeki farklı antikor tipleri) virüsün çıkıntılarının biraz farklı kısımlarına yapışıyorlar, münasebetiyle virüs mutasyonu uğrasa, yapısı değişse bile en azından antikorların birisi işe yarıyor.
Regeneron geçmişte Ebola’nın tedavisi için de bir monoklonal antikor ilacı üretmişti.
Bununla birlikte antikor klonlayarak elde edilen ilaçların maliyetinin yüksek olması, bir çok aşı çalışmasının da başarılı olması nedeniyle salgınla uğraşta bu usul bir müddettir ikinci tercih pozisyonuna düşmüştü.
ALMANYA NEDEN TERCİH ETTİ?
AB içerisinde aşı şirketlerinin kelam verdikleri ölçüde aşıyı veremeyeceği, aşı ezası yüzünden aşılama çalışmalarının aksayacağı telaşı artıyor.
AstraZeneca ve Pfizer-BioNTech üzere ilaç şirketlerinin üretimde birtakım kasvetler olduğu tarafındaki açıklamaları beklenen dozda aşı teslimatı yapılamayacağına işaret ediyor.
Avrupa Komitesi’nin sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, birlik toprakları içerisinde Covid aşısı üreten şirketlerin, “üçüncü ülkelere aşı ihraç etmek istediklerinde evvelden AB makamlarına bildirimde bulunması gerekeceğini” söyledi.
Almanya ise elindeki seçenekleri çeşitlendirme yoluna gitmiş görünüyor.
Alman kamu yayın kuruluşu Deutsche Welle’nin haberine nazaran Almanya hükümeti 487 milyon dolar ödeyerek 200 bin doz monoklonal antikor stokladı.
Almanya’da yayımlanan Pazar gazetesi Bild am Sonntag ise Sıhhat Bakanı Jens Spahn’ın gelecek haftadan itibaren ülkede monoklonal antikor kullanımına başlayacağı yolundaki açıklamasını duyurdu.
Spahn, “Bunlar pasif bir aşı üzere fonksiyon görüyor. Bu antikorların hastalığın erken evresinde verilmesi yüksek risk kümelerindeki hastalarda Covid’in daha ağır sonuçlar yaratmasını engelliyor” dedi.
Birinci denemelerin üniversite hastanelerinde yapılacağı düşünülüyor.
KÂFİ AŞI OLURSA TEKRAR DE GEREKSİNİM DUYULUR MU?
Şu anda bir çok aşı seçeneği mevcut lakin üretimin talebi karşılayamayacağı ve gelecekte de aşı külfeti yaşanabileceği telaşları var.
Bunlar olurken koronavirüsün dünya çapında yayılışı bütün süratiyle sürüyor. Ağır hastalananların ve ölenlerin sayısı her gün artıyor.
Deksametazon ve öteki bir ucuz kortizonlu ilaç olan hidrokortizon dışında klinik denemelerde başarısı doğrulanmış ilaç tedavisi ise şimdi yok. Bu bakımdan tedavide yeni yolların bulunması hayati değer taşıyor.
Amerikan ilaç şirketi Regeneron’dan Leah Lipsich aşı eksikliğinin dışında, aşı olsa bile bedeni kâfi antikor geliştiremeyecek bağışıklığı düşük bir risk kümesi nüfus bulunduğunu bu yüzden tedavinin kıymetli olduğunu söylüyor.
Lipsich virüs etkisizleştiren antikorlara dayalı ilaçların bu yüzden aşı kâfi olsa bile gerekli olacağı görüşünde.
Ensonhaber
