Bebeklerin konuşma yaşı farklılıklar gösterebiliyor. Kimi çocuk 1 yaşında konuşurken, birtakımı daha erken birtakımı ise daha geç konuşabiliyor. 10 ila 14 aylık çocuklardan tek tek sözler söylemelerini beklediklerini belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Mazlum Çöpür, pandemi devrinde çocukların daha az sosyalleşmelerinin ve daima internet, akıllı telefon, tablet üzere şeyler kullanmalarının lisan gelişimini olumsuz etkilediğini lisana getirdi.
Konuşmayan çocuklarda ailelerin otizmden şüphelendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Çöpür, konuşmanın uyaranlarla ilgili olduğunu ve konuşmanın gelişmesi için konuşma idmanları yapılması gerektiğini belirterek, “Çocuğun yanında ebeveynler ne kadar çok konuşur, diyalog kurarsa çocuk o kadar erken konuşmaya başlıyor” dedi.
KIZ ÇOCUKLARI DAHA ERKEN KONUŞUYOR
Çocukların birinci sözlerini çoklukla 1 yaşında söylediklerini, kimilerinin ise 9 ay üzere daha erken müddette konuşabildiğini belirten Prof. Dr. Çöpür, 14 aya kadar söz söylemese de çocuğun olağan olabileceğini vurgulayarak, “Ama söz söylemese bile söz gibisi sesler çıkarıyor. Söze benzemeyen, uğultu üzere sesler çıkarabiliyorlar. 14 ayı geçtiği halde hala söz söylemiyorsa, gecikme başlamıştır. 18 ayı bulduktan sonra söz yoksa muhakkak o çocuk gecikmiştir diyebiliriz.18 aylık olan bir çocukta biz 25-30 tek söz kurmasını bekleriz. 18-24 ay ortasında da kolay cümleler kurmasını bekleriz. ‘Anne gel, anne ver, mama ver’ üzere cümleler kurabilirler” dedi.
Halk ortasında da sıkça bilinen ‘erkek çocuk geç konuşur’ algısının yanlışsız olduğunu vurgulayan Çöpür, genel olarak kız çocuklarının lisan öğrenme yeteneklerinin biraz daha fazla olduğunu söyledi. Kız çocuklarının beyinde lisanı işleyen merkezlerinin daha gelişmiş olduğunu lisana getiren Çöpür, “Bu yüzden birçok vakit kız çocukları 1-2 ay daha erken konuşmaya başlıyorlar ve yabancı lisanları daha iyi öğrenip, karışık cümleleri daha iyi anlayabiliyorlar” halinde konuştu.
OTİZMLE KARIŞTIRILIYOR
Konuşma geçliği nedeniyle ailelerin ailelerin evvel otizmden şüphelendiğine vurgu yapan Prof. Dr. Çöpür, saatlerce bilgisayarla, internetle, akıllı telefonla vakit geçiren çocuklarda konuşmanın geciktiğini söyledi.
Bu çocuklarda otizm gibisi bir ekip belirtiler görüldüğünü tabir eden Çöpür, “Çocuk televizyonla ilgileniyor, kendi dünyasında etrafla ilgilenmiyor, göz teması kurmuyor, seslendiğinizde bakmıyor, kendine bir grup takıntılar geliştiriyor. Aileler de bu çocuğu ‘otizm’ olabilir mi diye getiriyorlar fakat araştırdığımız vakit otizm değil uyaran eksikliği olduğunu görüyoruz. Çocuk bütün gün televizyon seyrettiği için konuşma ve ses uyaranı alamıyor, ses uyaranı alamadığı için de konuşması gecikiyor.” tabirlerini kullandı.
ANAOKULU DAYANAĞI TAHLİL OLABİLİR
Çocuğun vaktinin büyük kısmını meskende annesiyle geçirdiğini ve annelerin konuşmada büyük etken olduğunu söyleyen Prof. Dr. Çöpür, annenin çocukla konuşmasının ehemmiyet taşıdığını belirtti.
3 yaşından itibaren çocukların bir anaokuluna verilmesini tavsiye eden Çöpür, çocukların konuşmanın bir kısmını da akranlarıyla bağda öğrendiklerini söyledi. Çocukların akran bağlarında hem lisanlarının zenginleştiğini hem de toplumsal alaka kurmayı, paylaşmayı, göz teması kurmayı ve kuralları öğrendiklerini lisana geitren Çöpür, “Genellikle uyaran eksikliği nedeniyle konuşması gecikmiş olan çocuklara için anaokulu tavsiye ediyoruz” dedi.
Konuşma geçliğinin sebepleri ortasında otizm ve zeka geriliği de olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Çöpür, bu türlü durumlarda şahsa özel tedavi uygulandığına dikkat çekti.
Uyaran eksikliğinden kaynaklı gecikme yaşayan çocukların ailelerine ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Çöpür, ailelere daima çocukla konuşmasını, oyun oynamasını ve uyaran vermesini önerdi.
Çocukların konuşması yaşına nazaran çok gecikmişse; 3 yaşına gelmiş ve 1 yaşındaki çocuk kadar konuşuyorsa bunun büyük gecikme olduğunu belirten Çöpür, “Böyle bir durumda annenin güçlü uyaran vermesi yetmiyor, anaokulu da yetmiyor, o vakit bir konuşma eğitimcisinden yardım almaları gerekiyor. Çocuklarla toplumsal münasebet kurunca yalnızca lisanı değişmiyor. Birebir vakitte göz teması kurması, paylaşması gelişiyor, beşerlerle nasıl irtibat kuracağını öğreniyor, hislerin nasıl söz edildiğini öğreniyor. Kendi hislerini nasıl göstereceğini de biliyor.” sözlerini kullandı.
Ensonhaber
