İlber Ortaylı’nın Baş Dergisi’ndeki köşesinde rastladım ‘İyi Okuma Nasıl Yapılmalı?’ başlığına. Hakikat kitabı seçmek, okumak, anlamak ve aktarmak çok kıymetli bir bahis. Nihayetinde okunan her kitap hayatımızı değiştirmiyor. Ortaylı, küçük yazısında şöyle bir bahse değiniyor:
“Kitap seçerken insan yanlışlıklar yapabiliyor. Baştan sona okunan kitaplar var, şöyle bu türlü okunanlar var, bir de hiç okunmayanlar var. Okunmayacak kitapları koruma etmiyorum kütüphanemde, zati kitap koyacak yer sıkıntı bulunuyor.”
Katılmamak elde mi? O denli yanlışsız bir husus ki! Bu paragrafı okur okumaz gözüm küçük kütüphaneme takıldı. Yaptığım yanlışlardan birini görmüş oldum. Siz bu paragrafı okuduğunuzda ne düşündünüz?
Sorumuza keskin bir giriş yapmış olduk. Öbür karşılıklara da değinmek istiyorum ve sizlere de sormak:
Sizce iyi okuma nasıl yapılmalı? Bizimle tecrübelerinizi paylaşır mısınız?
Artık evvel okuma alışkanlığı kazanmak üzerine konuşalım ve iyi bir okumanın nasıl yapılması gerektiğine değinelim…
EVVEL OKUMA ALIŞKANLIĞI ÜZERİNE KONUŞALIM
Âlâ bir okuma yapmanın birinci adımı kuşkusuz iyi bir okumaktan geçiyor. Kitaplar hayatımızı şekillendirecekse, bizler birer iyi okur olmalıyız. Ve bu hususta sistemli ilerlemekte de yarar var. Kitap okuma alışkanlığınızı kalıcı hale getirmek istiyor; lakin bir türlü sistemli olamıyorsanız burada da 21 gün alışkanlık kuralından yararlanabiliriz.
Hayatımızda bizi zorlayan kimi şeyler var. Bazen kitap okumak onlardan biri olabiliyor. Etrafta bizi caydıran çok şey var çünkü. Hal bu türlü olunca okumanın bir alışkanlığa dönüşmesi de zorlaşıyor. Hele de bir mevzuda araştırma yapıyorsak. Birinci gün epeyce istekli oluyoruz, ikinci gün süreci yönetim ediyoruz derken bir haftanın sonunda ortaya yeniden uzaklık sokuyoruz ve bunu fakat bir ay sonra fark edip geri döndüğümüz olabiliyor. Tanıdık geldi mi?
Bahis sanırım odağı bizden uzaklaştırıp, kendimizi sisteme teslim etme. Yani kitaplara. O vakit tahminen de küçük küçük başlamalıyız. Ve günlük hareketlerimizi nihayetinde rutine dönüştürebiliriz. Beynimizin alışkanlık kazanması için 21 güne gereksinimi var. Kolaymış üzere görünen, zorlayan ve sonunda günlük rutinimize kazandırdığımız kitaplar ömrümüzü dengeleyebilir.
Burada itina göstermemiz gereken husus şu: Kısa vakitte çok iş yapmak güzelimize gidebilir. Lakin alışkanlığı kazandıran bir işi tekraren yapmaktır. Öyleyse küçük küçük başlamalı. Okuma alışkanlığını rutinimize dahil etmek istiyorsak bir günde bir kitabı bitirmeye çalışmaktansa, amacı küçültmeliyiz. Bunun için her güne 20 dakika antrenmanları ile başlayabiliriz. Ya da 20 sayfa da diyebiliriz. Ve bir günde çok şey okumamız gerektiğinde bu sıkıcı olmayacaktır. Okuma alışkanlığı, artık hayatımızla birlikte karakterimizin de bir kesimidir.
SAĞLAMA YAPALIM
Sistemli olma çalışmanızı test ederek de ilerleyebilir, sağlamasını yapabilirsiniz. Kendimize koyduğumuz vakit maksatlarını uyguladığımızı öncelikle 21 gün boyunca denetim edebiliriz. Bu metot hayatımızdaki pek çok alan için de kullanılabilir. Alışkanlık haline geldiğinde yılda okuyacağımız kitabı da ortalama hesaplayabiliriz.
Günde aksatmadan 20 sayfa kitap okuma örneğinden ilerleyelim. Yılda 7300 sayfa eder. Her kitabın ortalama 200 sayfa olduğunu düşünürsek, yılda 36 kitap okumuş oluruz.
Bu elbette kitap okuma alışkanlığı kazanmak üzerine. Kıymetli olan iyi bir okuma yapmak. Okuma alışkanlığı kazanmış bir kitap kurdu olarak iyi okumanın teklifini de tekrar İlber Ortaylı’dan alalım.
(İlber Ortaylı)
EN DEĞERLI NOKTA ÇAPRAZ OKUMA
Ortaylı şöyle diyor: ‘Nitelikli okumanın en değerli noktası çapraz okuma.’ Bir mevzuyu iki hatta üç kaynaktan okumanın edinilen bilginin sağlamasını yaptığını söylüyor. Yani bilhassa bir bahis hakkında araştırma yapıyorsak, çapraz okuma bilhassa tesirli. Yaptığımız okumalardaki yanlışlar ortaya çıkıyor böylelikle. Yanılgı yapma mümkünlüğünü da düşürüyor.
Ortaylı, bir de çeviriler üzerine ihtarda bulunuyor. Yanlış seçilmiş kitapların sonraki kuşaklara aktarılmaması gerektiğinin altını değerle çizen Ortaylı şunları söylüyor:
“Türkiye’de çeviri bir kitap alıyorsun; lakin sonra bir kenara atıyorsun, çok fazla makus çeviri var. Almanya’da çeviri kitap alırsan, atman koşul değil, zira gerçek çeviri yapılmıştır. Lakin burada atarsın. Atman da gerekir. Bir Dominikan keşişinden ‘Dominikli’ diye bahseden bir çeviriyi atmalıyız. Senden sonra çocuğunun onu okumaması lazım. Nihayetinde değerli olan, yanlış seçilmiş kitapları sonraki jenerasyonlara aktarmamak.”
Sizler bu husus hakkında neler düşünüyorsunuz?
*
Damla Karakuş
Instagram:
Ensonhaber
