Güneş ve ay tutulması sırasında namaz, dua ve Allah’ı anma ile meşgul olmak, sadece Hz. Peygamber’in sünnetine uymayı göstermesinin yanı sıra çok seyrek olarak gerçekleşen bu tıp olayların beşerler üzerinde meydana getireceği kaygı ve tasayı Allah’a sığınmak suretiyle gidermek, bu vesileyle gerçek yaratıcıyı hatırlamak ve O’na şükran hislerini tabir etmek, O’ndan hayırlar talep etmek üzere hikmetler de içermektedir.
KUSUF NAMAZI MANASI
Sözlükte “örtmek; kararmak” manalarına gelen küsûf, güneş için kullanıldığında ayın güneşle dünya ortasına girerek güneş ışığını engellemesi yani güneş tutulması olayını söz eder.
Kur’ân-ı Kerîm’de güneş ve ay hakkında daha çok hikmet tarafına ve yaratıcının kudretine vurgu gayesiyle çeşitli açıklamalar yapılır. Güneş ve ay üzerine yemin edilir ve bu iki cismin Allah’ın varlığının birer kanıtı olduğu tabir edilerek insanın bunlar üzerinde düşünüp ibret alması, böylelikle kendisini yaratan Allah’a karşı kulluk şuuru içinde bulunması istenir.
Bu açıklamalar, ay ve güneşe kutsallık atfeden yahut gayba ilişkin çeşitli sonuçlar bağlayan eski anlayışları düzeltme gayesi de taşımaktadır.
Astronomi bilgisinin epey zayıf olduğu Eskiçağ’lardan itibaren ay ve güneş tutulmasıyla ilgili olarak pek çok yorum yapıldığı, meselâ kıymetli bir kişinin yahut bir hükümdarın doğum ya da vefatının işareti sayılarak uğur yahut uğursuzluk sebebi kabul edildiği bilinmektedir.
Gerçekten Câhiliye devri Arap toplumunda güneş tutulmasının değerli bir kişinin vefatı üzerine meydana geldiği biçiminde bir inanış mevcuttu. 10 (632) yılında Hz. Peygamber’in oğlu İbrâhim vefat ettiği gün güneş tutulunca kimi kimseler bu iki olay ortasında irtibat kurmuş, Resûl-i Ekrem de güneş ve ayın ilâhî birer alâmet olup bir kişinin vefatı üzerine tutulmayacağını belirtmiştir.
Hadis kaynaklarında, ortalarında birtakım rivayet farklılıkları bulunmakla birlikte güneş tutulduğu vakit Hz. Peygamber’in küsûf namazı kıldırdığını söz eden çok sayıda hadis mevcuttur.
Bu hadislerde Resûl-i Ekrem’in bu namaz sırasında kıraati uzun tuttuğu, namazı tamamlayınca güneş ışığının tekrar ortaya çıkmasından sonra cemaate hitap ederek, “Ay ve güneş Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin vefatından yahut yaşamasından/doğmasından ötürü tutulmaz. Ay yahut güneş tutulmasını gördüğünüz vakit açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin” dediği, birtakım rivayetlerde ise Allah resulünün bu iki hadiseye şahit olunduğunda tekbir getirilmesi, sadaka verilmesi ve köle âzat edilmesini istediği tabir edilir.
KUSUF NAMAZI NASIL KILINIR
Namazdan evvel gusül abdesti almak, cuma ve bayram namazları üzere mescitte kılmak, rükû, kıraat ve secdeleri olağan vakitlere nazaran daha uzun tutmak küsûf namazının sünnetlerindedir. Ayrıyeten güneş tutulması sırasında Allah’ı çokça zikretmek, günahların bağışlanmasını dilemek, tekbir getirmek ve sadaka vermek Hz. Peygamber’in tavsiyeleri ortasında yer alır.
Hanefî fakihlerine nazaran küsûf namazı en az iki rek‘at olup dört yahut daha fazla rek‘at olarak da kılınabilir. Her iki yahut dört rek‘atta bir selâm verilir. Başka beyhude namazlarda olduğu üzere her rek‘atta tek rükû ve iki secde yapılır. İmam Mâlik, İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e nazaran ise küsûf namazı her rek‘atta uzunca bir müddetin okunduğu kıyamdan ve rükûdan sonra tekrar birebir biçimde kıyam ve rükû yapılarak iki rek‘at olarak kılınır
İşte kusuf namazının kılınışı:
- Öncelikle niyet edilir. Niyet ettim Allah isteği için kusuf namazı kılmaya.
- Allahu Ekber diyerek Tekbir getirilir.
- Subhaneke/Fatiha/Kurandan bir müddet ya da ayet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki defa Secdeye gidilir.
- Tekrar Kıyama kalkılır.
- Fatiha ve artırımı mühlet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki sefer Secdeye gidilir.
- Tahiyyat/Salli Barik/Rabbena duaları okunur ve selam verilir, dua edilir.
Ensonhaber
