Epilepsi, beyin olağan aktivitesinin, hudut hücrelerinde süreksiz olarak meydana gelen olağandışı elektriksel aktivite sonucu bozulması ile oluşan klinik bir durumdur.
Epilepsi hadiselerinin yaklaşık 2/3’ünde bir neden bulunmaz ve nedeni saptanabilen hadiselerde ise ana neden doğumsal anomalilerdir. En büyük nedenler ortasında doğum travmaları, baş travması, beyin damar hastalıkları, tümörler, beyin iltihapları ve çok alkol tüketme üzere nedenler olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Didem Er, epilepsinin kalıtsal bir hastalık olmadığını ve anne-babadan çocuklara geçmediğini fakat gelişme eğiliminin birtakım ailelerde daha fazla olduğunu söyledi.
Nöroloji Uzmanı Dr. Didem Er, epilepsinin belirtilerini ve çeşitlerini anlatarak teşhis ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
EPİLEPSİ BELİRTİLERİ
– Bedende ani kasılmalar
– Kollarda ve bacaklarda denetim edilemeyen sarsılma hareketleri
– Şuur kaybı ve süreksiz baş karışıklığı
– Görünür bir sebep olmaksızın apansız düşme
– Kaygı, dert yahut dejavu üzere psişik belirtiler
– Ani olarak ortaya çıkan ağır endişe ve kaygı hali
– Bariz bir uyaran olmaksızın ani göz kırpma nöbetleri
– Ellerde ve ayaklarda kontrolsüzlük
– Kendisine sorulan şeylere karşılık verememe
– Kısa bir mühlet irtibat kuramama
– Seri halde baş sallama hareketleri
– Sabit bir noktaya bakmak
EPİLEPSİ ÇEŞİTLERİ
Epilepsi krizlerinin değişik çeşitleri vardır. En çok tanınan cins; kol ve bacakların evvel kasıldığı, sonra çırpındığı, yüzde morarma, ağızdan köpük gelmesi bu halin bir süre sonra kaybolarak hastanın gevşemesi ve akabinde yavaş yavaş kendine gelmesi halinde gerçekleşen büyük epilepsi nöbetleridir.
Eğitim-öğretim hayatında karşılaşılan aile ve öğretmenlerin ‘dalma’ olarak tanımladığı çocuğun yazı yazmasının ve konuşmasının ani bir biçimde bir müddet kesildiği, cevapsızlığın akabinde bıraktığı aktiviteyi kaldığı yerden devam ettiği ‘absans’ nöbetleri de bir başka epilepsi krizi tipidir.
Erişkin yaş devrinde sık görülen nöbetler ortasında da ‘şaşkınlık’ olarak tanımlanan nöbet tipi vardır. Bu çeşit nöbetlerde kişinin gözleri apansız sabitleşir. Kişi anlamsız konuşur, sorulan soruya cevap vermez. Bir müddet sonra kendine gelen hasta yaşadığı nöbeti hatırlamaz. Tüm nöbet çeşitleri kısa periyodiktir.
EPİLEPSİ TEŞHİS VE TEDAVİSİ
Birtakım durumlarda tek başına nöbet hikayesi ile teşhis konulabilirken, bunlarla birlikte kısa vadeli elekroensefalografi (EEG), uyku EEG’si, kraniyanal manzaralar ve kan tetkikleri de ayırıcı teşhis yapmak açısından gereklidir.
Epilepsi hastalarının birden fazla anti-epileptik denilen epilepsi ilaçları yoluyla tedavi edilebilir. İlaçlarla nöbetlerin durdurulması amaçlanır. Bu nedenle ilaçların tertipli olarak kullanımı değerlidir. İlaç tedavisi, hastaların büyük bir kısmında tesirli olmasına karşın, kimi hastalarda beklenen etkiyi sağlayamayabilir. Bu hastalarda epilepsiye sebep olan altta yatan duruma nazaran cerrahi tedaviler uygulanabilir.
EPİLEPSİ NÖBETİ ANINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Olağan kurallar altında epilepsi nöbeti bizatihi azamî 1-2 dakika içinde sonlanır. Şayet epileptik atak bu müddette sonlanmıyorsa hasta kesinlikle hastaneye götürülmelidir.
Hasta epilepsi nöbeti geçirdiği sırada yalnızca etraf faktörlerin ona ziyan vermesini engellemek ismine tedbir almak gerekebilir. Hastanın nöbet geçirdiği sırada düşme ve kasılma üzere durumlarda etrafta hastaya ziyan verebilecek keskin bir nesne yahut sert bir cisim varsa hasta o tehlikeden uzaklaştırılmalıdır.
Kriz anında hastanın boğazını sıkan, sıkı bağlanmış kravat, eşarp üzere giysiler hastanın rahat nefes alabilmesi için gevşetilmelidir. Hastaya soğan, kolonya vb. koklatmanın epilepsi nöbetlerinde tedavi edici hiçbir manası yoktur.
Nöbet geçiren bir hastanın yakınları ya da etrafındaki beşerler tarafından kol ve bacaklarının tutulması, bastırarak denetim altına alınmaya çalışılması omuz çıkığı oluşması üzere ortopedik meselelere sebebiyet verebilir.
Hasta kasılırken ağzını açmaya çalışmak; çene çıkığı, dişlerini kırma, açmaya çalışan kişinin parmaklarının hasta tarafından ısırılması, kanamaya sebep olma üzere pek çok aksiliklere sebebiyet verebilir. Kişi kendine geldikten sonra yorgunluk hissedebilir, süreksiz olarak şuur kaybı, sersemlik durumu kelam konusu olabilir. Bu yüzden hasta bir müddet dinlendirilmelidir.
Açlık ve uykusuzluk, anksiyete ve depresyon epilepsi nöbetleri için tetikleyici olabilmektedir, ateşli hastalıklar uygun biçimde uzman doktor tarafından tedavi edilmelidir, birtakım ilaçların kullanımından uzak durmaları gerekmektedir, tabibe sormadan rastgele bir nedenle ilaç kullanımı sonlandırılmalıdır.
Alkol, titrek ve parlak ışıklar ve uyuşturucu husus kullanımı üzere faktörler epilepsi hastalarında kişinin eşiğini düşürerek hastalığı olumsuz tesirler.
Ensonhaber
