Türkiye’de 2 yıldır seralarda görülen ve domates fidelerine ziyan veren “Domates Kahverengi Meyve Buruşukluk Virüsü”ne karşı TÜBİTAK, Akdeniz Üniversitesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi iş birliğiyle güçlü tohum üretildi.
VİRÜS, 2019’DAN SONRA TÜRKİYE’DE GÖRÜLMEYE BAŞLANDI
Birinci olarak 2014’te Ürdün ile İsrail’de ortaya çıkan, 2019’dan sonra da Türkiye’deki seralarda domates fidelerinin çürümesine neden olarak üretimi olumsuz etkileyen virüse karşı TÜBİTAK, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi iş birliğinde sağlam bitki geliştirilmesi için çalışma başlatıldı.
Yaklaşık 2 yıldır moleküler viroloji laboratuvarında DNA bazlı yapılan çalışmalar sonucunda virüse güçlü, daha sağlıklı domates üretimini sağlayacak yerli tohum üretildi.
Tohumlar, deneme emelli olarak virüsün ağır görüldüğü seralara dikildi ve kaliteli eserlerin yetişmesi sağlandı.
DNA BAZDA SAĞLAM TIP GELİŞTİRİLDİ
Ağır olarak domates fidelerinde görülen virüsün çok tehlikeli ve bulaş yüzdesinin yüksek olduğunu belirten Fidan, virüsün her şeyle taşınabildiğini kaydetti.
”DNA PARMAK İZİ SİSTEMİYLE ÇALIŞMA YAPTIK”
Virüse karşı güçlü bitki çalışmasına başladıklarını anlatan Fidan, şunları söyledi:
“Bitkide DNA parmak izi formülüyle çalışma yaptık, annesi mi sağlam yoksa babası mı? Ne kadar güçlü ya da bir kaç tane dayanıklılık sistemi var ise bunlar hangileri? formunda çağdaş aletlerle genetik tabanlı bir araştırma yaptık.
Sağlam bulduğumuz çizgileri, klasik testlerle doğrulamasını yaparak, klasik ıslah yollarıyla tolerant domates tohumunu geliştirdik ve çiftçimizin kullanımına sunduk.”
”EN FAZLA DOMATESE ZİYAN VERİYOR”
Fidan, çalışmanın genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) sınıfında olmadığını vurguladı.
”TAMAMEN DOĞAL ÜRÜNLER”
Vakit zaman DNA bazlı yapılan çalışmaların GDO’lu üzere algılandığını tabir eden Fidan, “Yaptığımız çalışmalar genetiği değiştirilmiş organizmalar değil. DNA’sında bir oynama yapmadan yani GDO’lu eser sınıfına sokmadan yapılmış büsbütün doğal eserler.” dedi.
”TESCİLİ ALINDIKTAN SONRA TİCARETİ YAPILACAK”
Üreticilerin virüsle ilgili şikayetleri üzerine bu türlü bir çalışmaya başladıklarını lisana getiren Kasapoğlu, şunları kaydetti:
“Domates havuzundaki çizgilerde testler yapılarak virüse karşı güçlü sınırları tespit ettik. Bu çizgileri elimizdeki başka nitelikli domates çizgileri ile melezlenmesi sonucunda birinci hibrid adaylarını belirledik. Bunları da virüsün ağır görüldüğü hem ülkemizde hem de yurt dışındaki yerlerde denemelere tabi tuttuk. Arazi kaidelerinde da çeşitlerimizin virüse karşı sağlam olduğunu gördük.”
Kasapoğlu, virüse tolerant çeşidin yaygınlaşmasıyla domates tarımının daha sürdürülebilir hale geleceğini tabir etti.
Tohumların tescilini alıp, üreticilerin kullanımına sunacaklarını aktaran Kasapoğlu, “İtalya, İspanya, Meksika, ABD, Ortadoğu ülkelerine tohumlarımızı göndermeye başladık, şu anda deneme manasında gidiyoruz, tescili alındıktan sonra ticareti yapılacak.” diye konuştu.
Ensonhaber
