Çin’in geçtiğimiz günlerde çok sayıda uçakla Tayvan’ın hava alanına girmesiyle tırmanan tansiyon, Şi Cinping’in açıklamasıyla yeni bir boyut kazandı.
Çin Devlet Lideri Şi Cinping, geçen hafta askeri tansiyonun yaşandığı Tayvan’a “barışçı yollarla tekrar birleşme” daveti yaptı.
TAYVAN SORUNU AÇIKLAMASI
Çin haber ajansı Xinhua’nın haberine nazaran, Devlet Lideri Şi, Çin Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yolunu açan 1911 ihtilalinin 110. yıl dönümü vesilesiyle Büyük Halk Meclisi’nde düzenlenen toplantıda konuştu.
Konuşmasında, Tayvan probleminin Çin ulusunun zayıf ve düzensizlik içinde olduğu bir devirden kaynaklandığını, ulusal uyanışın gerçeğe dönüşmesiyle sorunun da çözüleceğini belirten Şi, “Bu sonuç, Çin tarihinin genel eğilimince belirlenecektir ancak daha kıymetlisi Çin halkının ortak iradesidir.” dedi.
TOPYEKUN BİRLEŞME DAVETİ YAPTI
Şi, barışçı şartlardaki bir uyanışın Tayvan dahil tüm Çin ulusunun çıkarına olacağına işaret ederek “Tayvan Boğazı’nın her iki yakasındaki vatanseverler, tarihin hakikat tarafında konumlanmalı ve Çin’in topyekun birleşmesini, Çin ulusunun topyekun uyanışını sağlamak için el ele vermelidir.” tabirini kullandı.
Tayvan sıkıntısının büsbütün Çin’in iç sorunu olduğunu ve hiçbir dış müdahaleye husus edilemeyeceğini vurgulayan Şi, “Ülkemizin topyekun birleşmesi gerçekleştirilebilir ve gerçekleştirilecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
56 ÇİN SAVAŞ UÇAĞI, TAYVAN’IN HAVA ALANINA GİRDİ
Çin savaş uçaklarının, Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşun yıl dönümünün kutlandığı 1 Ekim’de ve izleyen günlerde Tayvan’ın Hava Savunma Tanımlama Alanı ilan ettiği bölgeye girmesi, bölgede tansiyonu yükseltmişti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, 1 Ekim’de 38, 2 Ekim’de 39, 3 Ekim’de 16 ve 4 Ekim’de 56 savaş uçağının hava savunma tanımlama alanına girdiğini bildirmişti.
BİR GÜNDE EN ÇOK UÇAĞIN YER ALDIĞI İHLAL
4 Ekim’deki uçuşlar, Tayvan kayıtlarını tutmaya başladığı Eylül 2020’den bu yana bir günde en çok uçağın yer aldığı “ihlal” olmuştu.
Milletlerarası hukukta tarifi bulunmayan ve rastgele bir memleketler arası otorite tarafından denetlenmeyen Hava Savunma Tanımlama Alanı, genelde ülkelerce tek taraflı ilan ediliyor.
Tanımlama alanı, ülkenin tarifli hava alanını ihlal niyeti olmayan sivil uçakları kapsamına almıyor lakin bölgeye giren askeri uçaklar potansiyel tehdit olarak kıymetlendirilerek uyarılıyor.
ÇİN-TAYVAN UYUŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurası’nda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağ tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Heyeti’nde yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, BM’de ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
Ensonhaber
