Zekât, İslam’ın beş koşulundan biridir.
Terim olarak şeriatta “aslî ihtiyaçlar” dışında nisab ölçüsü mala sahip olan ve bu sebeple güçlü sayılan Müslüman’ın, bu zenginliği üzerinden bir tam yıl geçtiğinde dinî yükümlülük gereği zekât olarak vermesi gereken ölçünün ismidir.
Ramazan ayı ile birlikte zekata dair araştırmalar da sürat kazandı. Vatandaşlar, kimler zekat vermekle yükümlüdür konusunu araştırırken Diyanet İşleri tarafından burs alan öğrencilere dair açıklama yapıldı.
Pekala burs alan öğrenciler zekat vermeli mi? İşte Diyanet’in açıklaması..
BURS ALAN ÖĞRENCİ ZEKAT VERMEKLE YÜKÜMLÜ MÜDÜR?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Şurası Başkanlığı, nisap ölçüde parası bulunan bir öğrencinin, bu para aldığı burslardan oluşsa dahi zekat vermekle yükümlü olduğu istikametinde fetva verdi.
Din İşleri Yüksek Şurası Başkanlığı’nın internet sitesinde yer alan soru-cevap kısmında “Bir öğrencinin burs olarak aldığı para nisap ölçüsüne ulaşırsa zekât vermesi gerekir mi” sorusuna “Bir yıllık borcu ve temel muhtaçlıkları dışında 80.18 gr. yahut daha fazla altına yahut bu bedelde para yahut ticaret malına sahip olan bir kimse, buna mâlik olduğu günden itibaren üzerinden bir yıl geçtiğinde, zekât vermekle yükümlü olur (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 330). Zekâta husus olan paranın alınan yardımlardan ve burs paralarından oluşması durumu değiştirmez” formunda karşılık verildiği görüldü.
BURS VERMEK ZEKAT SAYILIR MI?
Zekât öğrencilere burs olarak verilebilir. Bu bursu verirken zekâtınız olduğunu söylemeniz gerekmez; sizin bilmeniz kafidir.
İlimle uğraşan kimselere zekâtımızı vermek, diğerlerine vermekten daha değerlidir.
Zekâtımızı peşin verebildiğimiz için geciktirerek de verebiliriz. Şayet mümkünse peşin vermek daha hoştur. Lakin burs biçiminde aylara bölerek vermek de olur.
ZEKAT KİMLERE FARZDIR?
Zekât ibadeti ile ilgili kurallar, zekâtın bir kimseye farz olmasının ve verilen zekâtın geçerli olmasının kuralları biçiminde iki başka başlık altında ele alınır.
Bir kimseye zekâtın farz olması için o kimsenin müslüman, akıl sıhhati yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması (Kâsânî, Bedâî’, II, 4-5) bir yıllık borcundan ve aslî gereksinimlerinden fazla gerçekten ya da hükmen artıcı, yani yarar sağlayıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir. Artıcı olmaktan kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, yarar temin etmesi veyahut bizatihi çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır.
Zekâtın farz olması için ayrıyeten nisap ölçüsü mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi ve yıl sonunda da nisap ölçüsünü muhafazası gerekir (Kâsânî, Bedâî’, II, 13 vd.; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 73-74). Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere prestij edilmez. Zekât bu mühlet dolmadan evvel de verilebilir. (Kâsânî, Bedâî’, II, 15).
Zekâtın geçerli olmasının koşullarına gelince, öncelikle “niyet” kaidedir. Zekât bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez (Kâsânî, Bedâî’, II, 40; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 88).
Ayrıyeten yoksula verilmesi ve teslimi demek olan “temlik” de kaidedir (Kâsânî, Bedâî’, II, 39). Yemek hazırlayıp yedirmek üzere ibâha denilen yollarla yoksula zekât verilmiş olmaz.
Ensonhaber
