Orta Doğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) tarafından yayımlanan “Arap Dünyasında Kovid-19 Pandemisinin Sosyo-Ekonomik Etkileri” başlıklı raporda, Kovid-19’un Arap ülkelerini etkileme şekli incelendi.
Araştırma kapsamında Irak, Mısır, Cezayir, Ürdün, Libya, Tunus, Fas, Lübnan, Yemen ve Filistin ile Türkiye’de yaşayan Araplardan olmak üzere toplamda 1535 kişiden internet üzerinden çevrim içi anket tekniği ile data toplandı.
İştirakçilerin yüzde 49,6’sı bayanlardan, yüzde 50,4’ü ise erkeklerden oluştu.
Kovid-19 salgınının Arap toplumlarındaki tesirlerini ölçmek üzere katılımcılara “devlete, devlet liderlerine, dine ve bilime olan güveninin” ve çeşitli değişkenlerin tesirini tespit etmeye yönelik sorular yöneltildi.
DEVLETE VE BAŞKANLARA İNANÇ AZALDI
Salgın sürecinde Arap halklarının devlete olan güveninde büyük oranda düşüş kaydedildiği gözlemlendi. Ankete katılanların yüzde 67,4’ü salgın sonrası devlete olan inancının azaldığını belirtirken, itimadının arttığını söyleyenlerin oranı yüzde 15,5’te kaldı.
EN YÜKSEK İTİMAT TÜRKİYE VE ÜRDÜN’DE
Devlete itimadın en zayıf olduğu ülkeler, öteki meselelerin yanında kaos ve iç çatışmaların hala devam ettiği Irak, Yemen ve Libya iken, itimadın en çok arttığını söyleyenler ise Ürdün ve Türkiye’de yaşayan Araplar oldu.
Devletlere en az güvenenlerin 30 yaş ve altı gençler olduğu görülürken, erkeklerin bayanlara oranla devlete daha az güvendiği tespit edildi. Gelire nazaran, devlete en az güvenenler işsizler, düşük gelirliler, en çok güvenenler ise emekliler ve yüksek gelirliler olarak belirlendi.
Araştırmada, “devlet sistemleri ve kurumlarının yöneticiler ile özdeşleşmiş” olması nedeniyle, devlet liderlerine olan güvende de benzeri biçimde bir yansıma tespit edildi.
Anketi cevaplayanların yüzde 54,3’ü salgın sürecinde devlet liderlerine inançlarının azaldığını söz etti. Arttığını söyleyenler ise yalnızca yüzde 22,7’de kaldı.
Erkeklerde devlet başkanına güven düşüşü bayanlardan daha fazla olurken, devlet liderine itimatları artanlar sırasıyla Türkiye’de yaşayan Araplar, Ürdün, Tunus ve Fas olarak sıralandı. Bu mevzuda en çok güvensizliğin olduğu ülkeler ise misal halde devlete olan itimadın en az olduğu Irak, Yemen ve Libya’da ortaya çıktı.
DİNE VE BİLİME İNANÇ ARTTI
Halihazırda dinin günlük pratiklerde değerli yer tuttuğu Arap toplumlarında, salgın sürecinde de bu durumun kıymetli bir yer tutmaya devam ettiği görüldü.
Anket sorularını cevaplayanların yüzde 84,1’i dine olan inancının salgın sonrası arttığını belirtirken, azaldığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 5,4 olarak kayıtlara geçti.
Rapora nazaran, dine inançta yaş, cinsiyet, hanenin gelir durumu, yapılan iş ya da eğitim üzere çeşitli değişkenlerde manalı bir farklılaşma bulunamadı.
Dine itimadının arttığını söyleyenlere en fazla iç savaş ve yakın periyotta darbe yaşayan Libya ve Mısır’da rastlandı. Öte yandan, dine en az inanç Irak’ta görüldü.
Anketi cevaplayanların yüzde 64,8’i salgın sonrası bilime olan inancının arttığını belirtirken, yüzde 13,8’lik bir kesim ise, itimadının azaldığını kaydetti. Bilime yönelik artış en çok 41-45 yaş kümesinde görülürken, en az artış 21-25 yaş aralığında tespit edildi.
Erkekler ortasında “bilime itimadım arttı” diyenlerin oranı bayanlara nazaran daha fazla bulundu. Bununla birlikte, eğitim düzeyi arttıkça bilime duyulan itimadın de arttığı belirlendi.
Buna nazaran, ilköğretim mezunlarının yüzde 31,3’ü bilime güveninin arttığını belirtirken, yüksek lisans ve üstü eğitime sahip olanlarda bu oran yüzde 74,4 olarak kayıtlara geçti.
PANDEMİNİN ÖBÜR TESİRLERİ
Salgının getirdiği ekonomik zorlukların da tesiriyle bu mühlet içerisinde huzursuzluğunun arttığını tabir edenlerin oranı yüzde 70,2’ye yükselirken, yüzde 56,4’lük kesim daima virüs kapma korkusu yaşadığını söz etti. Yüzde 29,6’lık bir kesim ise, vefat dehşetinin arttığını kaydetti.
Salgın Arap toplumlarında konuta kapanma ve hareket özgürlüğünün kısıtlanması üzere nedenlerle aile içi irtibatı de etkiledi. Anketi cevaplayanların yüzde 21’i aile içi bağlantı meselelerinin arttığını belirtirken, yüzde 60,7’lik bir kesim ise aile içi irtibat meselelerinin azaldığını kaydetti.
Anketi cevaplayanların yüzde 56,2’si ise gelecek iki ayda temel gereksinimlerini karşılayamama korkusu yaşadığını tabir ederken, yüzde 88,2’si de konuttan çalışmanın teşvik edilmesi gerektiğini belirtti.
Ensonhaber
