Postmodern darbenin üzerinden 24 yıl geçti.
Bu darbeye giden süreçte, Refah Partisi (RP) ile Gerçek Yol Partisi (DYP) irtica ve laiklik tartışmalarının odak noktası oldu.
Medya tarafından desteklenen darbede, ordunun silah yahut sıkıntı kullanmasına gerek kalmadı.
Darbeye giden süreç, 1994 mahallî seçimlerinden itibaren uygulamaya konuldu.
REFAH PARTİSİ SEÇİMLERİ KAZANDI
90’lı yılların birinci yarısına bakıldığında ülke içinde terör olaylarının yanı sıra, enflasyon oranı yüzde 134’tü.
Bu ortamda gerçekleştirilen 1994 mahallî seçimlerinde RP 19,14 oy oranı ile birinci çıktı.
‘Adil düzen’ sloganı ile dikkatleri üzerine toplayan RP, 15 büyükşehir belediyesinin 5’ini kazandı. 1995 yılında yapılan genel seçimlerde de oyların yüzde 21,38’ini alarak birinci oldu.
Necmettin Erbakan’ın genel başkanlığını yaptığı RP, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne birinci parti olarak girdi. Tansu Çiller’in genel lider olduğu DYP ise ikinci parti olarak Meclis’te yerini aldı. 25 Aralık 1995’de, RP ile DYP ile bir koalisyon hükümeti kurdu.
54’ÜNCÜ HÜKÜMET KURULDU
Türk siyasi tarihinde Refahyol olarak isimlendirilen bu koalisyon, birebir vakitte Türkiye’nin 54’üncü hükümeti oldu.
Rejime yönelik tehdit oluşturduğu argümanı ile bilhassa medya kanadında sıklıkla eleştirilen bu hükümet, toplumsal hafızaya gazete manşetleri ile kazındı.
Bu hükümette misyon alan isimler ise şöyleydi:
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel
Başbakan Necmettin Erbakan
Dışişleri Bakanı Tansu Çiller
D-8 KURULDU
24 Ekim 1996’da, 8 İslam ülkesinin devlet liderleri Çırağan Sarayı’nda ağırlandı.
Başkanların D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı kurulması konusunda mutabakatları, 28 Şubat’a giden süreci hızlandırmada kâfi oldu.
Bu birlik Türkiye, İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya ortasındaki ekonomik ve toplumsal ilgileri zenginleştirmeyi hedeflemekteydi.
HATA DUYURUSUNDA BULUNULDU
11 Ocak 1997’de, Erbakan’ın Başbakanlık Resmi Konutu’nda din adamları ve kanaat başkanlarına iftar yemeği vermesi üzerine medyada bu olay günlerce eleştirildi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na hususa ait olarak cürüm duyurusunda bulunuldu.
BAŞÖRTÜYE ÖZGÜRLÜK ELEŞTİRİLDİ
Şubat 1997 tarihinde, Erbakan tarafından üniversitelerde başörtüsü özgürlüğü getirilmesine dair hazırlanan kararname Bakanlar Kurulu’nda imzaya açıldı. Erbakan’ın bu atılımı, hükümet ortağı DYP dahil birçok etraftan sert tenkitler aldı.
‘KUDÜS GECESİ’ YANSILARI GÜÇLENDİRDİ
31 Ocak tarihinde Sincan Belediyesi tarafından düzenlenen ‘Kudüs Gecesi’ ise Erbakan’a yöneltilen tenkitlerin artmasına, darbenin ayak seslerinin duyulmasına neden oldu.
TANKLAR SOKAĞA İNDİ
RP’den Lider olan Bekir Yıldız tarafından düzenlenen geceden 4 gün sonra, Sincan sokaklarında tanklar uzunluk gösterdi.
15 tank ve 20 zırhlı aracın ilçeden geçmesi, bir darbe uyarısı olarak nitelendirildi. Tankların sıra sıra geçişi, 28 Şubat’a giden sürecin portresi oldu.
“BALANS AYARI VERDİK”
Genelkurmay İkinci Lideri Orgeneral Çevik Bir, tankların Sincan’dan geçişi ile ilgili yaptığı açıklamada, “Demokrasiye balans ayarı yaptık.” dedi.
Demirel ise Erbakan’a bir ‘uyarı mektubu’ gönderdi.
Bu olay üzerine Ankara’da 15 Şubat’ta ‘Şeriata Karşı Bayan Yürüyüşü’ organize edildi.
SORUŞTURMA AÇILDI
Düzenlenen geceye yönelik olarak, Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) tarafından soruşturma başlatıldı.
Lider Yıldız’a dava açıldı.
Periyodun İçişleri Bakanı Meral Akşener, Yıldız’ı vazifeden aldı.
Kudüs Gecesi’ne davetli olarak giden İran Büyükelçisi İstek Bagheri ise ülkeden ayrılmak zorunda kaldı.
Yaşanan bu gelişmeler, koalisyon ortakları ortasındaki alakaları etkilemeye devam etti.
MGK’DAN 20 UNSURLUK DAYATMA, ERBAKAN İMZA ATMADI
28 Şubat 1997’de, Cumhurbaşkanı Demirel başkanlığında toplanan Ulusal Güvenlik Heyeti (MGK) tarihinin en uzun toplantısını gerçekleştirdi.
Yaklaşık 9 saat devam eden toplantıda, 20 unsurluk bir karar alındı. Bu kararların kimilerinin çok sert olduğunu ve yumuşatılması gerektiğini söz eden Başbakan Erbakan, imza atmadı.
Ancak medya, ‘imzayı attı’ diye haberi servis etti.
“DEMOKRASİ MECLİS’TE KURULUR, MGK’DA KURULMAZ.”
Erbakan karaların altına imzasını atmayınca, hükümet ortağı DYP tarafından hükümetten çekilme daveti yapıldı.
Erbakan’ı demokrasi arayışları sonuç vermedi. Erbakan tarihe geçecek o kelamları söyledi:
“Demokrasi Meclis’te kurulur, MGK’da kurulmaz.”
“UYGULAMAYANLAR SORUMLU OLACAK”
5 Mart 1997’de Erbakan MGK kararlarını imzalasa da, sekiz yıllık kesintisiz eğitim kararı koalisyon ortaklarının ortasını açmaya devam etti. RP’ye karşı hükümetten çekilin davetleri güçlenerek arttı.
7 Mart’ta Demirel, MGK kararlarının ardında olduğunu göstererek kelam konusu kararların uygulanmaması durumunda uygulamayanların sorumlu olacağını söyledi.
İMAM HATİPLER KAPATILDI
Birçok Kur’an kursu ve dini faaliyet gösteren vakıf kapatıldı.
22 Mart 1997’de Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından, imam hatip lise ve ortaokullarının basamaklı olarak kaldırılması sistemi üzerinde durulduğu açıklandı.
“MGK, SİVİLLERİN BOŞLUĞUNU DOLDURDU.”
28 Şubat sonrası ikinci MGK toplantısı 31 Mart’ta gerçekleştirildi.
Genelkurmay İkinci Lideri Çevik Bir, irtica ile gayretin TSK’nın birinci önceliği olduğunu söz etti.
TÜSİAD Lideri Muharrem Kayhan ise “MGK, sivillerin boşluğunu doldurdu.” açıklamasını yaptı.
“EMANETİ İADE EDİN, ÇEKİLİN!”
16 Nisan tarihine gelindiğinde Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen, Refahyol hükümetine yönelik “Emaneti iade edin, çekilin!” tabirlerini kullandı.
Bu kelam daha sonra gazetelerin manşetlerine de yansıdı.
TECRİT EDİLDİLER
14 Mayıs 1997’de Şubat kararları kapsamında kılık kıyafet kontrolleri başladı. Tesettüre uygun giyinen bayanlar toplumsal hayattan, ailesinde tesettürlü olan askerler ordudan tecrit edilmeye başlandı.
BATI ÇALIŞMA KÜMESİ FİŞLEDİ
21 Mayıs 1997 tarihine gelindiğinde Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş tarafından RP’nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi’ne müracaatta bulunuldu.
27 Mayıs’ta Batı Çalışma Kümesi tarafından fişlenen 161 subay ve astsubay rastgele bir sebep gösterilmeksizin ordudan atıldı.
Fişlenmeler devamında irtica faaliyetlerinin desteklediği argüman edilen birçok firmaya Genelkurmay Başkanlığı tarafından ambargo koyuldu.
ERBAKAN İSTİFA ETTİ
18 Haziran tarihinde Başbakan, Erbakan Cumhurbaşkanı Demirel’e hükümetin istifasını sundu.
Erbakan yerine Tansu Çiller’in gelmesi beklenirken Demirel, Mesut Yılmaz’ı getirdi.
RP KAPATILDI
16 Ocak 1998’de halkın oyu ile seçimlerden birinci çıkan Refah Partisi ‘Laiklik ve Cumhuriyet prensiplerine muhalif hareketlerin odağı’ olduğu münasebeti ile kapatıldı.
Ayrıyeten partinin Genel Lideri Erbakan ile Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, Şevki Yılmaz, Hasan Hüseyin Ceylan, İbrahim Halil Çelik’e 5 yıl siyaset yasağı getirilerek, Refah Partisinin siyasi seyahati noktalandı.
Ensonhaber.com / Zeynep Yıldırım
Ensonhaber
