Nefes almak hayatımızın en değerli modüllerinden biri. Bilhassa koronavirüsün başlangıcından bu yana, akciğer sıhhatini düzgünleştirme ve akciğer kapasitesini artırma muhtaçlığı son vakitlerde epey büyük bir kıymet kazandı. Nefes alma bizi hayatta tutan ve devam ettiren şey olsa da, çoka kaçmak fizikî ve zihinsel sıhhatimiz için ziyanlı olabilir.
Yemek yemek, antrenman yapmak ve hatta uyumak olsun, her şeyin fazlası ziyanlı olabilir. Bilhassa nefes almak kelam konusu olduğunda, çok nefes alma olarak da bilinen hiperventilasyon sıhhatimiz üzerinde önemli tesirlere neden olabilir. En makûs yanı ise nefesiniz kesildiğinde bile bunun farkına varmamanız ve uzun bir müddet ihmal etmenizdir.
SIHHATSİZ NEFES ALIYOR OLABİLİRSİNİZ
Nefes almak bedenimizdeki en doğal süreçtir. Bunu hiç düşünmeden yapıyoruz ve otomatik olarak devreye giriyor. Pekala, fazla nefes aldığınızda ne olur? Bunun manası ne?
Çok nefes alma yahut hiperventilasyon, olağandan daha derin ve daha süratli nefes alıp vermenizdir. Olağanda, nefes alma süratiniz dakikada 12 ila 16 nefes ortasında değişir. Lakin nefes alma formunuz değiştiğinde ve çok nefes almaya başladığınızda nefes darlığı, kalp çarpıntısı, anksiyete yaşayabilir ve şuurunuzu kaybedebilirsiniz.
Bunlar çok nefes almanın birtakım çarpıcı işaretleri olsa da, bazen nefesinizin orantısız olduğunu fark etmezsiniz.
Ağızdan nefes alma, horlama, esneme, ağız kuruluğu ile uyanma, bunların hepsi çok nefes aldığınızın işaretleridir. Bu işaretler neredeyse her vakit göz gerisi edilir ve göz arkası edilirken, göründüğünden daha önemli bir manaya gelebileceğini belirtmek kıymetlidir.
Çoklukla oksijen (O2) soluruz ve karbondioksit (CO2) veririz. Fakat olağandışı biçimde nefes aldığımızda, bedenimizde CO2 düzeyleri birikerek kan pH düzeylerinde düşüşe neden olur.
Neredeyse her vakit, solunumumuzu düzenlemek için oksijene güveniriz, lakin CO2’nin tüm bu süreçte oynayacağı hayati bir rol var. CO2 düzeyleri ana tesirdir. Bedendeki CO2 düzeylerindeki artış, oksijen eksikliğinden fazla bizi nefes almaya teşvik eder. Lakin, bedeninizdeki CO2 düzeylerine ne kadar tahammülsüz olursanız, o kadar çabuk nefes alma muhtaçlığı hissedersiniz. Ağızdan nefes almak CO2’ye karşı duyarlılığınızı artırarak daha süratli nefes almanıza neden olur, bu nedenle uzmanlar her vakit burundan nefes almayı önerir.
BURUNDAN NEFES ALMAK AKCİĞER KAPASİTESİNİ GELİŞTİRİYOR
Burundan nefes almak yalnızca akciğer kapasitenizi geliştirmekle kalmaz, birebir vakitte bedeninizdeki CO2 düzeylerine karşı daha toleranslı ve daha az hassas olmanızı sağlar. Bu da nefesinizi verimli bir halde düzenlemenize yardımcı olur.
Bunun dışında uyurken burnunuzdan nefes almak uykunuzu düzgünleştirir ve bedeninizin daha iyi çalışmasına yardımcı olur. Bu, sonlarınızı daha da yatıştırır ve nefesinizi düzenler.
Olağan teneffüs suratı dakikada 12 ila 16 nefes ortasındadır. Fakat ağızdan nefes alanlar çok daha yüksek bir teneffüs suratına sahiptir. Astımlı ve nefesle ilgili sorunu olan bireylerde teneffüs suratı 20’nin üzerindedir.
Bedendeki düşük CO2 düzeyleri çoklukla daha süratli nefes alma ile bağlantılı olan ağızdan nefes alma ile temaslıdır. Bu da çok soluma yahut hiperventilasyona neden olur.
Ağızdan nefes almak uyku bozukluklarına, uyku apnesine, horlamaya, ağız kuruluğuna ve gibisi sıkıntılara neden olabilir.
HİPERVENTİLASYON BİRÇOK HASTALIĞA NEDEN OLABİLİR
Burun teneffüsü derindir (diyafragmatik), tesirli gaz değişimi için gerekli basıncı yaratırken, ağız teneffüsü sığ (torasik) olup, düşük CO2 içeriğine neden olan hiperventilasyona neden olur.
Bu hiperventilasyon, kalp hastalığı, diyabet, kanser, artrit, kronik ağrı yahut yorgunluk, sirkülasyon problemleri (eller ve ayaklarda üşüme) üzere kronik süreçleri kötüleştirecek ve antrenman performansının düşmesine ve krampların oluşmasına neden olacaktır.
Beyindeki O2-CO2 içeriğini azaltarak bilhassa çocuklarda sonluluk ve hiperaktiviteye neden olan anksiyete, gerilim, panik atak ve uyku sıkıntıları üzere rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur.
Tükürük azalır, dudaklar ve ağız kurur, diş eti meselelerine, çürüklere, ses tellerine yahut ağız kokusuna neden olur. Günde bir buçuk litre tükürük olan mide hami ve doğal antasit dozunun alınmaması durumunda sindirim problemleri (örn. reflü) ortaya çıkar.
Duruş değişir, bu da kas gerginliği ve ağrı üretir, kaslar etkilendiğinden, kişi düz gidemez, başın pozisyonu öne yanlışsız hareket eder, omurga etkilenir.
Ağız teneffüsü yapan çocuklar (bebekler dahil) yetişkinlerle birebir ziyanlı tesirleri yaşarlar ve birebir vakitte kemik tabanları çok yumuşak olduğundan maloklüzyon (çene ve diş sorunları), geniz eti problemleri ve bademcik şişmesi problemleri ortaya çıkar.
Bebeklerden yetişkinlere kadar teneffüsün erken tedavisi, bu çok sayıda bağlı bozukluğu önleyebilir ve güzelleştirebilir. Bilhassa teneffüs rehabilitasyonlarıyla bu problemlerin önüne geçmek mümkündür. Rehabilitasyonun gayesi çiğneme-solunum mekaniğinin normalleştirilmesidir, zira her iki fonksiyon de sinerjik olarak çalışır, biri değişirse oburu etkilenir.
Zorluk, bu fonksiyonların otonom hudut sisteminin tesir alanı altında olmasıdır (kalp suratı üzere hayati fonksiyonları düzenler), bu nedenle birçok vakit bunları otomatik-bilinçsiz modda yaparız.
Birçok olayda cerrahi müdahale yahut ilaç gerekmez, yalnızca kolay antrenmanlar yahut küçük aygıtlarla teneffüsün tekrar eğitimi yapılır.
Ensonhaber
