ABD, yakın tarihinin en kıymetli başkanlık seçimleri için son dönemece giriyor.
Ülkede posta yoluyla kullanılan oyların sayımına ait eyaletler ortasındaki farklı uygulamalar, seçim sonuçlarının 3 Kasım gecesi netleşmemesi ihtimalini beraberinde getiriyor.
POSTA YOLUYLA OY KULLANMA TARTIŞMASI
Koronavirüs salgınının gölgesinde sandığa giden ABD’de, Cumhuriyetçi ve Demokratları ikiye ayıran “posta yoluyla oy kullanma” uygulaması, seçim gününden sonraki gündemi de belirleyecek.
ABD’de esasen uzun vakittir var olan “posta yoluyla oy kullanma” metodunun, salgın nedeniyle neredeyse seçmenlerin yüzde 70’ini kapsayacak biçimde genişletilmesi nedeniyle bu oyların seçim sonuçlarının şekillenmesinde kıymetli rol oynaması bekleniyor.
3 KASIM’DA GECİKME YAŞANABİLİR
Cumhuriyetçi Lider Donald Trump ile Demokrat Joe Biden’ın yarıştığı seçimlerde, her eyaletin postayla oy kullanma tarihlerini ve bu oyların sayımını farklı günlerde başlatıp bitirmesi, seçim sonuçlarının 3 Kasım gecesi öğrenilememe ihtimalini doğuruyor.
POSTA YOLUYLA OY KULLANMA SÜRECİ
ABD’de seçim kanunlarına nazaran bir seçmen, makul durumlarda seçim sandığına gitmeden uzaktan posta yoluyla oy kullanabiliyor. Koronavirüs salgınına kadar ABD’de yalnızca birkaç eyaletteki seçmenler, sandığa gitmeden posta yoluyla oy kullanıyorlardı.
Ülkedeki birçok eyalet ise geçerli bir mazereti olan seçmenlere (yurt dışında bulunmak, hastalık, mecburi misyon, askerlik gibi) evvelce müracaatta bulunmak kaydıyla posta yoluyla oy kullanma seçeneğini sunuyor. Az sayıdaki eyalet ise rastgele bir mazeret belirtmeden de yalnızca müracaat yapılması durumunda kelam konusu seçmenlere postayla oy kullandırıyor.
KORONAVİRÜS MAZERETİ
Ülkeyi vuran koronavirüs salgını ise tüm bu yerleşik geleneği kıymetli ölçüde etkilemiş durumda. Salgını aslında “geçerli bir mazeret” olarak kabul eden birçok eyalet, tüm seçmenlerinin rastgele bir müracaatta bulunmasalar bile sandık başına gitmeden posta yoluyla oy kullanabilmesinin önünü açtı.
Son datalara nazaran, ABD’de 9 eyalet ve başşehir Washington DC’de kayıtlı 44 milyon seçmene (yüzde 21) rastgele bir müracaata gerek olmaksızın “otomatik olarak” oy pusulaları gönderiliyor. Bu eyaletlerin birçoklarında Demokrat seçmenler ön planda.
34 eyalette kayıtlı 118 milyon seçmene (yüzde 57) “başvuruda bulunması halinde konutlarına oy pusulası” gönderilecek halde postayla oy kullanma hakkı tanınıyor. Bu bireyler bir mazeret bildirmek zorunda olmadığı üzere koronavirüs salgınını da mazeret olarak gösterebiliyor.
CUMHURİYETÇİLER SANDIK BAŞINA GİDECEK
Kalan 7 eyalette kayıtlı 46 milyon seçmen ise (yüzde 22) posta yoluyla oy kullanabilmek için koronavirüs dışında “geçerli bir mazeret bildirmek” zorunda. Birden fazla Cumhuriyetçi olan bu eyaletlerdeki seçmenlerin büyük çoğunluğunun 3 Kasım’da sandık başında oy kullanması bekleniyor.
OY PUSULALARININ KABUL TARİHİNDE FARKLILIK
Eyaletlerde postayla oy talep etme ve oy pusulalarının adreslere gönderilmesi süreçleri şu anda tüm eyaletlerde sona ermiş durumda.
Postayla gönderilen oy pusulalarının üzerine vurulan posta damgası için son gün 3 Kasım olsa da hangi tarihe kadar gelen oyların kabul edileceği ya da oyların resmi sayım sürecine ne vakit başlanacağı konusunda her eyaletin farklı uygulaması bulunuyor.
22 GÜN EVVEL BAŞLADILAR
Seçimlerin bahtlarını belirleyecek kritik eyaletlerden Florida’da 3 Kasım’dan sonra seçim merkezlerine ulaşan ve posta yoluyla kullanılan oylar kabul edilmeyecek.
Eyalette posta yoluyla gelen oyların sayımına seçim gününden 22 gün evvel başlandı. Gerek seçim gününden sonra oyların kabul edilmeyecek olması, gerekse de sayım sürecine erken başlanması sebebiyle bu eyaletteki sonuçların 3 Kasım gecesi büyük oranda netleşmesi bekleniyor.
SONUÇLARIN BAŞ BAŞA ÇIKMA MÜMKÜNLÜĞÜ
Bir öbür kritik eyalet olan Pensilvanya’da ise Cumhuriyetçi Parti’nin itirazlarına karşın ABD Yüksek Mahkemesi, 6 Kasım’a kadar seçim merkezlerine ulaşan oyların kabul edilmesine hükmetti. Postayla ulaşan oyların sayımına seçim gününden evvel başlanamayacak olan eyalette, sonuçların büyük ihtimalle gecikmesi bekleniyor.
Seçim sonuçlarının baş başa çıkması durumunda Florida’nın 29, Pensilvanya’nın ise 20 Seçiciler Heyeti delegesi seçimlerin mukadderatını belirleyecek.
Öteki kritik eyaletlerden Wisconsin ve Arizona’da 3 Kasım’dan sonra ulaşan oy pusulaları kabul edilmezken, Kuzey Carolina 6 Kasım’a, Michigan’da ise 17 Kasım’a kadar ulaşan oy pusulaları geçerli sayacak.
OYLARIN SAYIMI
Kuzey Carolina ve Arizona’da oyların sayım sürecine seçimlerden 14 gün evvel başlandı lakin Michigan ve Wisconsin’de oyların sayımı seçim gününe kadar mümkün olmayacak.
Seçiciler Konseyi bakımından Michigan’ın 16, Wisconsin’in 10, Kuzey Carolina’nın 15, Arizona’nın ise 11 delegeye sahip olması, tüm bu eyaletleri yeni liderin belirlenmesi noktasında epey değerli pozisyona taşıyor.
NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA OLAN EYALETLERDE DURUM
Öte yandan, nüfus yoğunluğu çok ve münasebetiyle “seçiciler kurulu” üyesi sayısı da yüksek olan eyaletlerdeki farklı uygulamalar da seçim sonuçlarının öğrenilmesinde belirleyici olacak.
Seçiciler Şurası’ndaki 55 üyeyle en çok üye sahibi olan Kaliforniya’da 20 Kasım’a kadar ulaşan oylar kabul edilecek lakin buradaki oyların sayım sürecine seçim gününe kadar başlanamayacak.
36 üyeli Teksas’ta 4 Kasım’a, 29 üyeli New York’ta 10 Kasım’a ve 20 üyeli Illinois’de 17 Kasım’a kadar gönderilen oylar kabul edilecek. Bu eyaletlerde oyların sayım sürecine seçim gününden evvel başlamak mümkün olmayacak.
ÖBÜR EYALETLERDE İŞLEYİŞ NASIL
ABD’de en erken postayla oy kabulünü durduracak eyalet Louisiana. Bu eyalette 2 Kasım’dan sonra ulaşan oy pusulaları geçersiz olacak.
3 Kasım’dan sonra gelecek oyları kabul etmeyecek eyaletler ise Alabama, Arkansas, Colorado, Connecticut, Delaware, Georgia, Hawai, Idaho, Indiana, Maine, Missouri, Montana, Nebraska, New Hampshire, New Mexico, Oklahoma, Oregon, Rhode Island, Güney Carolina, Güney Dakota, Tennessee, Vermont ve Wyoming olarak sıralanıyor.
Kansas, Kentucky, Massachusetts, Virginia 6 Kasım’a, Iowa, Kuzey Dakota, West Virginia 9 Kasım’a, Mississippi, Nevada, New Jersey, Minnesota 10 Kasım’a, Alaska, Washington DC, Maryland, Ohio 13 Kasım’a ve Utah 17 Kasım’a kadar ellerine ulaşacak oy pusulalarını geçerli kabul edecek.
En geç tarihe kadar gelen oyları kabul edecek eyalet olarak Washington eyaleti öne çıkıyor. Burada 28 Kasım’a kadar gönderilen pusulalar geçerli sayılacak.
Ensonhaber
