ABD ile İran ortasında devam eden gerginlik yeni bir boyut kazanıyor. BMGK üyelerinin reddini önemsemeyen ABD idaresi, kurulun İran’a yönelik kaldırdığı yaptırımları tek başına yürürlüğe koyma kararı aldı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Tahran idaresine uygulanan yeni yaptırımlara ait yazılı bir açıklama yayınladı.
“TAVİZLER, BU TÜRLÜ REJİMLERİ DAIMA GÜÇLENDİRDİ”
İran’ın Batılı ülkeler ile yapılan nükleer muahede olarak bilinen Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı’nda (JCPOA) belirtilen yükümlülüklere uymadığını savunan Pompeo, “Gösterilen ödünler tarih boyunca bu üzere rejimleri güçlendirmiştir.” tabirlerini kullandı.
İPTAL EDİLEN YAPTIRIMLAR TEKRAR YÜRÜRLÜKTE
Bu nedenle ABD olarak BMGK tarafından iptal edilen yaptırımları bugünden itibaren tekrar etkin hale getirdiklerini belirten Pompeo, BMGK’nın 1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929 sayılı kararlarında geçen tüm yaptırımları uygulayacaklarını kaydetti.
“İRAN, KONVANSİYONEL SİLAH SATIN ALACAKTI”
Pompeo, şu tabirleri kullandı:
“İran’ın JCPOA’da belirtilen yükümlülükleri yerine getirmedeki düşük performansı ve Güvenlik Kurulu’nun İran’a uygulanan ve 13 yıldır yürürlükte olan silah yaptırımlarını uzatmaması ABD’nin bu kararı almasına neden olmuştur. Güvenlik Konseyi’nin eylemsizliği, İran’ın 18 Ekim’de konvansiyonel silahlar satın almasının önünü açacaktı. Neyse ki ABD bunun olmasını engellemek için gerekli tedbirleri aldı.”
FÜZE TESTİ, GELİŞTİRME VE TEKNOLOJİ TRANSFERİNE YASAK
Başka yandan tüm BM ülkelerine kelam konusu yeni yaptırım kararlarına uyma daveti yapan Pompeo, silah ambargosuna ek olarak, İran’ın Uranyum zenginleştirme ve sürece üzere faaliyetlerde bulunmasının yasaklanması ve balistik füze testi, geliştirmesi yahut ilgili teknolojilerin transferinin durdurulmasını da içerdiğini belirtti.
İRAN İLE İŞ BİRLİĞİ YAPAN BM ÜLKELERİNE DE YAPTIRIM
Pompeo ayrıyeten BM ülkelerinin buna uymaması ve belirtilen bahislerde İran ile iş birliği yapması durumunda o ülkelere de yaptırım uygulayacağını belirterek, “Bugünkü yaptırımların geri uygulanması, memleketler arası barış ve güvenlik içindir. 2015 nükleer mutabakatı, İran’ı kelam verildiği üzere milletlerarası topluluğa katılmaya teşvik etmedi. Bunun yerine, mollalar edindikleri servetleri Yemen’de, Irak’ta, Lübnan’da ve Suriye’de mevt ve yıkımı arttırmak için kullandılar ki bu iddia edilebilir bir sonuçtu.” dedi.
ÜYE ÜLKELER MÜZAKERE YOLUNU TERCİH EDİYOR
ABD daha evvel İran’ın, JCPOA’da belirtilen uranyum stokunun 10 kat üzerine çıktığını ileri sürmüş, BMGK’yi de “buna göz yummakla” suçlamıştı.
Fakat Fransa, Almanya ve İtalya’dan oluşan E3 ve öteki üye ülkeler ise ABD’nin yaptırım kararlarına reddederek, İran ile müzakere yollunu tercih ettiklerini belirtmişti.
ABD, BMGK’NIN MUTABAKATINDAN ÇEKİLMİŞTİ
JCPOA, İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması maksadıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in yanı sıra Almanya ve AB ile İran ortasında 2015’te imzalanmıştı.
ABD Lideri Donald Trump’ın idareye gelmesiyle Washington mutabakattan çekilmiş ve İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlamıştı. Mutabakatın öbür taraflarından Washington’u durdurmasını isteyen fakat bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019’da nükleer mutabakatın birtakım hususlarını, 5 Ocak’ta da muahededen kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.
ABD, BMGK’nın İran’a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim’de sona erecek silah ambargosunu yenilemek istiyor. Bu gayreti geçen ay başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran’ın nükleer mutabakat kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını münasebet göstererek kurulun 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı hayata geçireceği tehdidinde bulunmuştu.
İran ile birlikte muahedenin taraflarından AB, Rusya ve Çin ise ABD’nin İran ile yapılan nükleer mutabakattan 2018’de çekildiğini ve muahedeye taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların tekrar devreye sokulmasına imkan veren mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini belirtiyor.
Ensonhaber
