Besin zehirlenmesi, bir kişinin bakteri, virüs, parazit, bakteriyel toksin yahut kimyasalların tüketilmesini takiben ortaya çıkan bir dizi belirtidir.
Besin zehirlenmesi besinin hazırlanmadan evvel, hazırlanma sırasında yahut sonrasında kontaminasyonundan kaynaklanabilir. Hijyen tedbirlerine uyulmadığında (örneğin, yiyecekleri hazırlayan kişinin hasta olması), yiyecekler yetersiz yıkandığında, yanlış pişirildiğinde yahut saklandığında zehirlenme meydana gelebilir.
Kimi besinler kontaminasyona daha hassastır. Çiğ yahut az pişmiş besinler (kümes hayvanları, et ve yumurta), çiğ meyve ve sebzeler (kirli su ile yıkanmış yahut yıkanmamış), pastörize edilmemiş süt eserleri, uzun mühlet soğutulmadan bırakılan yiyecekler ve balıklara bilhassa dikkat edilmelidir.
Besinin kokusu ve görünümü kontamine olsa bile birçok vakit değişmez, bu yüzden dikkatli olunmalıdır. Sıcak havalarda hazırlanan yiyeceklere bilhassa dikkat edilmelidir. Kimi yiyecekler ısıya karşı daha hassastır ve çok uzun müddet ısıya maruz kalmışlarsa yenmemeli yahut içilmemelidir. Sıcaklık daha yüksek olduğunda, bakteriler daha süratli çoğalır.
BESİN ZEHİRLENMESİNİN 10 BELİRTİSİ
Besin zehirlenmesi çoklukla kelam konusu besinin tüketilmesinden 24 ila 48 saat sonra meydana gelen sindirim bozuklukları ile kendini gösterir. İşte besin zehirlenmesinin en yaygın 10 belirtisi.
Karın Ağrısı
Karın ağrısı ekseriyetle zehirlenmeye neden olan gıdayı yedikten 24 saat sonra ortaya çıkar. Ağrılar şiddetlidir ve ilaçlar ağrıyı rahatlatmaz.
Kusma
Kusma, bedenin zehirlenmeye neden olan gıdayı boşaltmak için kullandığı savunma sistemidir. Zehirlenmeden 24 hatta 48 saat sonra ortaya çıkarlar. Hafife alınmamalı ve kesinlikle bir hastaneye başvurulmalıdır.
İshal
İshal, bağırsakta bir patojenin varlığını gösterir. Zehirlenme durumunda çok süratli bir formda ortaya çıkabilir ve zehirlenme geçtikten sonra ortadan kaybolur.
Yorgunluk
Besin zehirlenmesi durumunda beden bir virüs yahut bakteri ile uğraşmak zorundadır. Bu nedenle, beden tüm gücünü savaşmak için seferber ettiği için büyük yorgunluk hissedilebilir. Yorgunluk, ekseriyetle zehirlenmeden sonra birkaç gün sürer.
Ateş
Ateş bedende bakteri, alerjen, parazit yahut virüs üzere patojenik bir mikroorganizmanın varlığına bağlı bir belirtidir. Bunlar bedene girdiğinde bağışıklık sistemi tetiklenir ve beden ısısı yükselir.
Baş Ağrısı
İshal ve susuzluğa neden olan zehirlenme durumunda baş ağrıları ortaya çıkabilir. Zehirlenme bazen merkezi hudut sistemini etkileyebilir ve lisan problemlerine, görme bozukluklarına yahut teneffüs zahmetine neden olabilir. Kampilobakter üzere birtakım bakteriler menenjite bile neden olabilir.
Titreme
Titreme birçok bulaşıcı hastalıkta ortaya çıkabilir, lakin kimi zehirlenmelerde, bilhassa besin zehirlenmelerinde yaygın olarak görülür.
Dışkıda Kan
Kolay sindirim sıkıntılarını besin zehirlenmesinden ayıran ana belirtilerden biri dışkıda kan bulunmasıdır. Bu belirtiye çoklukla yüksek ateş eşlik eder. Kesinlikle bir hastaneye başvurulmalıdır.
Baş Dönmesi
En önemli zehirlenme olaylarında baş karışıklığı, baş dönmesi ve hatta şuur kaybına kadar giden halsizlik gözlemlenebilir. Çabucak yardım alınmalıdır.
Kalp Ritminde Değişiklik
Taşikardi (hızlı nabız) veya aksine bradikardi (yavaş nabız), besin zehirlenmesinin göstergesi olabilir. Soğuk terleme ve solgunluk ekseriyetle kalp atış suratındaki değişiklik ve genel halsizlik ile bağlıdır. Bu durumda hastaneye başvurmak kuraldır.
NE VAKİT HASTANEYE BAŞVURULMALI?
Besin zehirlenmeleri ekseriyetle önemli değildir. Birçok insan konutta atlatır ve ilaç kullanmadan kendi kendine güzelleşir. Lakin kimi durumlarda bir doktora danışılmalıdır.
Aşağıdaki durumlarda kesinlikle bir doktora görünmelisiniz:
– 5 günden fazla süren ishaliniz varsa,
– İshal ve ateşiniz varsa (38°C üzerinde),
– 24 saatten uzun müddettir düzgünleşme olmaksızın kusuyorsanız,
– Dışkınızda kan varsa yahut dışkınız siyahsa,
– Şiddetli karın ağrısıyla birlikte ishaliniz varsa,
– İshal, şiddetli susuzluk, 12 saatten fazla idrara çıkamama varsa,
– Kusmuğunuzda kan (kırmızı renkli yahut kahve telvesi üzere bir görünüm) varsa,
– Daima uykulu, sonlu ve başı karışık hisediyorsanız.
BESİN ZEHİRLENMESİNDEN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Besin zehirlenmelerinden kaçınmak için uygulayabileceğiniz birtakım temel ipuçları şunlardır:
– Yiyeceklerle uğraşırken, tuvalete gitmeden evvel ve sonra ve yemekten evvel ellerinizi tertipli olarak yıkayın.
– Meyve ve zerzevatları hazırlamadan yahut yemeden evvel yeterlice temizleyin.
– Birtakım yiyecekleri çiğ (yumurta, kümes hayvanları ve et) yahut pastörize edilmemiş (örneğin çiğ sütten yapılmış peynir) yemekten kaçının.
– Yemek pişirirken zerzevat ve et içni farklı kesme tahtaları kullanın.
– Çiğ eti başka besinlerden başka olarak saklayın.
– Etleri gereğince pişirin.
– Mayonez, çiğ et yahut süt üzere süratle tehlikeli hale gelebilecek tüm eserleri soğutun.
– Her kullanımdan sonra kesme tahtalarını yeterlice temizleyin ve kurulayın.
– Çiğ ete dokunmuş kapları yahut tabakları tekrar kullanmayın (çapraz bulaşmadan kaçının).
– Üzerinde yemek hazırladıktan sonra mutfak tezgahını sabunlu suyla yıkayın.
– Yiyeceklerinizi her vakit gerçek sıcaklıkta tutun. (buzdolabı 4°C yahut daha az, dondurucu -18°C yahut daha az).
– Donmuş besinleri pişirmeye hazır olana kadar buzdolabında çözdürün.
Ensonhaber
