Konya Ovası’nda son yıllarda süratle artan obruk oluşumlarının yanı sıra yüzey yarıkları da sıklıkla görülmeye başlandı. Global ısınma, suyun çok kullanımı ve kuraklığın tesiriyle yer altı su düzeyinin düşmesi, yerin çökmesine ve yüzeyde deformasyona neden oluyor.
Yer altı su düzeyindeki azalmaya bağlı oluşan yarıklar, Orta ve Batı Anadolu havzalarının kıymetli problemlerinden biri haline geldi.
Konya’da geçen aylarda Çumra, Karapınar ve Emirgazi ilçelerinde görülen yüzey bozulmaları, yerleşim yerlerinde ve yapılarda deformasyona neden oluyor.
Akşehir havzasında Tuzlukçu’da görülen yarıklar, mahalle sakinlerini de endişelendiriyor.
2 METREYİ AŞAN DERİNLİKTE YARIKLAR OLUŞTU
Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, Konya Ovası’ndaki obruk oluşumlarına yönelik araştırmada gözlemledikleri yüzey yarıklarının gün geçtikçe tesirini artırdığını söyledi.
Yer altı su düzeyindeki azalmaya bağlı oluşan yarıkların, kimi kırsal mahalleleri de tehdit ettiğine işaret eden Eren, şöyle konuştu:
“2000’li yıllardan bu yana, çok su kullanımı ve global ısınmaya bağlı olarak yer altı suyunda kıymetli düşüşler başladı. Yer altı su düzeyindeki düşüşün göstergesi de farklı taban sıkışmasına bağlı olarak yüzey deformasyonu oluşturması. Bunu Orta ve Batı Anadolu havzaları, Tuzlukçu, Akşehir, Aksaray, Karaman, Niğde, Bolvadin, Manisa ve Aydın’da görüyoruz. Bunları, yüzey deformasyonları, yeryüzünde 1,5-2 metreye varan düşey atımlar oluşturan yüzey faylanmaları biçiminde izliyoruz. Bazen de genişliği 1,5-2 metreyi aşan yüzey yarıkları halinde izliyoruz.”
“EVLERDE HASAR VE AÇILMA VAR”
Konya Kapalı Havzası’nın kenarlarında yüzey faylanmalarına rastlandığını aktaran Eren, şöyle devam etti:
“Tuzlukçu ilçesi Çöğürlü mahallesinde tümünü inceleyemedik lakin 400 metrelik kısmında yüzey deformasyonlarına rastladık. Burada köyün yakın kesitinde oluşmuş, yerleşim yerinden uzunluktan boya geçiyor. Konutlarda hasar ve açılma oluşturmuş. Vatandaşlar ayrılan bir duvarı köpükle doldurmaya çalışmış. Onlarca yıldır bu durum devam ediyor. Bunu engellemenin tek yolu, yer altı suyunu muhakkak istikrarda tutmak ve su düzeyindeki düşüşün önüne geçmek. Bunu bugün sağlayabilsek bile kalıcı deformasyon oluşturduğu için 10 yıl kadar devam ediyor. Bu yarıkların oluştuğu yerlerde binalarda daima deformasyon oluşuyor. Karapınar ve Çumra Adakale’deki gözlemlerimizde yıllık 5-10 santimetre düşey çökme tespit ettik. Yer altı suyundaki azalmayla havzalarımız sözün tam manasıyla çöküyor. Şu anda Orta ve Batı Anadolu havzalarının tamamında bu sorun var. Çok fazla düşümün olduğu yerde yüzey deformasyonlarına yaygın biçimde rastlıyoruz. Bu yarıklar, global ısınma, çok ve yanlış su kullanımı, suyun israfı yer altı su düzeyinde çok düşüşe neden oluyor. Bu da farklı taban sıkışmasına bağlı olarak yüzeyde deformasyona neden oluyor.”
YER ALTI SULARI YILDA 10 METRE ÇEKİLİYOR
Eren, tarımda su kullanımındaki artışla birlikte su düzeyinin azalmasına, kuraklık, global ısınma ve kentleşmenin tesirli olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
“Yer altı su düzeyindeki düşüş 2000’li yıllardan evvel 1 metre düşerken şu anda 5-10 metreden fazla düşümler görüyoruz. Son on yılda bu oran daha da arttı. Hızlanmaya devam edecek üzere de görünüyor. Bunların obruklarla da kısmen ilgisi var. Yarıklar, büyük çapta olmasa bile yeni obrukların oluşumuna da neden oluyor. Zelzelelerle ilgisi yok. Emirgazi’de 3 kilometre uzunlukta, Tuzlukçu’da ise 2 kilometre uzunlukta olan yarıklar var. Bu yıl daha da açılma var. Geçen günlerde Emirgazi ilçesindeki yarıkları oluşturan yağmur değil. Zayıflık zonu olduğu için yağmur yalnızca ortaya çıkmasını hızlandırıyor. Yani yüzeye yaklaşmış, oluşmak üzere olan yarıklardan yağmur suları çarçabuk süzülerek görünümü kolaylaştırıyor.”
Ensonhaber
