Anadolu’nun bereketli topraklarını binlerce yıldır yeşerten, güçlü toprağıyla Hitit medeniyetinin doğduğu Kızılırmak havzası, global ısınmanın olumsuz tesirlerini yaşıyor.
Sivas’ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ’ın güney yamaçlarından doğup Bafra Burnu’ndan Karadeniz’e dökülen, Türkiye’nin en uzun ırmağı Kızılırmak’ın tarihi Kesik Köprü ve Eğri Köprü bölümlerinde suyun azlığı dikkati çekiyor.
KIZILIRMAK DEREYE DÖNDÜ
Su düzeyinin değerli oranda düştüğü Kızılırmak’ta birtakım kısımlar adeta dereyi andırıyor.
BARAJLARDA DA SU DÜZEYİ DÜŞTÜ
Devlet Su İşleri tarafından 2009’da Hafik ilçe merkezine yaklaşık 25 kilometre uzaklıktaki Pusat Deresi ve Madenköy Çayı üzerine sulama maksatlı yapılan Pusat-Özen Barajı’nda da su düzeyinin düştüğü görüldü.
SU ALTINDA KALAN YERLEŞİM BİLE ORTAYA ÇIKTI
Pusat köyünün baraj altında kalan eski yerleşim yerindeki cami minaresi, topraklar ve kimi mesken kalıntıları da su düzeyinin düşmesiyle ortaya çıktı.
Sivas’ın içme suyu muhtaçlığını karşılayan 4 Eylül Barajı’ndaki su düzeyinin düşüklüğü de mevsimsel kuraklığı gözler önüne seriyor.
“İNSANIN TABİATA MÜDAHALESİNİN SONUÇLARI”
Sivas’ta etraf sıkıntıları ve eğitimi ile ilgili araştırmaları bulunan Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Taner Çifçi, kuraklığın en kıymetli sebepleri ortasında insanın tabiata müdahalesinin gösterilebileceğini söyledi.
Çifçi, sıcaklığa bağlı yağış değişikliklerinin de kuraklığın sebepleri ortasında yer aldığını söz etti.
“YER ALTI SULARI HEDEFSİZ KULLANILIYOR”
Yer altı sularının hedefsiz kullanımının da etkenler ortasında sayılması gerektiğini vurgulayan Çifçi, “Sivas’ta son yıllarda üretimi artan şeker pancarı ve patates, suyu seven bitkiler. Bundan ötürü da yer altından olabildiğince su çekmesi lazım.” dedi.
Sivas’ta 9 Şubat 2021’de son 95 yılın en yüksek sıcaklığının 13 derece olarak ölçüldüğünü aktaran Çifçi, 60 yıldır tıpkı periyotta kentteki hava sıcaklığı ortalamasının 9 derece olduğunu söz etti.
SİVAS’TA YAĞIŞ ÖLÇÜSÜ DÜŞTÜ
İklimde değişikliklerin başladığını ve sıcaklık manasında yükselme olduğunu söz eden Çifçi, şunları kaydetti:
“Genel olarak ortalama birebir lakin marjinal yükselmeleri görüyoruz. Sivas’ın 1 yıl için ortalama yağış bedeli 445 milimetreydi, bu şu an prestijiyle maalesef 431 milimetreye düştü. Yani yaklaşık 14 milimetre yağış düşüklüğü var. Sıcaklığın akabinde bu da Sivas’ta ikinci bir sebep. Üçüncüsü ise bilhassa kentin kuzeyine yapılan dikey yapılar, kuzey rüzgarlarının taşıdığı nemi engelliyor. Dördüncü sebep ise Sivas’ta yüzey sularının gereğince beslenememesi, yer altı sularının kullanımındaki bilinçsizlik ve sıcaklığa bağlı olarak buharlaşan su ölçüsünün artması. Sivas’ın farklı toprak çeşitleri gözüküyor ve burada en öne çıkan toprak tipi jipsli arazi. Jipsli arazi de su havzasını bozuyor. Jipsli topraklarda yer altı suları bilinçsiz kullanıldığı vakit bu havza bozuluyor.”
“SU DÜZEYİNDE ÖNEMLİ BİR AZALMA VAR”
Kuraklıkla gayret kapsamında insanların bilinçlendirilmesi gerektiğine işaret eden Çifçi, tarımda sulama şuurunun artırılmasının değerini vurguladı.
Kuraklığın beşerler için büyük bir tehdit olduğuna dikkati çeken Çifçi, “Ciddi bir tehdit altındayız, buna yönelik evvel insan eğitimiyle global ısınmanın da tesirlerini azaltacak, en azından minimize edecek faaliyetleri yapabiliriz. Bu bizim elimizde.” diye konuştu.
Ensonhaber
