Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Manyetik Gereçler Araştırma Kümesi’nde yürütülen çalışmalar kapsamında, kesimde “süper güçlü elektromanyetik mıknatıs” olarak isimlendirilen Neodyum (Nd), Demir (Fe) ve Bor (B) bileşenlerinden elde edilen NdFeB mıknatısın üretiminin yüzde 80’i geride kaldı.
KTÜ Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Gereç Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sultan Öztürk, yaklaşık 15 yıldır manyetik gereçler konusunda çalışma yürüttüklerini söyledi.
“UZUN YILLARDAN BERİ ÇALIŞIYORUZ”
Öztürk, üç küme materyal üzerinde çalıştıklarına işaret ederek, “Uzun yıllardan beri, neodyum, demir ve bor temelli, piyasada ismi harika mıknatıs olarak geçen mıknatıs üzerinde çalışıyoruz.
İkinci küme ürettiğimiz materyal ise stronsiyum hekzaferrit asıllı yani seramik mıknatıslar. Üçüncü kümede da sensör gereci olarak kullanılan Fe-B bazlı şerit üzerinde çalışmalarımız devam ediyor.” dedi.
“TÜRKİYE’DE ÖTEKİ ÜRETİMİ YOK”
Muhteşem mıknatısın çok güçlü bir mıknatıs çeşidi olduğunu, isminin da buradan geldiğini vurgulayan Öztürk, “Bu mıknatısların 1984 yılına dayanan bir geçmişi var, keşfedildiği tarihten beri de daima geliştirilen bir mıknatıs. İçerisinde demir, neodyum, bor elementleri olan bir mıknatıs. Bunun Türkiye’de üretimi bildiğim kadarıyla yok, ithal ederek kullanıyoruz. Bunun olmamasının bir sebebi de hammaddenin Türkiye’de olmaması. Bu bahiste yılda yaklaşık 30 milyon dolar civarında ithalatımız var.” diye konuştu.
“OTOMOTİVDE SIKÇA KULLANILIYOR”
Öztürk, muhteşem güçlü mıknatısların kullanım alanlarının başında otomotiv dalının geldiğine dikkati çekerek, “Bunlar çok güçlü mıknatıslar. Bilhassa motorlarda hele hele şu orta gündemde olan elektrikli araba motorlarında kullanılıyor. Jeneratörlerde ve büyük tork gerektiren uygulamalarda kullanılmaktadır. O yüzden bunlar değerli mıknatıslar.” dedi.
Üretimde birinci evre olarak mıknatıs tozunu ürettiklerini anlatan Öztürk, “Bu mıknatıstaki en kıymetli element olan neodyum elementi son derece reaktif yani havadan etkilenen, oksitlenen bir element. Ufak bir hava ile temastan bozulan bir element, hasebiyle bu mıknatısın üretiminde biraz yüksek teknoloji aygıtları gerekiyor.
Bu mıknatısın üretimi denetimli atmosfer dediğimiz özel ayarlanmış alanda olması gerekiyor. Üretimde bizim kullandığımız metot, toz metalurjisi metodu. Burada uygulanan süreç, evvel bu mıknatısın tozunu üretmek. Bunu da oksitsiz, parlak üretmek gerekiyor, biz bunu başardık.” diye konuştu.
SIRADA SON BASAMAK VAR
Öztürk, ikinci etabın ise elde edilen unsurun belirli bir toz boyutuna gelmesi için yeniden denetimli atmosferde işlenmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Kontrollü ısı ortamında öğütülerek 3-5 mikron boyuta indirilmesi gerekiyor; onu da yaptık. Sonra bunun manyetik alan altında preslenmesi, şekillendirilmesi gerekiyor. İşte biz, bu son kademe olan sinterleme dediğimiz tozlar ortasında bağlanmanın olması gereken basamaktayız.
Bu da tekrar denetimli atmosferde yapılması ve birtakım proseslerin olması gereken bir süreç. Sıkıntı kısmını geçtik. Üstün mıknatısın üretimini yaklaşık olarak yüzde 80 başarmış durumdayız. Son evreye geldik, çalışmalarımız devam ediyor, başaracağımıza kuşkum yok.”
“TÜRKİYE’YE KATKISI BÜYÜK OLACAK”
Harika mıknatıs üretmenin Türkiye’ye büyük katkısı olacağına inandığını lisana getiren Öztürk, “Süper mıknatıs birçok tıbbi aygıtta kullanılıyor. MR aygıtından tutun da jeneratörlere, araba motorlarına kadar. Türkiye hele hele kendi arabasını üretirse bu mıknatıslara gereksinimi daha fazla artacak. Zira üretimimiz zenginleştikçe, çeşitlendikçe muhtaçlığımız daha da artacak.” sözlerini kullandı.
Ensonhaber
