Ramazan ayında iftar sofralarının baş tacı iftariyelikler, geçmişten günümüze kıymeti daha da iyi anlaşılan en kıymetli miraslarımızdan biri. Eski adetleri, yemekleri, gelenekleri şimdilerde pek hatırlamasak da, Ramazan denince akla birinci gelen tekrar çeşit çeşit iftariyelikler olur. Osmanlı ve Türk Ramazan kültürünün bilinmeyenlerine ışık tutarak geçmiş hakkında bilgi edinirken, iftar sofranızı klasik olan İşkembe Çorbası ile lezzetlendirmek istiyoruz…
İFTARİYELİK KÜLTÜRÜ
Bilhassa Ramazan ayında, aşırılıktan kaçınma ve yardımseverlikte cömertlik temeldir. Ramazan ayı demek; çok yemeği değil bilakis az yemeği tabir eder. Oruç açmak için bir bardak su ve hurma yahut zeytin kafidir. Şerait-i iftariyye denilen iftar kurallarına nazaran iftar iki kısımda kıymetlendirilir. İftar sofrasının birinci kısmını oluşturan iftariyelikler ve ikinci kısmı iftar yemeklerinden oluşmaktadır. Buradaki hedef, günün birinci öğünü sayılan iftarda kahvaltılıklarla nefsi biraz olsun köreltip, kan şekerini yükseltmek. Böylece, Ramazan ayına karşıt düşecek bir sofra adabından da kaçınılmış olunur.
Anadolu’da hala devam eden bir kültürden bahsetmek istiyorum; iftariyeliklerle açılan orucun akabinde bir kase çorba içilir ve yemek orada sonlandırılırdı. Akabinde en yakın mescide gidilir ve akşam namazı kılınırdı. Cami çıkışında, bir konuk iftar sofrasına davet edilir ve böylece iftar sofrasında ana yemek konukla paylaşılırdı. Bu biçim bir uygulama günümüzde maalesef pek rastlanamayacak çeşitten; hele ki koronavirüs salgını hayatımızdayken. Lakin bu gelenek, Ramazan ayının ruhu ile ilgili pek çok şey anlatıyor.
İftariyelik hazırlarken fazla şeye gerek olmasa da, genel olarak kahvaltılıklar kullanılıyor. İftariyelikler ortasında hurma, zeytin çeşitleri, bal, tereyağı, kaymak, helva, peynir, pastırma, sucuk, kavurma, reçel, taze meyve, kuru meyveler, pestil, pekmez, tahin, pide, simit, ekmek ve mümkünse Zem Zem Suyu, şerbet ve çorba sayılabilir. Bilhassa Ramazan ayında işkembe çorbası en çok tercih edilen çorba olarak kayıtlarda yer almaktadır. Tabi ki bu çeşitlerin hepsinin birebir sofrada olmasından bahsetmiyoruz. Birkaç çeşidinin olması orucunuzu açmanız için kâfi olacaktır.
İşte, geçmişte Ramazan sofralarının vazgeçilmez iftariyeliği olan İşkembe çorbasının tanımı;
TERBİYELİ İŞKEMBE ÇORBASI TANIMI
Gereçler
– 1 kg temizlenmiş işkembe
– 3 yemek kaşığı tereyağı
– 2 yemek kaşığı un
– 2 adet yumurta sarısı
Üzeri için;
– 2 yemek kaşığı tereyağı
– 1 tatlı kaşığı kırmızı toz biber
Sos için;
– 4 yemek kaşığı sirke
– 3 diş sarımsak
– 1 adet limon suyu
Yapılışı
Temizlenmiş işkembeleri tencereye alıp, üstünü geçecek kadar su ek edin ve işkembeyi yumuşayana kadar iyice haşlayın. İşkembe haşlandıktan sonra tencereden çıkartın ve isteğinize nazaran kuşbaşı ya da daha küçük biçimde doğrayın. Tencerede kalan işkembenin suyunu süzgeçten geçirin ve diğer tencereye alarak orada kaynatmaya başlayın.
Diğer bir tencerede tereyağını ek edip unu iyice kavurun. Kavrulan una öteki bir kapta çırptığınız yumurta sarıları, yoğurt ve az ölçüde suyu ekleyin. Pürüzsüz bir kıvam elde ettikten sonra kaynamakta olan çorbaya yavaş yavaş ek edin ve doğranmış işkembeler ile kısık ateşte bir taşım kaynatın.
Üzeri için tereyağını erittikten sonra kırmızı toz biberi ek edip kokusu çıkıncaya kadar pişirin ve ocaktan alın. Kaseye aldığınız çorbaya hazırladığınız bu yağdan gezdirip servis edin. Sofrada isteyen çorbasına eklesin diye sarımsaklı sos hazırlamayı da ihmal etmeyin. Bunun için; sarımsakları ezip sirke ve limon suyu ile karıştırmanız kâfi olacaktır.
İyi İftarlar…
Ensonhaber
