Yöresel Eserler ve Coğrafik İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Lideri Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, Türkiye’nin coğrafik işaret konusunda büyük bir potansiyeli olduğunu belirterek, bu potansiyeli iyi kıymetlendirmek yolunda atılacak adımların da bulunduğunun aktardı.
2020’DE TESCİL REKORU
Türkiye’de coğrafik işaret tescili açısından 2020’nin çok verimli geçtiğini belirten Tekelioğlu, 31 Aralık 2020 tarihi prestijiyle tescil edilen 631, müracaatta 695 eser bulunduğunu belirterek, “695 müracaatın 448’i 2020’de yapıldı. 2020’de 162 eserin coğrafik işaret tescili gerçekleşti. 2017’deki 117 tescil sayısı rekoru geçilmiş oldu. Lakin maalesef tescillerde üreticilerimizin hissesi fazla değil. 2017’de 117 tescilden biri, 2020’de 162 tescilden 5’i üretici birliklerine ilişkin.” dedi.
TESCİLLERİN YÜZDE 80’İNİ KURUMLAR OLUŞTURUYOR
Sistemin üreticiler için geliştirildiğini, maddede üreticilere öncelik tanındığı halde, üreticilerin örgütlü olmadığı için sistemde yer almadıklarını vurgulayan Tekelioğlu, “Tescillerin yüzde 80’ini oda, borsa, belediye, kaymakamlık ve özel yönetimler alıyor. Bunlar üretici kurumlar değiller lakin bu gayretlerini destekliyoruz. En azından ulusal kıymetlerimize sahip çıkmak açısından. Zira eser, tescil edilerek, haksız rekabete karşı korunuyor.” diye konuştu.
“TESCİLLER KATMA PAHA YARATMIYOR”
Türkiye’de tescillerin katma bedel yaratmadığını açıklayan Tekelioğlu, coğrafik işaretlerde yönetişimin tanınmadığını, alınan tescillerin büyük oranda duvarlara asılı kaldığını anlattı. Tekelioğlu, “Örneğin Malatya kayısısı 7 Temmuz 2017’de AB tescili aldı. Fakat tıpkı yıl fiyatı yüzde 35 düştü. Yani ortada katma kıymet yok.
YÖNETİŞİM VE KONTROL COĞRAFİK İŞARETLERDE ÇOK KIYMETLİ
Zira yönetişim bilinmiyor, yönetişim ve kontrol coğrafik işaretlerde çok değerli. Coğrafik işaretler bir sac ayağına benzeri. Tescil, yönetişim ve kontrolden oluşur.” diye konuştu.
YÖNETİŞİM VE KONTROL ETAPLARI
Coğrafik işaretlerde birinci etap olan tescilin en kolay ve sistemin en fazla yüzde 10’unu kapsadığını belirten Tekelioğlu, temel hissenin yönetişim ve kontrolde olduğunu vurguladı. Tekelioğlu, “Denetimsiz bir coğrafik işaret sistemi düşünülemez. Kontrol coğrafik işaretlerin meşruiyetidir. 2019’da çok olumlu bir gelişme oldu ve Tarım Orman Şurası sonuçlarında 38’inci unsurda, coğrafik işaretlerde yönetişim ve kontrol konusunda gerekli yasal düzenlemelerin yapılacağı bahsediliyordu. Bir yıldan fazla vakit geçti rastgele bir gelişme yok. Hasebiyle sistemi oturtamadık.” dedi.
Ensonhaber
