Siirt’te sabah saatlerinde meydana gelen zelzelenin akabinde korkutucu açıklama, Jeolog Prof. Dr. Naci Görür’den geldi.
Görür; İstanbul, İzmir ve Malatya için ihtarlarda bulundu.
Malatya’da meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki zelzelenin akabinde Prof. Dr. Naci Görür, Çelikhan-Erkenek bölgesi ile Maraş-Türkoğlu bölgesine dikkat çekerek bu bölgede geçmiş tarihte yaşanan zelzeleleri hatırlattı.
“UYARI YAPTIM”
Prof. Dr. Görür, “Malatya’da olan sarsıntılar çoğunlukla Doğu Anadolu fay jenerasyonu üzerinde oluyor. Bu nesil Bingöl Karıova’dan başlıyor, İskenderun Körfezi’ne kadar devam ediyor. Bu fay nesli bilhassa 2020 yılında Elazığ’da olan sarsıntı nedeniyle hareketlendi. Burası daha evvel epeyce sessizdi. Yalnızca 1970 yıllında Bingöl sarsıntısı vardı. Ondan sonra da küçük sarsıntı olan Palu sarsıntısı oldu. O vakit Sivrice’ye dikkat etmek gerekir diye ihtarları yapmıştık. 2003-2004 yıllarında bu uyarıyı yaptım ancak Palu zelzelesi 2010 yılında oldu.” dedi.
ÇELİKAN-ERKENEK, MARAŞ-TÜRKOĞLU FAYINA DİKKAT
Evvelki yıllarda yaşanan sarsıntıların tekrar edebileceği ihtarında bulunan Prof. Dr. Görür, şöyle konuştu:
“2020 yılında da Elazığ Sivrice’de zelzele oldu. Bu zelzele sınırı Sivrice ile Pütürge ortasındaki fay kolunu kırdı. Hasebiyle hem Elazığ’ı hem de Malatya’yı etkiledi. Sivrice çizgisi kırılınca dikkatimizi onun Güneybatısında yer alan Çelikhan-Erkenek ortasına ve Maraş-Türkoğlu yöresine dikkat çekmeye başladık. Zira bu türlü doğrultu atımlı faylar bir yerde büyük sarsıntı ürettikleri vakit o fay üzerinde onun devamı olan yerlerde gerilimi artırır.
Zelzele olduğu vakit kırılan fay kolunun gücünün değerli bir kısmı sismik dalga halinde yahut bir ısı formunda boşalır lakin değerli bir kısmı da o fayın devamına transfer olur. Münasebetiyle Elazığ-Malatya ortasında kol kırıldığı vakit Çelikhan-Erkenek bölgesine dikkat etmek gerekir. Bir de tarihi zelzelelere bakarız. Tarihte ne olmuşsa günümüzde de emsal şeyler olabilir. Sahiden de o bölgenin dertli olduğunu düşünüyorum. Hangi yer bilimciye sorsak dertli olarak sayacaklarının ortasında Çelikhan-Erkenek, Maraş-Türkoğlu yöresini sayar. Vakit varken lokal idarelerin, halkın hazırlıkları yapmasında yarar var.”
“İZMİR’DEKİ SARSINTI, BEKLENEN SARSINTI DEĞİLDİ”
Öte yandan geçtiğimiz günlerde İzmir’de hissedilen can ve mal kaybında neden olan sarsıntının akabinde konuşan Prof. Dr. Görür, İzmir’in eskiye göre zelzele manasında daha hassas olduğunu tabir ederek “Yer bilimciler olarak İzmir de zelzele beklediğimiz yerler ortasında. İzmir’de hala sarsıntı bekliyoruz. Bilhassa İzmir fayı üzerine, yani Gediz grabeninin güney hudut fayı İzmir fayı olarak İzmir’in içerisine gelir. Bayraklı’nın falan bulunduğu körfezin içerisine gelir. Asıl zelzele üretecek fay İzmir fayıdır. Daha o fay kırılmadı.
O kırılırsa 7 büyüklüğünde sarsıntı üretebilir. Geçenlerde İzmir’de olan sarsıntı aslında Kuşadası körfezi üzerinde oldu. O zelzele İzmir’in beklenen zelzelesi değil. Bu sarsıntı de etraftaki faylara gerilim transferi yaparak ya da düzeyini değiştirerek bazılarında yükleyip, bazılarında geciktirmiş olabilir. Bilhassa İzmir yarımadası üzerinde kuzey güney istikametli olan fayları kıymetli ölçüde etkilemiş olabileceğini düşünüyorum. İzmir’in eskiye göre zelzele bakımından daha hassas hale geldiğini söyleyebilirim.” diye konuştu.
MARMARA’DA İKİ FAY KOLU KİLİTLİ
Mümkün İstanbul zelzelesi ile ilgili olarak son araştırmalar hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Görür kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Son yapılan bütün araştırmalar Marmara’da iki farklı fay kolunun kilitlendiği tarafında. Bunlardan biri Kumburgaz fay kolu, başkası de Adaların güneyindeki fay kolu. Bu iki fay kolu kilitli. Yani bu kol üzerinde rastgele bir önemli sarsıntı olmuyor. Ufak zelzeleler oluyor bu da bizim klik dediğimiz daha yavaş kaymaların sonucu olan küçük zelzeleler. Bunlar da kilitli fay kısmını etkiliyor. Muhakkak manada da gerilim değişimine neden oluyor. Bu da bizi endişelendiriyor.
“İKİ FAY BİRDEN KIRILIRSA…”
Şu an birçok araştırmacılar Marmara’da bu iki fay kolundan birinin kırılması sonucunda asgarî 7.2 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını bekliyor. Bilhassa Kumburgaz kolunun yani Silivri açıkları ile Yeşilköy açıklarına uzanan 65 kilometrelik fayın kırılmasıyla en az 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olacağını fakat Adaların güneyinden geçen fay sınırı kırılırsa en fazla 7 büyüklüğünde sarsıntı olacağını düşünüyoruz. Lakin her ikisinin birden kırılma mümkünlüğü var.
Ya tıpkı vakitte ya da makul bir vakit aralığından sonra kırılma mümkünlüğü var. İkisi birden kırılırsa İstanbul’da 7.6 büyüklüğünde bir zelzele olacak. Farklı vakitlerde olursa kısa vakit içerisinde 7’nin üzerinde iki farklı sarsıntı olacak demektir. Bunun örneği 1766 yılında olmuştur. 1766 yılında 3 ay ortayla 2 tane 7’nin üzerinde sarsıntı meydana gelmiş. Münasebetiyle Marmara’daki durum zelzele istikametinden tasa vericidir”
Ensonhaber
