İran’ın başşehri Tahran’da üklenin önde gelen nükleer bilimcisi Muhsin Fahrizade’nin silahlı akın sonucu öldürülmesi, ülkede Uluslararası Atom Gücü Ajansı’nı (UAEA) tartışmaya açtı.
İran Meclisi’ndeki birtakım milletvekilleri, Fahrizade’nin öldürülmesinin akabinde, UAEA müfettişlerinin ülkedeki nükleer tesislerdeki kontrollerinin sonlandırılmasını öngören bir yasa tasarısı hazırladı.
“URANYUM İÇİN MUTABAKATLARA BAĞLI KALMAMIZ GEREKMİYOR”
Kirman Milletvekili Muhammed Mehdi Zahidi, İran Meclis Ajansı’na yaptığı açıklamada, emellerinin Nükleer Silahların Yayılımının Önlenmesi Muahedesi’nin Müdafaa Önlemleri Mutabakatı’na Ek Protokol’ünden çıkmak olduğunu belirtti.
Kelam konusu yasa tasarısını hazırlayan isimlerden biri olan Zahidi, “Uranyumu geliştirme konusunda da mutabakatlara bağlı kalmamız gerekmiyor. Uranyumu zenginleştirmede yüzde 20 ve üstüne de çıkabiliriz.” dedi.
“BİLGİLER MAKUS GAYELİ KULLANILDI”
Tasarının görüşülmesi teklifinin 93 milletvekilinin oyuyla kabul edildiğini kaydeden Zahidi, Fahrizade suikastının failleri ve azmettiricilerinden “ağır intikam” alınmasının da gündemlerinde olacağını söyledi.
İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Siyaset Kurulu Sözcüsü Ebulfezl Amuyi, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “UAEA denetçileriyle ilgili kamuoyunda tasalar var. Bu nedenle kontrollerin sonlandırılması talep ediliyor. Bu, yasal bir taleptir.
Denetçilerle ilgili ek protokolü, karşı tarafın da ticaretimizin canlandırılması ve ekonomimizin gelişmesiyle ilgili taahhütlerine bağlı kalması kuralıyla imzalamıştık. Ancak taahhütler yerine gelmediği üzere buradan alınan bilgilerin makûs emelle kullanıldığına dair kuşkular var.” dedi.
“NÜKLEER BİLİMCİLERİMİZİN SUİKASTA UĞRAMA DESTEĞİ…”
Merkesi Eyaleti Milletvekili Ali İstek Selimi de Meclisin UAEA’nın kontrolünden mutlu olmadığını ve bundan kuşku duyduğunu lisana getirerek, “Birçok acı hadisenin ve nükleer bilimcilerimizin suikasta uğramasının desteği UAEA’nın kontrolleridir.” tabirlerini kullandı.
Selimi, bu hafta Meclisin gündemine gelmesi beklenen tasarının yasalaşması halinde İran’ın Ek Protokol’den çıkacağını ve UAEA müfettişlerinin kontrollerinin sonlandırılacağını belirtti.
UAEA’NIN KONTROL KARARI
İran’ın 2015’te P5+1 ülkeleri ile imzaladığı nükleer muahede ve Nükleer Silahların Yayılımının Önlenmesi Muahedesi’nin Muhafaza Önlemleri Mutabakatı’na Ek Protokol’ü, UAEA’ya nükleer site olduğu bildirimi yapılmamış alanlarda da mümkün bir nükleer gereç varlığına ait denetleme yetkisi veriyor.
UAEA İdare Konseyi, 19 Haziran’da İran’ın erişim müsaadesi vermediği iki tesisin “denetime açılması”na yönelik karar almıştı.
İran’a karşı UAEA İdare Konseyi’nde 2012’den sonra alınan birinci karar olarak kayıtlara geçen lakin bağlayıcılığı olmayan bu karar doğrultusunda, İran’ın teminat kontrolü muahedesi ve ek protokol kapsamında, Ajans’la tam ve vaktinde iş birliği yapması ve erişim müsaadesi verilmeyen iki noktanın müfettişlerin kontrolüne açılması istenmişti.
TESİSLERDEKİ KONTROL TARTIŞMA KONUSU OLDU
Tahran ise UAEA’nın 2 tesise erişim müsaadesi talebinin legal ve emniyetli evraklara değil, İsrail’in argümanlarına ve ticari uydu manzaralarına dayandığını savunmuştu.
UAEA Lideri Rafael Mariano Grossi, İran’ın nükleer programındaki müdafaa tedbirlerini ve Tahran’ın kontrol müsaadesi vermediği iki nükleer tesise erişim meselesini görüşmek üzere ağustos ayında Tahran’ı ziyaret etmiş ve İran ile UAEA, 26 Ağustos’ta daha evvel erişim müsaadesi verilmeyen iki tesisin, müfettişlerin kontrolüne açılması konusunda anlaşmıştı.
İran’da nükleer bilimci Fahrizade’nin öldürülmesinin akabinde, tesislerdeki kontrol tekrar tartışma konusu olmuş ve muhafazakar kesim, müffetişlerin buralardan aldıkları bilgileri İsrail’e verdiği suçlamalarında bulunmuştu.
Ensonhaber
