Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte camii olan Kariye Müzesi, Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek 75 yıl sonra ibadete açıldı.Kararın yayımlanmasının akabinde vatandaşlar Kariye Camii nerede sorusuna cevap aramaya başladı.
KARİYE CAMİİ NE VAKİT AÇILIYOR?
Resmi Gazetede 21 Ağustos’ta yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Kariye Camii’nin statüsü değiştirildi.Bu kararın akabinde Diyanet İşleri Başkanlığı, tarihi yapıda ibadet edilebilmesi için hazırlıklara başladı. Yaklaşık 2 aylık süren hazırlık çalışmasının akabinde Kariye Camii, 30 Ekim Cuma günü kapılarını açacak. Kariye Camii’nde 75 yıl sonra birinci defa kılınacak cuma namazına Cumhurbaşkanı Erdoğan da katılacak.
KARİYE CAMİİ NEREDE?
İstanbul’da Karagümrük semtinde Edirnekapı kısmında bulunan müzedir. Bizans periyodunda kilise, fetihten sonra ise cami olarak kullanılmış tarihi bir yapıdır. 1945’te Cumhuriyet Halk Partisi hükûmeti tarafından müze yapılan Kariye, 2019 yılında Danıştay’ın ismi geçen hükûmet kararını iptal etmesiyle tekrar cami haline geldi.
KARİYE CAMİİ TARİHÇESİ
Kariye (Chora) Kilisesi, 6. yüzyıla kadar giden bir geçmişe sahiptir. Günümüze ulaşmış hali Osmanlı periyodunda ve 20. yüzyılın ikinci yarısında geçirdiği tamirlerin sonucudur. Daha evvelce kilise etrafında, manastır kompleksi de ihtiva etmekteyken bu yapılar geçen vakte dayanamamışlardır.
Birinci evvel manastır olarak 534 yılında I. Justinianus periyodunda Aziz Teodius tarafından yapılmıştır. 11. yüzyılda I. Aleksios’un kayınvalidesi Maria Dukaina tarafından yine inşa ettirilmiştir. 1204-1261 yıllarındaki Latin istilasında harap olan manastır Teodor Metokhites tarafından 14. yüzyılda onarılmıştır. Dış narteks ve pareklezyon bu devirde yapıya eklenmiştir. (Metokhitesi pareklezyonu kendisi için inşa etmiştir ve mezarı da kilisenin girişinde mermer bir taşla belirlenmiş olan yerdedir.)
Yapının kıymeti, Bizans İmparatorluğu’nun imparatorluk sarayı ve devlet yönetim merkezinin, Haliç kıyısında, surlara yakın bir yerde konumlanmış olan “Blakhernai Sarayı”na taşınmasıyla artmıştır. 1296’daki büyük zelzeleden sağ olarak çıkmıştır. Bina Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden 58 yıl kadar sonra 1511 yılında Sultan II. Bayezid sadrazamlarından olan Atik Ali Paşa tarafından mescide tevdi edilmiştir ve “Atik Ali Paşa Camii” yahut “Kariye Camii” olarak anılagelmiştir. Bu dönüştürme sırasında bu eski kilisenin duvaraları üzerinde bulunan mozaik ve freskler sıva ile kaplanmıştır. Ancak cami olarak yapıya yalnızca köşesindeki minare ve içeride güneydoğu köşesindeki mihrap eklenmiş ve yapının özgünlüğünün korunmasına çalışılmıştır.
Kariye Camii Bakanlar Şurası’nın 29 Ağustos 1945 tarihinde aldığı karar ile müzeye çevrilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki “Amerika Bizans Enstitüsü (Byzantine Institute of America)” ve “Bizans İncelemeleri İçin Dumbarton Oaks Merkezi (Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies)” tarafından, bu mescitteki sıvalar altında kalmış mozaik ve freskler ile birçok sefer sarsıntılardan ziyan görüp restore edilmiş yapının onarımı için çalışmalara sponsorluk verilmiştir. Bu onarım çalışmaları, ismi geçen Amerikan akademik kurumları mensupları olan Thomas Whittemore ve Paul A. Underwood yönetimi altında başlatılmıştır. 1948’den 1958’e kadar yapılan çalışmalar sonucunda tüm mozaik ve freskler ortaya çıkarılmıştır.
PERDE SİSTEMİ KURULACAK
Yeterli korunmuş mozaik ve freskleriyle dünya çapında tanınan mescitte, Ayasofya Camii’ndeki mozaiklerde uygulanan açılır-kapanır perde sisteminin bir gibisi kullanılacak. Ayasofya Camii’nde olduğu üzere hem turistlerin ziyaretine hem de ibadete açık olacak. Tarihi yapıdaki onarım çalışmaları da devam edecek.
Ensonhaber
