Bilecik’in orman köylerinden Hasandere’de yaşayan vatandaşlar, yaklaşık çeyrek asırdır ekmeklerini mangal kömüründen çıkarıyor.
Sabah erken saatlerde işe başlayan Hasandere köylüleri, Orman İşletme Müdürlüğünce kısma ayrılan meşe ağaçlarını motorlu testerelerle kesiyor.
GÜNLERCE ATEŞİN BAŞINDA NÖBET TUTUYORLAR
Sistemli formda yığarak küçük bir zirve haline getirdikleri odunların üzeri ile etrafını meşe yaprağı ve toprakla kapatan Hasandereliler, günlerce yavaş yavaş yanan ateşin başında nöbet tutuyor.
AYDA ORTALAMA 10 TON MANGAL KÖMÜRÜ ÜRETİLİYOR
Alevlerin sıcaklığı ve etrafı karartan dumanın içinde günde 15 saate yakın ter döken köylülerin ellerinden, yüzlerinden is eksik olmuyor.
Köylüler, ayda ortalama 10 ton ürettikleri mangal kömürünü etraf vilayetlere pazarlıyor.
MEŞE KÖMÜRÜ ÜRETİMİ ÇOK ESKİYE DAYANIYOR
Muhtar Erkut Akmanlar, 35 haneli olan köyün 1800’lü yılların ikinci yarısında bölgeye yerleşen ataları tarafından kurulduğunu söyledi.
Hasandere’de meşe kömürü üretiminin çok eskiye dayandığını lakin vakitle terk edildiğini belirten Akmanlar, “Kömürün et mangal, restoran üzere yerlerde gereksinim duyulması ve maddi karşılığının oluşmasıyla köylülerimizle oturduk konuştuk, ‘Kömür ruhsatı alalım, köyde kömür yapılsın’ diye karar verdik. 20-25 seneyi buldu.” diye konuştu.
Akmanlar, üretimin çok sıkıntı ve birçok etap gerektiren bir iş olduğunu vurguladı.
MADENDE ÇALIŞANLARDAN BİR FARKI YOK
Ayıklama, kömür için seyreltme maksadıyla ormandan kesilen odunları kullandıklarını lisana getiren Akmanlar, şu bilgileri paylaştı:
“Odunlar dizilir, saman ve ot geçmesin diye ıslatılıp etrafı sarılır. Daha sonra da üzerine toprak örtülür. Bundan sonra ateşleme etabı vardır. 1-2 saat yanar. Büsbütün tutuştuğunu anladığımız vakit üstünden kapatırız.
Altından hafif bir delik açılır. Yavaş yavaş yanar, içindeki odunun ölçüsüne nazaran gün değerlidir. 1 ton koyarsan 3-5 günde yanar. 10 ton koyarsan 15 günde yanar. Odunu kesip getirmesi, ocağı ateşlemesi, kapatması burada tozun içinde güç oluyor. Kömür ocağında çalışanların madende çalışanlardan farkı yok.
Babadan oğula gidiyor. Çok iyi bir para değil lakin peşin para olduğu için beşerler buna yöneldi.”
”EVLADIN ÜZERE YANINDA BAKIYORSUN”
Üreticilerden Eser Kayhan da 33 yaşında olduğunu, babasından öğrendiği mesleği 20 yıldır sürdürdüğünü anlattı.
Ateş yaktıkları alanda konteynerde kaldıklarına değinen Kayhan, “Gece gündüz ocaklar deliniyor. Zahmeti çok. Karşıdan bakan biri için kolay lakin değil. 10 gün bekliyoruz. Sırasıyla odunu diziyorsun, örtüyorsun. 12 gün yanında yatıyorsun. Evladın üzere yanında bakıyorsun ki sana para kazandırsın.” tabirini kullandı.
Günde 14-15 saat çalıştıklarına değinen Kayhan, “Yorucu bir iş. Bayağı uğraşıyoruz. Bunu tozun içinden çıkarması, doldurması daha güç oluyor. Bir de soğumasını bekliyoruz.” dedi.
Ensonhaber
